چرخش‌ همسایه جنوبی

 در فضای پرآشوب خاورمیانه، تنها یک بمب خبری قادر است برای ساعاتی سایر اخبار و تحولات را به حاشیه رانده و توجه افکار عمومی را به‌خود جلب کند؛ سفر هیأت نظامی امارات به تهران روز سه‌شنبه این بمب خبری بود! در شرایطی که تنش‌های نظامی در سرتاسر منطقه خاورمیانه و مخصوصا خلیج‌فارس روزبه‌روز در حال افزایش است و درحالی‌که منابع خبری متعددی از تلاش لابی‌های سعودی، اماراتی و اسرائیلی برای تحریک آمریکا به جنگ با ایران سخن گفته‌اند، ناگهان رسانه‌ها از ورود یک هیأت نظامی امارات به تهران برای انجام «هماهنگی‌های امنیتی» با مقامات ایران خبر دادند. این رخداد تا اندازه‌ای برای افکار عمومی منطقه مهم بود که دقایقی بعد از انتشار به سر خط خبر رسانه‌هایی همچون الجزیره و المیادین تبدیل شد؛ اگرچه رسانه‌های دولتی عربستان سعودی و امارات به کلی در قبال آن سکوت کردند.
انتشار جزئیات بیشتر از سفر این هیأت به تهران حتی از اصل خبر نیز بازتاب بیشتری داشت؛ مواضع تعجب‌آور فرمانده گارد ساحلی امارات درباره ضرورت تقویت روابط با ایران، نقش ایران در امنیت خلیج‌فارس و تأکید بر ادامه تعامل با این کشور، یکی بعد از دیگری به‌عنوان اخبار فوری از سوی مهم‌ترین رسانه‌های عربی منطقه منعکس می‌شد.
اهمیت بیان چنین مواضعی، آن هم در تهران زمانی بهتر درک می‌شود که به یاد آوریم مقامات عالی‌رتبه اماراتی، از عبدالله بن زاید، وزیر خارجه تا انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی و... به فاصله کمتر از 3‌ماه پیش از سفر این هیأت به تهران علنا از ضرورت ایجاد ائتلافی بین‌المللی برای مقابله با اقدامات نظامی ایران، نقش ایران در ناامنی‌های منطقه و همراهی با تحریم این کشور سخن می‌گفتند. اگرچه اینها تنها مواضع رسمی است و آنچه به نقل از مقامات امنیتی این کشور توسط منابع غیررسمی در برخی رسانه‌ها، ازجمله هاآرتص، واشنگتن‌پست یا الجزیره نقل شده کاملا موید حمایت امارات از گزینه نظامی علیه ایران بوده است.
بر این اساس بود که انتشار خبر حضور هیأت نظامی امارات در تهران و از سوی دیگر مواضع این هیأت، همچون بمبی خبری در رسانه‌های منطقه‌ای و حتی بین‌المللی صدا کرد. اما ریشه این چرخش‌ها در سیاست خارجی امارات نسبت به ایران چیست؟ 

چرا سیاست امارات تغییر کرده؟
اگرچه تاکنون هیچ موضع رسمی از سوی مقامات امارات برای پاسخ به این سؤال بیان نشده اما با این حال بازار تحلیل‌های رسانه‌ای در این زمینه بسیار داغ است. ازجمله نخستین رسانه‌ای که به مناسبت سفر ناگهانی هیأت نظامی امارات به ایران، موضوع روابط 2 کشور را مورد بررسی قرار داده،هاآرتص است. در گزارش این روزنامه آمده: امارات به‌دنبال از سرگیری گفت‌وگوها و تعامل با ایران در منطقه است تا از این طریق وجهه خود را به‌عنوان مرکز امن سرمایه‌گذاری در خاورمیانه بازیابی کند. این روزنامه در ادامه به روند چشمگیر کاهش سرمایه‌گذاری‌های اروپایی در امارات، در پی تحولات 3سال اخیر، ازجمله جنگ یمن و ناآرامی‌های خلیج‌فارس اشاره کرده است. هاآرتص در پایان تأکید کرده، نقطه آغاز چرخش‌های اساسی امارات در سیاست‌های منطقه‌ای به حادثه بندر فجیره برمی‌گردد؛ حادثه‌ای که در جریان آن، 3نفتکش در نزدیکی بندر فجیره امارات توسط نیروهای ناشناس مورد حمله قرار گرفتند.
از سوی مقابل و درحالی‌که رسانه‌های اماراتی به‌طور کلی سفر هیأت گارد ساحلی به تهران را نادیده گرفته‌اند، برخی تحلیلگران شاخص این کشور نسبت به موج خبری به‌وجود آمده در منطقه واکنش نشان دادند؛ ازجمله عبدالخالق عبدالله، مشاور سابق ولیعهد ابوظبی که در توییتر خود نوشت: ملاقات گارد ساحلی امارات در تهران ملاقاتی روتین است که هر 3‌ماه یک‌بار برگزار می‌شود و مسئله ورود غیرقانونی قایق‌های ماهیگیری به آب‌های 2 کشور در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد اما رسانه‌های ایرانی و قطری با بزرگنمایی این خبر تلاش کرده‌اند آن را به‌عنوان یک دستاورد نشان دهند؛ آنچه در این رسانه‌ها مطرح شده کاملا دروغ است!
با این حال نگاهی به فضای رسانه‌ها و مخصوصا شبکه‌های اجتماعی عربی نشان می‌دهد تلاش‌هایی از این دست برای توجیه سفر گارد ساحلی امارات به تهران چندان موفق نبوده، به‌طوری‌که موج انتقادات از سیاست‌های امارات در داخل عربستان به‌تدریج وارد محافل رسانه‌ای نیز شده است؛ درحالی‌که پیش از این کمتر شخصیتی در داخل عربستان شهامت انتقاد علنی از مواضع امارات را داشت. در این زمینه، سلطان الطایر، نویسنده مشهور سعودی نوشت: روابط ما با اردن دچار تنش می‌شود؛ درحالی‌که «کشور دوست» روابط خود را با اردن تقویت می‌کند، روابط ما با سوریه قطع می‌شود، کشور دوست در دمشق سفارت افتتاح می‌کند، جنگ ما با ایران تشدید می‌شود، کشور دوست به تهران هیأت نظامی ارسال می‌کند؛ به‌نظر می‌رسد ما معنای دوستی را اشتباه متوجه شده‌ایم!


روایت مدیر سابق الجزیره از هشدار ایران به امارات

یاسر ابوهلاله، مدیر سابق شبکه الجزیره قطر نوشت: امارات برخلاف سعودی نتایج ویرانگر جنگ با ایران را درک کرده است. پیام ایران که از طریق میانجی‌ها برای ابوظبی ارسال شد، روشن بود: خسارت امارات در نخستین روز از جنگ هزاران میلیارد دلار خواهد بود؛ چراکه موشک‌های ما سرتاسر امارات را پوشش می‌دهد! در مقابل پاسخ امارات هم سریع‌تر و جدی‌تر از پیش‌بینی بود؛ امری که محمد بن‌سلمان را شگفت‌زده کرد. عربستان اما همچنان روی جریان تندروی دولت آمریکا (بولتون-پمپئو) و نتانیاهو حساب کرده و امید دارد کار نظام ایران با جنگ تمام شود؛ درحالی‌که تصور می‌کند عربستان قادر است هرگونه خسارت احتمالی را تحمل کند!