کشاورزی
کشت نایلونی، کشاورزی اردبیل را تهدید می‌کند
پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی آثار جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی خاک دارد
بهره‌گیری از پلاستیک در کشت محصولات جالیزی، سبزی و صیفی به دلیل داشتن مزایای کوتاه‌مدت از جمله بهبود عملکرد، تولید بیشتر و صرفه‌جویی در آب در سال‌های اخیر در مزارع اردبیل رواج یافته، اما این شیوه کشت در کنار برخی منفعت‌ها به معضلی جدی برای محیط‌زیست و کشاورزی استان نیز تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، رعایت نکردن استانداردها در کشت زیرنایلونی به‌ویژه رها کردن پلاستیک پس از برداشت محصول در چند سال اخیر به معضل جدی محیط‌زیست و مزارع کشاورزی تبدیل شده و کار تا بدانجا پیش رفته که دستگاه قضایی استان وارد ماجرا شده و ده‌ها پرونده قضایی نیز برای متخلفان و آلوده‌کنندگان محیط‌زیست تشکیل شده است. به گفته کارشناسان، افزایش تولید و صرفه‌جویی در مصرف آب را تا حدودی می‌توان با روش‌های دیگر از جمله استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری و ایجاد گلخانه جبران کرد، اما رهاسازی پلاستیک در کشت نایلونی صدمات جبران‌ناپذیری به آب و خاک وارد می‌کند.
افزایش میزان کشت‌های زیرپلاستیک
مدیر جهاد کشاورزی بیله‌سوار مغان با بیان این‌که کشت زیرنایلونی با استفاده از پلاستیک‌های پهن و با ضخامت برای تولید محصولاتی مانند هندوانه، خیار و گوجه‌فرنگی مورد استقبال کشاورزان منطقه قرار می‌گیرد، اظهار کرد: با توجه به تبعات منفی این نوع کشت ساماندهی آن با هدف جلوگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی در دستور کار است.
«ربعلی جهانی» افزود: کشت‌های زیرپلاستیکی در صورت توجه به منافع زودگذر مزیت‌هایی مانند کاهش تعریق و تعرق، استفاده بهینه از آب، جلوگیری از رشد علف‌های هرز و حفظ رطوبت دارد. این نوع کشت باعث می‌شود کشاورزان کشت‌های خود را پیش از ایجاد شرایط مساعد و زودتر از موعد آغاز کنند تا سود بیشتری حاصل شود. بنابراین این کشت‌ها بیشتر بر اساس وضعیت اقتصادی بازار انجام می‌شود.
وی با اشاره به این‌که طولانی بودن زمان تجزیه پلاستیک و آسیب زیست‌محیطی ناشی از آن، انجام کشت‌های زیرپلاستیکی را به تهدید تبدیل کرده افزود: علاوه بر این کشت‌های زیرپلاستیکی شکل ظاهری مزارع و بافت شهری و روستایی را ناخوشایند می‌کند.
به گفته این مسئول، پلاستیک‌های باقی مانده از کشت زیرپلاستیکی در کشت بعد و در دستگاه‌های عمیق کار اختلال ایجاد می‌کند. جهانی با اشاره به این‌که میزان کشت‌های زیرپلاستیکی در بیله‌سوار بالاست، به طوری که در سال زراعی گذشته محصول هندوانه به صورت کشت زیرپلاستیکی انجام شد افزود: برای کنترل کشت‌های زیرپلاستیکی و جمع‌آوری پسماند پس از برداشت نمی‌توان اقدامات قانونی قابل توجهی انجام داد، چراکه جهاد کشاورزی اهرم قانونی در این زمینه ندارد.
وی با بیان این‌که بیشتر کشاورزانی که کشت زیرپلاستیکی انجام می‌دهند نیز اجاره‌‌کار و غیربومی هستند، افزود: کشاورزان اجاره‌‌کار زمین را اجاره کرده و پس از برداشت در صورت سود یا زیان کردن زمین را به همان حالت رها کرده و می‌روند.
از بین بردن بافت موثر خاک
رئیس نمایندگی حفاظت محیط‌زیست بیله‌سوار مغان هم گفت: پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع در این شیوه کشت، پس از برداشت محصولات جالیزی زیرنایلونی به دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک علاوه بر آلودگی شدید محیط زیست، آثار جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین بردن بافت مؤثر خاک دارد.
«بهنام برزگر» با بیان این‌که به دلیل اهمیت موضوع، متخلفان شناسایی و به مراجع قضایی معرفی می‌شوند افزود: سالانه ده‌ها کشاورز متخلف در این شهرستان به دلیل جمع‌آوری نکردن ضایعات پلاستیکی مزرعه کشت جالیزی زیرنایلونی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند. وی بیان کرد: ماموران یگان حفاظت نمایندگی محیط‌زیست در فصل زراعی با حضور در مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی ضمن برخورد با کشاورزان متخلف، آنها را ملزم به جمع‌آوری ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی می‌کنند.
پایش عملکرد کشاورزان
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پارس‌آباد مغان هم از پایش روزانه کشت‌های زیرنایلونی از سوی کارشناسان و محیط‌بانان اداره حفاظت محیط‌زیست این شهرستان خبر داد.«هاشم میرزانژاد» افزود: کارشناسان و ماموران یگان حفاظت محیط‌زیست پارس‌آباد با حضور مستمر در مزارع کشت زیرنایلونی ضمن اطلاع‌رسانی به طرق مختلف و آموزش چهره به چهره کشاورزان در زمینه مضرات آتش زدن بقایای کاه و کلش و برجای گذاشتن پسماندهای نایلونی در مزارع جالیز، کشاورزان را از آتش زدن پسماندهای نایلونی منع و ملزم به جمع‌آوری ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی(زیرنایلونی) می‌کنند.
وی اظهار کرد: در پایش روزانه کشت‌های زیرنایلونی پارس‌آباد، ضمن اخذ تعهد از کشاورزان مبنی بر جمع‌آوری پسماندهای نایلونی از مزارع، اخطاریه جمع‌آوری پسماندها به زارعان منطقه صادر و در صورت تمکین نکردن، موضوع از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌شود. این مسئول تأکید کرد: در همین زمینه آموزش‌های لازم در زمینه مضرات پسماندهای نایلونی و نقش آن در آلودگی خاک و محیط برای کشاورزان توسط کارشناسان آموزشی حفاظت محیط‌زیست شهرستان پارس آباد ارائه می‌شود.
وی بیان کرد: پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی زیرنایلونی به دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک علاوه بر آلودگی شدید محیط زیست، آثار جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین بردن بافت موثر خاک داشته و به دلیل اهمیت موضوع، اداره حفاظت محیط‌زیست پارس‌آباد زارعان را متعهد و ملزم به جمع‌آوری ضایعات پلاستیکی مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی خود کرده و این روند تا پاکسازی کامل مزارع جالیز ادامه خواهد داشت.
حمایت دادگستری برای برخورد با متخلفان
رئیس کل دادگستری استان اردبیل نیز بر لزوم مدیریت دقیق پسماند در این استان تأکید کرد و گفت: استان اردبیل از بهترین تنوع اقلیمی، گیاهی و جانوری برخوردار است و از منحصر به فردترین مناطق در کشور است و این ثروت و سرمایه، امانتی در دستان ماست. «ناصر عتباتی» با تأکید بر این‌که باید با متخلفان کشت زیرنایلونی برخورد و در صورت لزوم این شیوه کشت ممنوع شود عنوان کرد: مجموعه قضایی استان از اداره کل حفاظت محیط‌زیست اردبیل و همکاران آن اداره کل به عنوان ضابط خاص دادگستری حمایت ویژه داشته و آماده هر نوع همکاری‌های متقابل در راستای حفاظت از محیط‌زیست است.
تعهد کشاورزان برای مدیریت کشت نایلونی
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل با اشاره به پایش روزانه مزارع کشت‌های زیرنایلونی و گشت‌های مشترک این اداره کل با کارشناسان جهاد کشاورزی استان گفت: پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی(زیرنایلونی) به دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک، علاوه بر آلودگی محیط زیست، آثار جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین رفتن بافت موثر خاک دارد. «محمد خداپرست» اظهار کرد: همه کشاورزانی که اقدام به کشت زیرنایلونی می‌کنند شناسایی شده‌اند و از آنها تعهد اخذ شده تا بعد از کشت، نایلون‌ها را مدیریت کنند.
وی افزود: با هماهنگی امور آب منطقه‌ای استان نیز تعهداتی از کشاورزان دریافت شده تا نایلون‌های پلاستیکی مدیریت شود. کشاورزان طبق الزامات قانونی باید از آتش زدن پسماندهای نایلونی و ضایعات کشاورزی خودداری و ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع را پس از برداشت محصولات جالیزی(زیرنایلونی) جمع‌آوری کنند.