بازگشت آرامش به آشفته‌بازار منطقه 5

خدیجه ستارزاده | البرز- خبرنگار:

برخی از معضلات شهری و نازیبایی‌های بصری در بعضی مناطق کرج گستردگی بیشتری دارد و باعث نارضایتی زیادی از سوی شهروندان شده است. وجود دستفروشان در پیاده‌روها، چرخ‌دستی‌هایی که به فروش مواد خوراکی یا اجناس دیگر مشغولند و تابلوهای تبلیغاتی مغازه‌ها که در پیاده‌روها گذاشته می‌شوند از مواردی هستند که در برخی محله‌های حوزه خدمات شهری منطقه 5 کرج بیشتر به چشم می‌خورند و اهالی منطقه را به گله و شکایت واداشته‌اند.

معضل بیکاری و همچنین شرایط سخت اقتصادی موجب شده درصد بیشتری از مردم نسبت به گذشته، به دستفروشی و شغل‌های کاذب روی بیاورند و برای گذران زندگی مجبور به دستفروشی شده‌اند که نه‌تنها برای خودشان چالش‌ها و سختی‌های زیادی به وجود آورده، بلکه تبعات اجتماعی و شهری آن دامن دیگر شهروندان و مسئولان شهری را هم گرفته است که برای کاهش این تبعات دنبال راهکار و اقدامات کنترلی و درمانی هستند.


معضل چهارشنبه‌بازار 

یکی از ساکنان بلوار شهریار با بیان این‌که این بلوار سروسامان مناسبی ندارد، می‌گوید: روزهای چهارشنبه در این منطقه روزبازار برپاست که زندگی را برای اهالی مختل می‌کند. «حمید رسولی» می‌افزاید: روزهای چهارشنبه در این محدوده ترافیک سنگینی ایجاد و رفت و آمد برای ساکنان منطقه و همچنین خودروهای عبوری از این مسیر با سختی انجام می‌شود. رسولی می‌گوید: البته معضل دستفروشان فقط مربوط به چهارشنبه‌ها نیست و روزهای دیگر هم در کوچه و خیابان بساط و تردد عابران پیاده در پیاده‌رو را با مشکل مواجه می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: برخی نیز روی چرخ‌دستی اقدام به فروش اجناس و یا مواد خوراکی می‌کنند که علاوه بر سد معبر در بهداشتی بودن آنها نیز جای سوال است. وی با بیان این‌که بین پیاده‌رو، خیابان و بازار در منطقه 5 حریم مشخصی وجود ندارد می‌گوید: این موضوع آرامش اهالی را بر هم زده است و امیدوارم مسئولان شهری برای حل این معضلات اقدام جدی کنند.


دشواری تردد در پیاده‌رو

یکی از اهالی ساکن در بلوار شهید بهشتی و محدوده میانجاده می‌گوید: در بسیاری از پیاده‌روهای منطقه، مغازه‌دارها تابلوهای تبلیغاتی خود را سر راه گذاشته‌اند که مانع تردد عابران پیاده می‌شود. «فریبرز پاشایی» می‌افزاید: به طور کل ساختار این محدوده آشفته‌بازار است و با وجود این‌که محل سکونت هم هست، اما حقوق ساکنان و عابران رعایت نمی‌شود. وی با بیان این‌که در این راسته شغل‌های پرسروصدا نیز زیاد است که باعث آلودگی صوتی می‌شود، عنوان می‌کند: کاش با در نظر گرفتن این‌که دیگر کسبه و ساکنان مسکونی از این بابت در سختی و عذاب هستند برای آنها فکری شود.


برخورد با مشاغل مزاحم

مدیر منطقه ۵ شهرداری کرج با بیان این‌که مشاغل و کسب‌وکارهایی که باعث ایجاد مزاحمت برای ساکنان می‌شوند و فعالیت آنها مخالف با اصول بهداشتی و زیست‌محیطی است، به عنوان مشاغل مزاحم مطرح هستند، می‌گوید: رسیدگی به این موضوع در دستور کار حوزه خدمات شهری منطقه قرار گرفته است و با آنها برخورد می‌شود. «مصطفی خدابین» می‌افزاید: در حوزه خدماتی شهرداری منطقه 5 اعتراضاتی به این نوع مشاغل وجود دارد که چندی پیش با گرفتن حکم قضایی نسبت به تعطیلی 2 واحد صنفی مزاحم در بلوار چمران اقدام شد.

وی در تشریح فعالیت این واحدها می‌گوید: این واحدهای صنفی در زمینه خرید و فروش ضایعات فعالیت می‌کردند که به منظور جلوگیری از به مخاطره افتادن اصول بهداشتی، حذف آلودگی‌های صوتی و بصری و همچنین جلب رضایت شهروندان، یکی از صنوف مزاحم جمع‌آوری و صنف دیگر پلمب شد. خدابین اظهار می‌کند: برای حفاظت از حقوق شهروندی، ایمن‌سازی و حذف نازیبایی‌های بصری، بیش از ۳۰۰‌بنر و تابلوی غیرمجاز و همچنین ۱۲چرخ‌دستی که برای فروش اقلام مختلف مورد استفاده بود، از منطقه جمع‌آوری شد.

به گفته وی، همزمان با آغاز فصل گرما، فعالیت مقابله با سد معبر وانت‌بارها و چرخ‌دستی‌ها در اولویت ویژه فعالیت‌های اجرایی این حوزه قرار گرفته است و در این زمینه به طور مستمر نظارت و رسیدگی انجام می‌شود. مدیر منطقه ۵ شهرداری کرج با بیان این‌که برخورد با تابلوهای تبلیغاتی در معابر اصلی و راسته‌های تجاری منطقه آغاز شده است می‌افزاید: این مغازه‌ها بدون توجه به حقوق شهروندی باعث ایجاد سد معبر می‌شوند که در صورت بی‌توجهی به اخطارهای شفاهی و جمع‌آوری تابلو‌های غیرمجاز، کتبا به آنها اخطار داده می‌شود.


ممنوعیت بساط کردن دستفروشان 

مدیر منطقه ۵ شهرداری کرج با بیان این‌که سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته بازارهای موقت در منطقه 5 شهرداری برپا می‌شود، می‌گوید: در شرایط اقتصادی فعلی، جمع‌آوری بازارهای موقت روزانه منطقی نیست چون هم باعث بیکاری عده‌ای می‌شود و هم امکان خرید با قیمت مناسب اقلام برای شهروندان را از بین می‌برد. خدابین با بیان این‌که این چندشنبه‌بازارها فقط مخصوص کرج و این منطقه نیست و در بیشتر شهرهای کشور فعالیت چنین بازارهایی مرسوم است، اظهار می‌کند: این بازارها در سال‌های گذشته شکل گرفته‌اند و شهروندان برای تامین بخشی از مایحتاج خود به آنها مراجعه و اقلام مورد نیاز خود را با قیمتی ارزان‌تر از مغازه‌ها خریداری می‌کنند.

وی بیان می‌کند: البته فعالیت این بازارها همواره گلایه عده‌ای از شهروندان را به دنبال دارد چون بساط فعالان این بازارهای روزانه باعث اختلال در تردد شهروندان و ترافیک در برخی نقاط شهر می‌شود. مدیر منطقه ۵ شهرداری کرج با تاکید بر این‌که بدون شک ساماندهی این بازارها در مکان‌های مشخص بخش زیادی از مشکلات موجود را حل می‌کند اضافه می‌کند: به همین دلیل تعیین مکان‌هایی برای ایجاد این بازارها در دستور کار مناطق مختلف شهرداری قرار دارد. وی می‌گوید: قبلا دستفروشان این بازارها خارج از محدوده بازار هم بساط می‌کردند، ولی اکنون این اتفاق نمی‌افتد و به این ترتیب هم مردم گلایه کمتری دارند و هم دستفروشان آسیب نمی‌بینند.


راه‌اندازی بازارچه در بلوار هوشیار 

معاون خدمات شهری منطقه ۵ شهردار کرج با اشاره به استقرار دستفروشان در روزهای چهارشنبه هر هفته در بلوار هوشیار، اظهار می‌کند: زمینی که دستفروشان در روزهای چهارشنبه هر هفته در آن بساط می‌کنند مالک شخصی دارد و در شرایط فعلی امکان تبدیل آن به پارک و فضای سبز نیست. «حامد حسینی» می‌گوید: طبق هماهنگی انجام‌شده با سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری کرج، قرار است بازارچه‌ای در بلوار هوشیار راه‌اندازی شود تا دستفروشان روزهای چهارشنبه در آن فعالیت داشته باشند.

به گفته وی، قرار بود این بازارچه قبل‌تر از اینها ایجاد شود و پیمانکاری هم برای این کار انتخاب شد، ولی پیمانکار به دلیل برخی مشکلات از عهده انجام تعهدات خود برنیامد و اکنون در حال بررسی وضعیت سایر پیمانکاران متقاضی برای راه‌اندازی این بازارچه هستیم. معاون خدمات شهری منطقه ۵ شهردار کرج می‌گوید: با راه‌اندازی این بازارچه هم دستفروشان ساماندهی می‌شوند و هم مشکل تردد و ترافیک روزهای چهارشنبه بلوار هوشیار کم می‌شود.


راه ناگزیر ساماندهی دستفروشان

دستفروشی در کرج نیز مانند دیگر شهرهای اقماری پدیده‌ای است که روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود و آنچه مسلم است با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و بیکاری باید نگاه کلی به این پدیده تغییر کند و به‌جای اقدامات سلبی با این قضیه، به فکر ساماندهی و بهبود اوضاع این قشر از مردم بود، چراکه نمی‌توان همین شغل کاذب و اندک درآمد ناچیز از آن را از قشری از جامعه حذف کرد که به‌ناچار و برای گذران زندگی به آن روی آورده‌اند. به گزارش همشهری، یک پژوهشگر و جامعه‌شناس می‌گوید: دستفروش‌ها به دلیل اقتصاد ضعیف و نظام اجتماعی نامطلوب ایجاد شده‌اند و به دلیل نامناسب بودن شرایط تولید، افراد بیشتری اقدام به دلالی و واسطه‌گری می‌کنند.

«کیوان سرمدی» در خصوص رتبه‌بندی دستفروشی در میان مشاغل ثابت می‌افزاید: به دلیل نداشتن شرایط مشاغل رسمی، دستفروشی همچنان یک بیکاری پنهان و شغلی کاذب محسوب می‌شود. این شغل سازماندهی‌شده نیست، تحت نظارت دستگاه مشخصی قرار ندارد، مجوز و مالیات در آن قابل تعریف نیست و هر شغلی که از نظر جامعه‌شناختی مالیات پرداخت نمی‌کند در ردیف مشاغل کاذب قرار دارد. وی با بیان این‌که ماهانه میلیون‌ها تومان در دستفروشی‌ها جابه‌جا می‌شود و حقوق قانونی جامعه در قبال این کار انجام نمی‌شود، عنوان می‌کند: معضل ترافیکی در میادین و معابر اصلی از مشکلات برجسته‌ای است که دستفروش‌ها ایجاد می‌کنند که این به معنای نقض حقوق شهروندی است.

این جامعه‌شناس اضافه می‌کند: با تمام مشکلاتی که دستفروش‌ها دارند اما قیمت‌های مناسب و دسترسی راحت باعث رضایت بیشتر شهروندان و استقبال از آنها شده است. سرمدی اظهار می‌کند: دستفروشی علاوه بر این‌که ساعات کاری منعطفی دارد، فرصتی برای دوری از بیکاری جوانان است و درآمد حاصل از آن نیز تمام یا بخشی از اقتصاد خانوار را تامین می‌کند. وی تضییع حقوق شهروندی، سد معبر، کم شدن مشتری مغازه‌ها، زشت شدن چهره شهر، افزایش ورود کالای قاچاق و احتمال برخی سوءاستفاده‌ها به منظور فروش اقلام غیرمجاز را از آسیب‌های دستفروشی معرفی می‌کند و می‌افزاید: این فعالیت تا حدودی بحران بیکاری را مهار می‌کند، اما رغبت افراد به تولید را نیز کاهش می‌دهد و جامعه رفته‌رفته به سمت واسطه‌گری سوق داده می‌شود.

سرمدی می‌گوید: ساماندهی دستفروش‌ها و دادن شکل قانونی به آن ضروری است که این امر باید با همکاری دستگاه‌های مختلف از جمله شهرداری‌ها و سازمان صنعت، معدن و تجارت انجام شود که این اقدام باید همراه با آرامش باشد تا موجب بحران و در آینده تبدیل به اعتراض‌های صنفی نشود. وی بیان می‌کند: باید بازارهای دستفروشی در مکان‌های خاص، با سهولت دسترسی تعریف و ایجاد شود تا علاوه بر رفع هرج و مرج‌های درون‌شهری و ترافیکی، بر نحوه فعالیت این مشاغل نظارت شود. سرمدی اضافه می‌کند: در نظام اجتماعی هر فردی نمی‌تواند مکان دلخواه خود را تصرف کند، بنابراین در صورت ساماندهی دستفروش‌ها و صدور کارت شناسایی برای صاحبان این شغل، حتی می‌توان با بیمه کردن و هویت دادن به آنها، یک شغل رسمی و پایدار ایجاد کرد.