اما و اگرهای مطبوعات زرد

فرامرز قراباغی ـ روزنامه‌نگار

روزنامه‌نگاری زرد با انواع دیگر روزنامه‌نگاری تفاوت چندانی ندارد، مگر در موضوع و رویکرد. یعنی روزنامه‌نگاران این عرصه کاملا حرفه‌ای و کارشناسند. مطبوعات زرد در روزنامه‌نگاری غربی، جایگاه ویژه‌ای دارند، بنابراین فرق آنها با نشریات دیگر و انواع دیگر روزنامه‌نگاری در این است که مطبوعات زرد به موضوعات عامه‌پسند، آن هم بیشتر در حواشی و سطح می‌پردازند؛ البته پرداختی همراه با ظرافت و بسیار حرفه‌ای. در جریان مرگ پرنسس دایانا تلاش زیادی شد تا پاپاراتزی‌هایی را که در این‌باره جنجال زیادی به‌پا کرده بودند با کشاندن به دادگاه کنترل کنند؛ تلاشی که هیچ نتیجه‌ای نداشت؛ چراکه آنها کارشان را درنهایت دقت و بدون زیرپا گذاشتن هیچ‌یک از قوانین و مقررات انجام می‌دادند.
بنابراین زردنویسان گرچه به سطح ماجرا می‌پردازند، اما کارشان هرگز سطحی و دم‌دستی نیست و با اینکه معمولا تهاجمی و مناقشه‌برانگیزند، محکوم نمی‌شوند و به کار و فعالیتشان ادامه می‌دهند. اما پرداختن این نوع از مطبوعات به چهره‌هایی مانند ترامپ، بوریس جانسون و شخصیت‌های غیرمتعارفی که مردم‌فریب و عوامگرایند، یک دلیل روشن دارد؛ چهره‌های پوپولیست همواره سیاست عوامگرایی را در پوشش مردمگرایی پی ‌می‌گیرند و با اینکه ممکن است موقعیت اجتماعی متفاوتی داشته باشند سعی می‌کنند رفتار و گفتاری شبیه فرودستان جامعه بروز دهند. چنانکه پوپولیست‌ها در جامعه ما هم ابایی نداشتند که مثلا چند سال پیش در یکی از سفرهای استانی دولت نهم و دهم در یکی از شهرستان‌ها بگویند: «ما آخر نوکرای شماییم!»
چنین رفتار و گفتاری سوژه مناسبی است برای مطبوعاتی که دنبال موضوعات عامه‌پسند است؛ گرچه مطبوعات زرد و پوپولیسم 2مقوله جدا هستند، همانطور که مردم‌گرایی و عوام‌گرایی 2مقوله یکسره متفاوتند. مردم‌گرایی نیازمند صداقت در گفتار و تفکر است، درحالی‌که عوامگرایی ریشه در عوام‌فریبی دارد. با این حال چون سلبریتی‌ها و ستاره‌ها دستمایه گزارش‌ها و اخبار مطبوعات زردند، پس پوپولیست‌ها هم وقتی در چنین جایگاهی باشند – البته به‌دلیل عامه‌پسند بودن با اولویت بیشتری – عکس و مطلب مربوط به آنها کار می‌شود. نکته دیگری که می‌تواند کارکرد نشریات زرد و شیوه عمل آنها را تا حد زیادی روشن کند اشاره به هفته‌نامه‌ای است به‌نام حوادث. تحریریه این هفته‌نامه مرکب از بهترین‌ها در حوزه خبرنگاری و روزنامه‌نگاری بود. با وجودی که عنوان نشریه زرد به این هفته‌نامه هم در زمان انتشار اطلاق می‌شد، اما هیچ‌کس نمی‌تواند منکر حرفه‌ای بودن آن شود.