قطار تندرو،‌ کند می‌رود

فاطمه امامی/ قم - خبرنگار

 پروژه‌ 30 هزار میلیارد تومانی قطار پر سرعت قم – تهران - اصفهان قرار است آینده قم را تغییر دهد. این پروژه فاصله میان قم و تهران را به 35 دقیقه کاهش می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود تحول جمعیتی و گردشگری برای قم به همراه داشته باشد. به همین دلیل هم نحوه ورود و خروج قطار به شهر، محل و چگونگی ایستگاه آن، 2 سال است به یکی از بحث‌های داغ عمرانی تبدیل شده. گفته می‌شود 22 گزینه برای نحوه ورود و خروج قطار پرسرعت و جانمایی ایستگاه آن در قم مطرح شده است. قم به دلیل اهمیت پروژه مشاور خاصی برای تحقیق در مورد این گزینه‌ها به کار گرفته و در نهایت بر سر 4 گزینه بیشتر در محافل کارشناسی و مدیریتی بحث می‌شود.

 ایستگاه در دسترس باشد

محسن بهشتی،  معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم، در هفته‌های گذشته به شورای شهر قم آمد تا از گزینه ایستگاه شمال جمکران دفاع کند، اما در پایان به طرفداران ایستگاه مرکزی پیوست. وی با بیان این‌که گزینه‌های بسیاری برای عبور قطار پر سرعت از قم مطرح شده است، می‌گوید: این گزینه‌ها هر کدام ویژگی‌ها و معایب خود را دارند. بهشتی با تشریح این‌که استان قم تجربه ایستگاه محمدیه را برای ایستگاه خارج از شهر داشته است، می‌افزاید: مسئولان استان در جلسه‌های وزارت راه و شهرسازی تاکید می‌کنند اگر قرار است این قطار به مردم قم خدمات بدهد، باید در دسترس شهروندان باشد. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم با اشاره به این‌که همه مدیران استان معتقدند قطار داخل شهر قم باید از زیر سطح عبور کند، تصریح می‌کند: هزینه‌های عبور زیرسطحی تفاوت چندانی با گزینه‌های راه‌آهن ندارد. وی با اشاره به مطرح شدن یک گزینه جدید در بلوار پیامبر اعظم (ص) برای ایستگاه قطار پر سرعت قم توضیح می‌دهد: در این گزینه قطار از سمت بلوار خلیج فارس به صورت زیرسطحی وارد شهر قم می‌شود و از زیر بلوار پیامبر اعظم (ص) عبور و به مسیرش ادامه می‌دهد تا از کوه دو برادران عبور کند. در این شرایط موضوع عبور زیرسطحی بسیار مهم است.  معاون استاندار قم با اشاره به مطرح شدن گزینه جنوب جمکران برای ایستگاه قطار تاکید می‌کند: گزینه شمال جمکران قابلیت‌های بسیار بیشتری دارد.

ایستگاه مرکزی؛ مسافر بیشتر

آن طور که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم می‌گویدیک مشاور ایتالیایی پیش‌بینی کرده است اگر ایستگاه قطار پر سرعت در جمکران باشد، سالانه دو و نیم میلیون مسافر دارد، اما اگر به ایستگاه مرکزی شهر بیاید قم 4 و نیم میلیون مسافر خواهد داشت. این نکته در توجیه اقتصادی پروژه هم نقش بسیار دارد. وی معتقد است:  بهترین مکان برای قطار پر سرعت، ایستگاه راه‌آهن مرکزی است، زیرا دسترسی یکسان آن به همه نقاط شهر موجب عدالت اجتماعی خواهد شد. تاکید معاون استاندار بر اهمیت توجه به ایستگاه مرکزی در حالی صورت می‌گیرد که در میان مسئولان استان چندگانگی در نگاه به این موضوع دیده می‌شود.

 جنوب جمکران ایستگاه شود

معاون فنی عمرانی شهردار قم، بهترین ایستگاه برای قطار پر سرعت تهران - قم - اصفهان را جنوب مسجد جمکران می‌داند.  علیرضا قاری قرآن می‌افزاید: در گزینه‌ شمال مسجد جمکران چند ایراد وجود دارد. یکی این‌که قطار پر سرعت بلوار پیامبر اعظم (ص) را قطع می‌کند و دیگر این‌که از میانه مسیر به مترو می‌رسد که در میانه خط پرت زمانی و هزینه‌ ایجاد خواهد کرد.  معاون شهردار قم معتقد است اگر به دنبال پایانه ترکیبی هم باشیم باز موقعیت جنوب جمکران برای این کار مناسب‌تر است.

فرصتی برای توسعه

با وجود این، حسن صبوری، مدیرکل راه و شهرسازی قم، عبور از شمال جمکران یعنی بلوار خلیج فارس و رفتن به صورت آنتنی به مرکز شهر را گزینه اصلی می‌داند که موجب می‌شود قم 2 ایستگاه قطار پرسرعت داشته باشد. نظر چهارم اما نظر شورای اسلامی قم است که عبور زیرسطحی از ایستگاه مرکزی را اولویت می‌داند و عبور از شمال جمکران بدون طی مسیر آنتنی را اولویت دوم شمرده است. حسن بختیاری، نایب رئیس شورای اسلامی قم، که از موافقان آمدن قطار به ایستگاه مرکزی شهر است، می‌گوید این آخرین فرصت برای توسعه و احیای بافت مرکزی قم است و اگر از این فرصت استفاده نکنیم، مشکل تا دهه‌های آینده لاینحل باقی می‌ماند.  به نظر می‌رسد تمام این اختلاف ‌نظرها  در اهداف اجرای این پروژه وجود دارد تا کنون یک نتیجه بیشتر نداشته و آن هم هدررفت زمان بوده است. این در حالی است که شکست پروژه به نوعی شکست تجربه شهرسازی ریل‌پایه در کشور محسوب می‌شود و باید 2 عنصر دقت و سرعت در اجرای آن را همواره مد نظر داشت.

قطار تهران – قم - اصفهان از کجا آمد؟

اجرای قطار پر سرعت تهران- قم- اصفهان در دولت دهم آغاز شد و قرار بود سال 89 به بهره‌برداری برسد، اما با گذشت 7 سال هنوز به سرانجام نرسیده. بر اساس برآوردها این پروژه به طول 410 کیلومتر ساخته می‌شود و طول مسیر تهران تا قم 164 کیلومتر و قم تا اصفهان 244 کیلومتر خواهد بود. با راه‌اندازی این خط‌ آهن با سرعت 300 کیلومتر بر ساعت، زمان سفر بین تهران تا اصفهان به 2 ساعت کاهش یابد.