پرونده شهرت شجریان در دادگاه

فهیمه پناه‌آذر/روزنامه‌نگار

محمدحسین آقاسی، وکیل محمدرضا شجریان می‌گوید: «ما به استدلال دادگاه قبلی مبنی بر اینکه عمل صدا و سیما (پخش بدون اجازه آثار) جرم نیست و حتی پخش آثار باعث مشهورشدن شجریان بوده است اعتراض داریم».
اولین اعتراض محمدرضا شجریان به پخش بدون اجازه آثارش به دهه70 برمی‌گردد. استاد آواز ایران به رعایت‌نشدن حقوق هنری خود اعتراض کرد اما در همان سال‌ها عنوان کرد که «ربنا» را برای مردم خوانده است و صدا و سیما هر زمان که بخواهد، می‌تواند آن را پخش کند. در مقطعی تلویزیون خواسته‌های شجریان را رعایت کرد اما بعدها و در سال88 پخش بدون اجازه آثارش تکرار شد. در آن زمان، محمدرضا شجریان به‌خاطر پخش سرودهایش روی تصاویر مونتاژ‌شده، اعتراض کرد. او چندبار به صدا و سیما تذکر داد و در نهایت کار به شکایت به مراجع قضایی کشیده شد.
محمدحسین آقاسی، شهریور سال گذشته در گفت‌وگو با همشهری از طرح شکایت در تیر‌ماه سال 88 خبر داد و عنوان کرد: «موضوع این بود که بدون مجوز از مالک اثر و شرکت دل‌آواز، آثار از رسانه ملی پخش می‌شود چون استفاده‌کننده شخص حقوقی بود و باید کسانی در این زمینه به‌عنوان شخص حقوقی که دستورها و مجوزها را صادر کردند معرفی شوند. 2تن از معاونان صدا و سیما به‌عنوان شخص حقیقی مسئول شخص حقوقی معرفی شدند و پرونده پیگیری شد». البته در همان زمان نمایندگان حقوقی سازمان در مراحل مختلف اقرار به پخش آثار استاد شجریان کردند و مدعی بودند که منافع مادی برای آنها نداشته و اگر استاد اعتراضی داشت، عنوان می‌کرد. به گفته آقاسی در آن زمان بازپرس رسیدگی‌کننده به پرونده، قرار منع پیگرد - به این عنوان که سازمان سوءنیت نداشته -صادر کرد. اما دادیار با این استدلال، اظهارنظر کرد که چون پخش‌کنندگان آثار موسیقایی شجریان علم و آگاهی داشتند که این آثار متعلق به اوست با قرار بازپرس مخالفت کرد. در این موقعیت بازپرس تغییر کرد و در نهایت 2سال و اندی رسیدگی‌های بسیار دقیق و مفصلی صورت گرفت و شکایت شاکی برای بازپرس محرز شد. پخش بدون مجوز و اجازه سازمان نیز ثابت شد.
11شهریور سال گذشته نخستین جلسه رسیدگی به شکایت در دادگاه برگزار شد که در آن زمان به گفته وکیل شجریان، یکی از متهمان در جلسه به اتفاق وکیل و نماینده سازمان حضور یافت و استاد شجریان به‌علت بیماری در جلسه حاضر نشد.  حال با گذشت کمتر از یک سال از نخستین جلسه دادگاه محمدحسین آقاسی، ‌وکیل شجریان درباره تشکیل دادگاه بعدی به همشهری می‌گوید: «بحث رسیدگی به اعتراض نسبت به رأی صادره از شعبه 1060به تاریخ دوم شهریور‌ماه تعیین شده است. اعتراض ما نیز به استدلال دادگاه قبلی است که عنوان کرده بود عمل صداوسیما جرم نیست؛ چرا که سوءنیتی نداشته و حتی پخش آثار از صدا و سیما باعث شهرت شجریان شده است». وی ادامه می‌دهد: «دادگاه وقت را تعیین کرده و معاونان صدا و سیما هم دعوت شده‌اند و در آن روز، محاکمه برگزار می‌شود و قرار است دادگاه رأی خود را صادر کند». آقاسی در پاسخ به این سؤال که اگر جلسه دادگاه برگزار نشود، چه اتفاقی می‌افتد، می‌گوید: «بار دیگر دادگاه به هر دلیلی اگر جلسه برگزار نشد، تعیین وقت می‌کند و با توجه به کسالت استاد شجریان بنده به‌عنوان وکیل در جلسه حضور خواهم داشت». قاضی مسعودی مقام که از قضات باسابقه دستگاه قضایی است، هم‌اکنون علاوه بر ریاست شعبه ۶۸ دادگاه تجدیدنظر، ریاست شعبه سوم دادگاه ویژه رسیدگی به پرونده اخلالگران اقتصادی را به‌عهده دارد و به گفته آقاسی دادگاه دوم شهریور به ریاست وی برگزار می‌شود.
وی همچنین در پاسخ به این سؤال که اگر رأی دادگاه مبنی بر اعتراض صورت گرفته، منفی بوده و رد شود، چه می‌شود، توضیح می‌دهد: «به‌طور حتم مفهوم رأی این خواهد بود که صدا و سیما می‌تواند بدون درنظرگرفتن حق و حقوق هنرمندان و صاحبان آثار به‌صورت مجانی اقدام به پخش اثر کند، بدون آنکه زحمت هنرمندان درنظر گرفته شود».