حیات وحش خراسان جنوبی در خطر انقراض

گونه‌های مختلف جانوری علاوه بر این‌که جلوه بسیار ارزشمند از قدرت خداوندی هستند، در عرصه‌های مختلف چون رونق گردشگری و در نهایت توسعه جوامع محلی بسیار تاثیرگذار می‌گذراند. به گزارش مهر، از این رو حفظ گونه‌های مختلف، به‌ویژه گونه ارزشمند و کمیابی چون یوز ایرانی از دیرباز دارای اهمیت بوده و خراسان ‌جنوبی نیز چون یکی از پناهگاه‌های این گونه بسیار زیبا و بی‌نظیر است، در این زمینه همواره دغدغه‌ وجود داشته است. اما به نظر می‌رسد علی‌رغم همه تلاش‌های صورت گرفته، این روزها حال و روز این گونه ارزشمند و برخی دیگر از حیوانات کمیاب خوب نیست. 


۲۵ درصد گونه‌های مهره‌دار کشوردر خراسان‌جنوبی

«حسن اکبری» مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست خراسان‌ جنوبی گفت: خراسان‌ جنوبی یکی از وسیع‌ترین استان‌های کشور با تنوع زیستی و زیستگاه‌های طبیعی متنوع است و ۲۵ درصد گونه‌های مهره‌دار کشور را می‌توانیم در استان ببینیم. وی بیان کرد: در خراسان‌ جنوبی ۲۰۰ گونه پرنده، ۶۰ گونه پستاندار، ۷۰ گونه خزنده و بیش از هزار گونه گیاهی شناسایی شده که این اعداد از نظر علمی بسیار ارزشمند است. مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست خراسان‌ جنوبی ادامه داد: این تنوع گونه‌های جانوری مترادف با تنوع گونه‌های جانوری در چند کشور اروپایی است که علت آن را باید در وجود جاذبه‌های مختلف طبیعی چون تالاب، کویر، جنگ بنه هزار ساله و مراتعی با پوشش گیاهی چشمگیر دانست. اکبری افزود: محیط ‌زیست حدود 5/12 درصد از خاک خراسان‌ جنوبی را در قالب پناهگاه‌های حیات وحش و مناطق حفاظت شده تحت مدیریت قرار دارد و البته هر کجای استان یک موجود زنده مهره‌دار زندگی می‌کند در برابر شکار غیرمجاز و تخریب زیستگاه از او محافظت می‌کنیم. 


۱۰ گونه جانوری در معرض خطر

وی با اشاره به این‌که متاسفانه در برخی شاخص‌ها چون همراهی با قاچاقچیان پرنده کمیاب هوبره جزو استان‌های پیشرو هستیم، گفت: در حال حاضر ۱۰ گونه جانوری در معرض خطر در خراسان ‌جنوبی داریم که یوزپلنگ پلنگ، روباه شنی و گربه شنی از آن جمله است. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان ‌جنوبی اظهار کرد: در خطر انقراض بودن برخی از این گونه‌های جانوری یک مقیاس جهانی و نه ملی است و از این جهت این‌گونه نیست که ما در استان اقدامی را به تنهایی برای مصون ماندن آن حیوان از خطر انقراض انجام داده و به نتیجه برسیم. اکبری با اشاره به این‌که در مورد گونه‌های در معرض خطر تنها از انقراض آنها جلوگیری می‌شود، بیان کرد: تا به حال گونه جانوری نبوده که از خطر انقراض بیرون بیاید. 


نجات یوز ایرانی 

اکبری با بیان این‌که در مورد یوزپلنگ شرایط بحرانی‌تر است، ادامه داد: تلاش‌های 2 دهه منجر به این نشده که این حیوان ارزشمند را حتی از خطر انقراض دور کنیم و در حقیقت در لبه پرتگاه بوده و نجات آن به مرز غیرممکن رسیده است. مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست خراسان جنوبی ادامه گفت: تکثیر در اسارت به واسطه این‌که تنوع ژنتیکی و قدرت شکار گونه حیوانی را پایین می‌آورد، جز در شرایط بسیار خاص و برای برخی گونه‌های ویژه استفاده نمی‌شود. اکبری اظهار کرد: در مورد یوز به واسطه حساسیت‌های خاصی که وجود دارد، این نکته مطرح است که آیا اصولا گرفتن و آوردن او برای تکثیر در اسارت مفید خواهد بود و یا خیر؟ وی یادآور شد: در حال حاضر در خراسان ‌جنوبی 3 مرکز تکثیر در شاسکوه قائن، در منطقه حفاظت شده مظفری فردوس و یک مرکز تکثیر قوچ و میش در خوسف وجود دارد. 


افزایش و کاهش جمعیت برخی گونه‌ها

«مسعود مستقیم» فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست خراسان‌ جنوبی گفت: در خراسان‌ جنوبی تنوع گونه‌های حیوانی فراوانی داریم؛ از جمله این‌که 8 گربه‌سان در خراسان ‌جنوبی وجود دارد. وی بیان کرد: از طرف دیگر در خراسان جنوبی گونه‌هایی چون زاغ بور و پرنده بسیار ارزشمند هوبره و انواع پستانداران و پرندگان شکاری وجود دارد. فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست خراسان ‌جنوبی ادامه داد: این تنوع گونه‌های مختلف را می‌توان در 4 منطقه حفاظت شده، 3 پناهگاه حیات وحش، 3 منطقه شکار ممنوع مرزی و 7 منطقه شکار ممنوع استان مشاهده کرد. مستقیم یادآور شد: در طول ۲۰ سال گذشته جمعیت برخی از گونه‌های جانوری چون قوچ و میش افزایش یافته اما درباره برخی دیگر از گونه‌ها چون یوز و انواع گربه‌سانان احساس خطر در زمینه انقراض وجود دارد. 


مشاهده یوز در 2 نوبت

«اسدالله حاتمی» رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست طبس گفت: به صورت مستند در سال جاری در 2 مورد یوز در زیستگاه حیات وحش نایبندان طبس مشاهده شده است و در یک مورد نیز یکی از اهالی محلی بیان داشته که یک یوز به همراه توله‌اش را دیده است. علاوه بر یوز گونه‌های دیگری چون کارکال، گربه شنی و گربه وحشی نیز در معرض خطر هستند. وی ادامه داد: مشاهده و آمارگیری از این گونه حیوانی بسیار سخت است، چراکه همواره در مسیر پناهگاه نایبندان طبس تا پناهگاه راور استان کرمان در حال حرکت است. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست طبس درباره چرایی در خطر انقراض بودن این گونه ارزشمند حیوانی بیان کرد: در طول ۱۴-۱۵ سال خدمت در محیط‌زیست ندیدم که یک شکارچی غیرقانونی در منطقه نایبندان قصد شکار یوز داشته باشد. حاتمی گفت: جاده‌هایی که در حاشیه پناهگاه‌های حیات وحش وجود دارد زمینه‌ تلفات این گونه مهم به وجود آورده و در محدوده زیستگاه‌های استان سمنان، جاجرم و حتی نایبندان شاهد کشته شدن این گونه ارزشمند بر اثر حوادث جاده‌ای بوده‌ایم. 

وی اظهار کرد: در یک مورد خاطرم هست که که یک یوز به علت حادثه جاده‌ای تلف شده بود و توله‌اش نیز صحنه را مشاهده می‌کرد که بسیار تاسف‌بار بود. رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست طبس با اشاره به این‌که علاوه بر یوز گونه‌های دیگری چون کارکال، گربه شنی و گربه وحشی نیز در معرض خطر هستند، یادآور شد: در راستای فرهنگ‌سازی و آشنا کردن افراد با محیط ‌زیست همواره در مساجد، مدارس و برای جوامع محلی کارگاه آموزشی برگزار می‌کنیم. حفظ یوز آسیایی و سایر گونه‌های در معرض خطر تنها حفظ یک حیوان کمیاب نیست بلکه در حقیقت حفظ بی‌دفاع‌ترین مخلوقات خداوندی از یک طرف و از جنبه دیگر حفظ تنوع زیستی منطقه خراسان‌ جنوبی است. امید است که روزی هر ایرانی برای حفاظت از این گونه‌های ارزشمند احساس مسئولیت کند.