اقتصاد دانش محور

ایمان مهدی‌زاده ـ پژوهشگر توسعه پایدار

 کشورهای توسعه‌یافته در دنیای امروز اغلب فاقد منابع انرژی هستند و صرفا بر پایه دانش و تلاش مردمان‌شان در مسیر توسعه پایدار و متوازن گام برداشته‌اند. این جوامع با اتکا بر سرمایه‌های انسانی و اجتماعی که قابلیت افزایش دارد، مسیر توسعه را پیموده و می‌پیمایند. عصر حاضر وضعیت زیستی کره زمین را دچار تحولات اساسی کرده و برای ادامه بقای گونه انسان چاره‌ای جز حفظ زیستگاه وجود ندارد. روند کنونی به این زیستگاه زیبا خساراتی برگشت‌ناپذیر وارد کرده و بشر چاره‌ای ندارد جز اینکه در مسیری متوازن و از پیش بررسی‌شده گام بردارد؛ از همین رو کشورهای زیادی ازجمله همسایگان ایران در حاشیه خلیج‌فارس که بزرگ‌ترین رقبای تولید انرژی فسیلی بودند سیاست‌های خود را تغییر داده و به تولید مزارع خورشیدی و انرژی‌های پاک روی آورده‌اند.
سرزمین زیبا و پهناور ایران طی قرن گذشته از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی‌های فسیلی بوده که امروزه با چالش تحریم‌های یکسویه جهان غرب دچار خسران اقتصادی شده و تأثیر آن بر معیشت مردم مشهود است.
 این در حالی است که سند چشم‌انداز بیست‌ساله که ایران در سال 1404ه. ش را متصور شده، کاهش محل درآمدهای نفتی و انرژی‌های فسیلی را از ارکان خود قرار داده اما متأسفانه در عمل چندان در مسیر تحقق این سند حرکت نکرده است.
رشد اقتصاد دانش‌محور یکی از مهم‌ترین راه‌های برون‌رفت از اوضاع دشوار فعلی اقتصادی است که افزایش سرمایه اجتماعی را نیز موجب می‌شود. در برهه کنونی، ایران بیش از هر چیز نیازمند توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دانش‌محور و اتکا بر جوانان کارآفرین است. یکی از وظایف نمایندگان خانه ملت می‌تواند بررسی قوانین کارآفرینی بر پایه اقتصاد دانش‌بنیان و رفع موانع قانونی آن باشد، چنان که در وضعیت کنونی قوانین دست و پا گیر در این حوزه کم نیست که شاید در برهه‌هایی براساس اوضاع سیاسی به‌صورت مقطعی طراحی شده اما امروز مانند زنجیری سنگین بر دست و پای رشد اقتصاد دانشی از پیشرفت کشور جلوگیری می‌کند.