مرکزی؛ پیشرو در اجرای طرح‌های خودمراقبتی

آوا صادق| اراک- خبرنگار :


در سال‌های اخیر یکی از اقدامات بسیار مثبت و تأثیرگذاری که دولت انجام داده دسترسی آسان افراد جامعه به خدمات بهداشتی و درمانی بوده که رضایتمندی شهروندان را به همراه داشته است. با این حال، برنامه‌ریزی و اقدام برای پیشگیری از بیماری‌ها به خصوص در استان مرکزی که عامل بیماری‌ها مانند آلودگی هوا در آن بیشتر به چشم می‌خورد شاید بسیار مهم‌تر از درمان باشد. قطعاً با برنامه‌ریزی برای پیشگیری، هزینه‌های بخش بهداشت و درمان کاهش می‌یابد و سلامت عمومی افزایش چشمگیری خواهد داشت. خودمراقبتی در زمینه مقابله با بسیاری از بیماری‌ها دارای اهمیت است. در کنار این موضوع تربیت و جذب نیروهای متخصص در حوزه بهداشت و درمان قطعاً پیشبرد اهداف این حوزه را بهتر محقق خواهد کرد.


پوشش همگانی سلامت در شهرها و روستاها

معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی در این زمینه می‌گوید: عدالت در دسترسی به خدمات سلامت یکی از وظایف اصلی و مهم بیمه سلامت است. در این راستا در چند سال گذشته پوشش همگانی سلامت به خوبی پیگیری و دنبال شده است. «عباس اسماعیلی» بیان می‌کند: در روستاها پوشش 100درصدی سلامت وجود دارد. در این زمینه توانسته‌ایم مشکل کمبود پزشک را در این مناطق برطرف کنیم و تعداد پزشکان افزایش چشمگیری داشته است. وی ادامه می‌دهد: از نظر نیروهای انسانی نیز تعداد زیادی کارشناس بهداشت محیط و کارشناس بهداشت عمومی به حوزه بهداشت اضافه شده که علاوه برکارآفرینی، ارائه خدمات تنوع بیشتری پیدا کرده است.

معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی اظهار می‌کند: علاوه بر موارد ذکر شده، کارشناس بهداشت محیط حرفه‌ای، کارشناس تغذیه و سلامت روان در مراکز مشغول به فعالیت شده‌اند. همچنین در چند سال گذشته 106 پروژه ساخت زیربنا در استان مرکزی زیر پوشش دانشگاه اراک به جز خمین، ساوه و زرندیه انجام شده است.
اسماعیلی می‌افزاید: همچنین چند مرکز دندان‌پزشکی فعال شده که با هزینه کمتر به شهروندان خدمات ارائه می‌دهد. زیرا نه فقط اقشار ضعیف بلکه افراد متوسط هم اگر بخواهند هزینه سلامت را از جیب خود پرداخت کنند به زیر خط فقر سقوط می‌کنند. به همین دلیل به دنبال کاهش این هزینه‌ها هستیم که این اتفاق افتاده است.

وی می‌گوید: از نظر هزینه تعرفه‌های بخش خصوصی بیشتر است، اما خدمات سلامت و پیشگیرانه در بخش دولتی کاملاً رایگان است. بنابراین از نظر کیفیت، خدمات درمانی و پیشگیرانه در هر مرکز متفاوت ارائه می‌شود و این یک مسأله طبیعی است.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی بیان می‌کند: مصرف دخانیات نیز عامل بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌هاست که در کشور این میزان 11درصد است. بر این اساس در مرکزی 14 درصد مردم دخانیات مصرف می‌کنند که این زنگ خطری برای استان محسوب می‌شود.

اسماعیلی ادامه می‌دهد: در زمینه بیماری‌های غیرواگیر 5/9 درصد مردم بالای 25 سال استان دارای دیابت و 30 درصد مردم استان دارای فشار خون بالا هستند که این میزان از سطح کشوری 2 درصد بالاتر است.
وی اظهار می‌کند: بی‌شک همه این موارد می‌تواند عامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان باشد که باید با یک برنامه‌ریزی هم مسئولان و هم مردم پیشگیری را اولویت زندگی خود قرار دهند. قطعاً این موضوع هم ضامن سلامت آنها و هم سبب جلوگیری از صرف هزینه‌های کلان می‌شود.


پیشگیری، دغدغه اصلی نظام سلامت 

یک کارشناس علوم پزشکی نیز می‌گوید: نیروی متخصص یا فوق تخصص دغدغه اصلی نظام سلامت نیست، بلکه دغدغه اصلی در بخش پیشگیری است. اگر برنامه برای پیشگیری داشته باشیم می‌توانیم بسیاری از بیماری‌ها را مهار کنیم، اما اگر فردی نیاز به درمان بیشتر داشته باشد به آن خدمات ارائه می‌شود.

«علی بلالی» بیان می‌کند: عمده دلیل مرگ و میر بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان و... برخی رفتارها و عواملی مانند تغذیه نامناسب، استعمال دخانیات، کم‌تحرکی و... است که می‌توانیم با اطلاع رسانی و آگاهی‌بخشی از عواقب خطرناک آنها راه پیشگیری را در پیش بگیریم.
وی ادامه می‌دهد: در بخش پیشگیری هر هزینه‌ای مانند ورزش، تغذیه خوب و سالم و... سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، چراکه بازگشت این سرمایه‌گذاری سلامت عمومی و کاهش هزینه‌های درمان است که قطعاً چند برابر پیشگیری برای فرد و جامعه است.

این کارشناس علوم پزشکی اظهار می‌کند: در جامعه 90 درصد مردم کم تحرک هستند که این شاخص در استان ما با کشور برابر است. همچنین کمبود مصرف میوه و سبزی بین مردم از دیگر عوامل بروز بیماری‌ها به شمار می‌رود. این در حالی است که 50 درصد مردم استان میوه و سبزی را در حد کم و متوسط مصرف می‌کنند، اما استان ما نسبت به شاخص کشوری در وضعیت بهتری قرار دارد.
وی با تأکید بر این که عموم مردم باید برای چک‌آپ به صورت دوره‌ای به پزشکان عمومی مراجعه کنند می‌افزاید: پزشکان عمومی باید حکم متولیان فرهنگی را برای این افراد داشته باشند و علاوه بر چک‌آپ دوره‌ای راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها را به آنها بیاموزند. کلام یک پزشک به عنوان یک فرد که دارای علم است تأثیر بسیاری بر آگاهی افراد می‌گذارد.

این کارشناس علوم پزشکی بیان می‌کند: باید همه مسئولان درکنار یکدیگر به فکر سلامت عمومی جامعه باشند. مسئولان محیط زیست، مسئولان شهری، مدیران دستگاه‌ها و... و به خصوص خود مردم بیشترین نقش را در جامعه برای سلامت عمومی ایفا می‌کنند که نباید از آن غافل شد.


کنترل و پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیردار

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک درباره اهمیت خودمراقبتی در پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها می‌گوید: خودمراقبتی از سرفصل‌ها و اولویت‌های مهم در برنامه تحول نظام سلامت است که در 4 سطح فردی، سازمانی، مدارس و اجتماعی دیده شده است. این در حالی است که در استان مرکزی با تلاش‌های انجام گرفته راهبردهای خودمراقبتی فعال از افق تعیین شده جلوتر است. «جواد نظری» بیان می‌کند: در حالی که هدف‌گذاری برنامه تحول نظام سلامت در بحث خودمراقبتی فردی 10 درصد بوده است، استان مرکزی از این میزان فراتر رفته و همچنان با برنامه جامع این طرح را دنبال می‌کند.

 وی ادامه می‌دهد:این گام با هدف پیش‌بینی و شناسایی مجموعه آثار و پیامدهای اثربخش بر خودمراقبتی در استان تهیه شده و مجریان طرح‌ها موظف هستند در مرحله امکان سنجی گزارش پیوست سلامت مربوطه را تهیه کنند و برای بررسی و تأیید کارگروه ارزیابی مطالعات پیوست سلامت به وزارت بهداشت و معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک ارائه کنند. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک اظهار می‌کند: حوزه بهداشت استان تمرکز خود را بر کنترل و پیشگیری از بروز بیماری‌های غیرواگیر متمرکز کرده، به طوری که تلاش می‌شود ظرف 10 سال آینده به 25 درصد کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و دیابت، 10 درصد کاهش مصرف الکل، 10 درصد افزایش حرکت جسمانی و 30 درصد کاهش مصرف نمک در استان مرکزی برسیم.