منابع طبیعی
پایش برداشت شن و ماسه از سفیدرود
یک فعال محیط زیست: نباید موضوع برداشت غیر اصولی شن و ماسه ۴۰ رودخانه دیگر استان را فراموش کنیم
مهسا طالبی | رشت-خبرنگار
رودخانه‌های پر آب گیلان همواره در معرض برداشت بی‌رویه شن و ماسه قرار دارند. برداشت مصالح آثار مخرب زیادی دارد و اکوسیستم رودخانه‌های استان را به خطر می‌اندازد. به عقیده کارشناسان محیط زیست، تخریب بستر رودخانه‌ها و ناپایداری اراضی حاشیه آنها، افزایش احتمال ایجاد سیلاب، تغییرات مرفولوژی رودخانه‌ها و از بین رفتن زیستگاه آبزیان از جمله آسیب‌های ایجاد شده به دنبال برداشت شن و ماسه هستند.
مرجع صدور مجوز برداشت و حمل مصالح، سازمان صمت است. گاهی مجوز برداشت شن و ماسه برای دهیاران روستاهای مجاور رودخانه‌ها صادر شده که در آینده این مساله می‌تواند تبدیل به یک معضل شود. خبر رسیده است که محیط‌زیست رشت تلاش می‌کند تا نظارت‌ها را بر برداشت شن و ماسه از رودخانه‌ها بیشتر کند.
مراقبت‌های ویژه از سفیدرود
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست رشت از پایش حاشیه رودخانه سفیدرود در حوزه این شهرستان خبر داد. «حمزه عشوری» افزود: با هماهنگی‌های به عمل آمده و گزارش‌های مردمی و گشت و کنترل یگان حفاظت پاسگاه سرمحیط‌بانی سراوان، حاشیه رودخانه سفیدرود در حوزه استحفاظی شهرستان رشت مورد پایش، گشت و کنترل کامل قرار گرفت.
وی برداشت‌های غیر اصولی و غیر مجاز شن و ماسه از حاشیه و اطراف رودخانه سفیدرود را موجب تغییر کاربری اراضی مجاور دانست و گفت: به منظور حفاظت از وضعیت اکولوژیکی و مورفولوژیکی رودخانه و ممانعت از هرگونه دخل و تصرف و تخریب محیط‌زیست اطراف این رودخانه تحت کنترل و پایش مستمر قرار می‌گیرد. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست رشت ادامه داد: بر اساس دستور دادستان به پاسگاه انتظامی و اداره حفاظت محیط‌زیست رشت، چند نفر از متخلفان هنگام برداشت شن و ماسه دستگیر و ادوات جرم آنان شامل ۳ دستگاه کامیون کمپرسی خاور توقیف شد.
این مسئول تشویق متقاضیان برای استفاده از معادن کوهی و خروج از رودخانه‌ها به منظور حفظ این اکوسیستم را از سیاست‌های اداره حفاظت محیط‌زیست رشت بیان کرد.
عشوری بیان کرد: کاهش آب ورودی رودخانه‌ها به علت احداث سدهای متعدد سبب می‌شود سهم آب ورودی به رودخانه‌های گیلان کم شود. از سوی دیگر لایروبی نشدن رسوبات پشت سدها موجب کاهش جریان آب در رودخانه‌های مهم از جمله سفیدرود می‌شود. این رسوبات ماده اولیه تولید آجر و سفال هستند. وی ادامه داد: کشاورزی در اراضی واقع در حاشیه رودخانه‌هایی که برداشت شن و ماسه دارند، باعث ورود آلاینده‌های شیمیایی به رودخانه‌ها می‌شود.
مصالح بازیافتی به جای مصالح ساختمانی
یک فعال محیط‌زیست گیلان به همشهری گفت: اخیرا پایش رودخانه سفیدرود در گیلان شروع شده است، اما موضوع برداشت از رودخانه‌ها همواره فرصت زدا بوده است، اما ناچار به دلیل نبود معادن کوهی در دشت مرکزی، از بستر رودخانه‌ها برداشت می‌شود. درباره برداشت‌ها یکسری ضوابط وجود دارد که بخشی از آن مربوط به سازمان حفاظت محیط‌زیست و بخش دیگر مربوط به شرکت آب منطقه‌ای گیلان می‌شود.
«نسیم طواف زاده» بیان کرد: گیلان ۴۰ رودخانه دارد. هنگامی که اداره حفاظت محیط‌زیست تمرکز خود را فقط روی سفیدرود می‌گذارد یعنی به نوعی صورت مساله را پاک و به دیگر رودخانه‌ها بی‌توجهی کرده است. در واقع سفیدرود را برجسته، اما بقیه رودخانه ها را حذف می‌کند.
وی با اشاره به این‌که سفیدرود از رودخانه‌هایی است که در ۵ سال اخیر بیشترین برداشت را داشته، ادامه داد: سیل ابتدای فروردین موجب برداشت بیشتر از رودخانه‌ها بیشتر شد. آب منطقه‌ای فشار می‌آورد برای این‌که مجوز برای برداشت از یکسری رودخانه‌ها بگیرد؛ رودخانه‌هایی که سال‌ها نه لایروبی شده‌اند و نه برداشت شن و ماسه داشته‌اند. این فعال محیط‌زیست بیان کرد: پیش‌بینی ما این است که امسال مجوزهای بیشتری به آب منطقه‌ای برای برداشت از برخی رودخانه‌ها مثل پسیخان، گرگانرود، لیسار و... داده شود.
طواف‌زاده اظهار کرد: پژوهشکده مسکن بر روی موضوع مصالح جایگزین و بازیافتی به جای مصالح ساختمانی کار کرده است و دانشجویان ایرانی داخل کشور و ساکن در خارج آن تحقیقات خوبی انجام داده‌اند. مصالح جایگزین و بازیافتی بازارپسند نیستند.
