گزارش
تکثیر ترامپ
بوریس جانسون نخستوزیر انگلیس شد
محمدامین خرمی ـ خبرنگار
اعضای حزب حاکم محافظه‌کار انگلیس، «بوریس جانسون» وزیر خارجه پیشین این کشور را با دو سوم آرا به رهبری حزب و جانشینی «ترزا می» نخستوزیر انتخاب کردند.
جانسون که سال‌ها در سودای رسیدن به کرسی نخستوزیری بود، دیروز توانست با کسب 92هزار رأی از 160هزار رأی اخذ شده، یعنی حدود 66درصد آرا را به‌دست بیاورد و ساکن خانه معروف «شماره10» شود. 160هزار عضو حزب محافظه‌کار طی 2هفته گذشته با ارسال آرای خود به‌صورت کتبی به‌جای 65میلیون انگلیسی تصمیم‌گیری کردند تا آشفتگی بی‌سابقه سیاسی در انگلیس بیش از پیش جذاب شود.
بوریس جانسون بلافاصله پس از اعلام نتایج، در جمع اعضای حزب به تنها رقیبش یعنی جرمی هانت که این روزها در وزارت خارجه انگلیس روزهای شلوغی را می‌گذراند تبریک گفت و اعلام کرد که در دولت او، اولویت با حفظ حاکمیت انگلیس است. او گفت: «پیام انتخاب مردم این کشور اکنون مشخص است. آنها بار دیگر می‌خواهند صاحب کشور خود باشند؛ پول خودشان را در بیاورند و پول خودشان را خرج کنند؛ به فکر خانواده خودشان باشند.»
جانسون گفت:«چه انتخاب خوبی؛ چه انتخاب مناسبی؛ چه انتخاب صحیحی. باید به همه شانس زندگی بدهیم. باید مراقب فقرا باشیم؛ باید یک جامعه بزرگ بسازیم.» او از میان دو گزینه «برنامه‌ریزی برای کار کردن با دیگران» و «برنامه‌ریزی برای اعاده حاکمیت انگلیس» دومی را انتخاب خود دانست و گفت: کاری خواهد کرد که مردم این کشور بار دیگر بر سرنوشت خودشان حاکم شوند؛ سخنانی که یادآور سخنرانی‌های تبلیغاتی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا بود. ترامپ که پیش از پایان انتخابات از جانسون حمایت کرده بود، دیروز هم جزو نخستین افرادی بود که به او تبریک گفت. ترامپ در پستی توییتری گفت: «او عالی خواهد بود.»
بوریس جانسون در سخنانش، پایان دادن به بحران برگزیت، ایجاد اتحاد و پایان دادن به آشفتگی در انگلیس و شکست حزب رقیب یعنی حزب کارگر در انتخابات بعدی را 3محور اصلی برنامه‌های خود اعلام کرد.
برگزیت حل می‌شود؟
ناتوانی ترزا می در به نتیجه رساندن ماجرای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا یا همان برگزیت باعث شد تا او در نهایت تحت فشار بی‌سابقه هم‌حزبی‌هایش استعفا دهد. برگزیت پیش از خانم می، یک قربانی دیگر هم گرفته بود. دیوید کامرون که پیش از ترزا می بر کرسی نخستوزیری تکیه زده بود، 3سال پیش به تصور اینکه اکثریت مردم انگلیس با خروج از اتحادیه اروپا مخالف هستند، تسلیم موافقان خروج شد و یک رفراندوم تاریخی برگزار کرد. رای‌دهندگان انگلیسی اما در یک اتفاق غیرمنتظره، درسی تاریخی به او دادند و مسیر خروج از اتحادیه را پیش پای کشورشان گذاشتند. این رای، استعفای کامرون را هم به‌دنبال داشت.
یکی از رهبران موافقان خروج، بوریس جانسون بود. او اکنون در جایگاه نخستوزیر انگلیس، دیگر همه‌کاره بحرانی است که خود آغازگرش بوده است. جانسون دیروز وعده داد که طی 3ماه یعنی همان مدت زمانی که از سوی اروپایی‌ها برای نهایی کردن ماجرای خروج تعیین شده، تکلیف برگزیت را یکسره خواهد کرد. جانسون اعلام کرد که اگر بتواند با اروپا به یک توافق تازه خواهد رسید. در غیراین صورت، بدون هیچ توافقی از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد.
اتحاد، شدنی است؟
برگزیت طی 3سال اخیر به مهم‌ترین عامل اختلاف میان سیاستمداران انگلیس تبدیل شده است. مردم هم دوپاره شده‌اند. جانسون وعده داده این شکاف را ترمیم خواهد کرد. اما به‌نظر می‌رسد او در عملی کردن این وعده نتواند آنقدرها موفق عمل کند. در همین آغاز راه، 5وزیر از کابینه 22نفری انگلیس اعلام کرده‌اند حاضر به همکاری با او نیستند. فیلیپ هموند، وزیر خزانه‌داری و یکی از بانفوذ‌ترین چهره‌های کابینه نخستین فردی بود که اعلام کرد حاضر نیست با سیاست‌های جانسون به‌خصوص در زمینه برگزیت کنار بیاید و از کابینه جدا خواهد شد. غیر از او، وزرای آموزش، دادگستری و توسعه نیز اعلام کرده‌اند استعفا خواهند داد. جرمی هانت هم احتمالا باید از وزارت خارجه خداحافظی کند تا جانسون بتواند فردی را وارد کابینه کند که در زمینه سیاست خارجی همفکر او باشد. مجموع اتفاقات روزهای اخیر از تغییرات گسترده در کابینه جانسون و البته عمیق‌تر شدن شکاف در حزب حاکم محافظه‌کار حکایت دارد.
جانسون ناجی محافظه‌کاران؟
بسیاری معتقدند اعضای حزب محافظه‌کار به 2دلیل عمده به جانسون رأی داده‌اند؛ یکی اینکه او وعده پایان دادن به آشفتگی برگزیت را داده و دیگر اینکه جانسون را تنها کسی می‌دانند که می‌تواند در مقابل «جرمی کوربین» رهبر چپگرای حزب کارگر قد علم کند. بوریس جانسون شوخ‌طبعی خاصی دارد و همین باعث شده تا فردی موفق در کمپین‌های تبلیغاتی باشد. برخی معتقدند این توانایی او در مقایسه با جرمی هانت، می‌تواند در آینده حزب محافظه‌کار را از شکست در مقابل حزب کارگر نجات دهد.
جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر، دیروز در پستی توییتری پیروزی جانسون را از اساس زیر سؤال برد و نوشت: «بوریس جانسون با کمتر از 100هزار رأی اعضای حزب محافظه‌کار نخستوزیر شده است؛ او حمایت کل کشور را نخواهد داشت.» اشاره کوربین به تعداد آرای جانسون در ادامه بحث‌های هفته‌های گذشته است. مخالفان حزب حاکم معتقد بودند تعیین نخستوزیر از سوی اعضای حزب حاکم با رأی بسیار پایین منطقی نیست و بهتر است انتخابات زودهنگام سراسری برگزار شود.
انتخابات زودهنگام مجلس
مخالفت‌های درون حزبی با بوریس جانسون نشان می‌دهد روزهای خوبی در انتظار او نیست؛ چرا که همین مخالفت‌ها بود که در نهایت خانم می را با چشمان گریان تبدیل به نخستوزیر مستعفی کرد. جانسون در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ سیاسی انگلیس، هدایت دولت را به‌دست گرفته است. عبور از سد برگزیت، نخستین چالش پیش روی او خواهد بود و برای آنکه بتواند به سلامت از این مانع بزرگ عبور کند، به حمایت کامل اعضای حزب در مجلس نیازمند است. شکننده بودن حمایت نمایندگان محافظه‌کار مجلس از او، احتمال برگزاری انتخابات پیش از موعد را جدی‌تر کرده است. هر توافقی میان جانسون و اتحادیه اروپا نیازمند تصویب مجلس است. حتی عدم‌توافق هم نیازمند تصویب مجلس است. مجلس کنونی نه به توافق بد رأی می‌دهد و نه به عدم‌توافق. انتخابات زودهنگام مجلس ممکن است طی 2ماه آینده، یعنی پیش از موعد نهایی برگزیت، بار دیگر مردم انگلیس را به پای صندوق‌های رأی بکشاند؛ اتفاقی که به پیچیدگی وضعیت سیاسی این کشور خواهد افزود.
جانسون و ایران
بوریس جانسون بین سال‌های 2016 تا 2018 وزیر خارجه انگلیس بود. او طی این مدت یک‌بار به ایران سفر کرد. برجام، ماجرای بدهی انگلیس به ایران و آزادی نازنین زاغری محور مذاکرات او در تهران بود. جانسون پیش از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام، در چارچوب موضع رسمی انگلیس، خواهان ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای بود و اظهارنظرهایی در این رابطه داشت. مواضع او اما پس از استعفا از سمتش به‌عنوان وزیر خارجه، بیشتر با مواضع ترامپ در مورد ایران نزدیک بوده است. او چندی پیش درباره ایران گفته بود: «نمی‌خواهم مردم فکر کنند که من در قبال ایران مواضع نرمی دارم. ما هم‌اکنون شرایط سختی داریم و من قطعا آماده‌ام که اگر ایران توافق هسته‌ای را نقض کرد، به مسیر تحریم بروم. پیام من به ایران این است که این دیوانگی را متوقف کند و اقدام بیشتری که مخالف برجام است انجام ندهد و به فکر ساخت سلاح هسته‌ای هم نباشد.»
محمد جواد ظریف: توقیف تانکر نفتی ایران از سوی دولت ترزا می به نمایندگی از آمریکا، دزدی دریایی است؛ شفاف و ساده. به همتای سابقم بوریس جانسون به‌خاطر پست نخستوزیری تبریک می‌گویم. ایران به‌دنبال تقابل نیست. اما ما 1500مایل مرز دریایی با خلیج‌فارس داریم. این‌جا آب‌های ماست و خود ما امنیتش را تامین می‌کنیم.
