مسئولان شهر چه نگاهی به طرح‌های کاهش ترافیک دارند؟
بهشت زیر پای دوچرخه‌سواران
گپ‌وگفت با محمود میرلوحی و دیگر اعضای شورای شهر درباره طرح‌های کاهش ترافیک در تهران
مریم سمائی
پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو با هدف توسعه فرهنگ زندگی سالم و جلوگیری از افزایش آلودگی در شهرها به راه افتاد. در این طرح شهروندان خود را در یک روز از هفته ملزم می‌کنند که به جای استفاده از خودروهای شخصی از دوچرخه، مترو و اتوبوس استفاده کنند. به‌طور حتم توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی و مناسب‌سازی مسیرها برای دوچرخه‌سواری در موفقیت این طرح بسیار مهم است اما نمی‌توان همراهی مسئولان را در آن نادیده گرفت. یکی از دلایلی که کشورهای هلند، دانمارک، سوئد و نروژ بهترین عملکردها را در حوزه رونق دوچرخه‌سواری و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی دارند این است که مسئولان این کشورها سوار دوچرخه می‌شوند و از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند. برای مثال نخست‌وزیر دانمارک در دیدار با رئیس‌جمهور فرانسه، درحالی‌که با دوچرخه به استقبال امانوئل مکرون رفته بود از او خواست که هر دو با هم سوار بر دوچرخه در شهر تردد کنند.
تعداد خودروها 6برابر بیشتر از حد مجاز
شهردار تهران یکی از نخستین مسئولان رده بالایی است که به کمپین سه‌شنبه‌های بدون خودرو پیوست و در نخستین سه‌شنبه کاری، خود را با دوچرخه به بهشت رساند. حناچی طبق قولی که داده تا به امروز هر سه‌شنبه به جای استفاده از خودروی شخصی از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کرده است.
محمود میرلوحی، رئیس کمیته اقتصاد و تنظیم مقررات شورای اسلامی شهر تهران در این‌باره به درنگ می‌گوید: به راه‌افتادن پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو دعوت خوبی است که می‌تواند در گسترش استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی کمک‌کننده باشد.
او که در زمان تحصیلش در هندوستان از دوچرخه استفاده می‌کرده و خاطرات شیرینی از آن دوران دارد در ادامه می‌گوید: در شهرهای توسعه‌یافته دنیا و حتی شهرهایی مانند دهلی‌نو، کراچی و... از دوچرخه به جای خودرو استفاده می‌کنند و این به یک فرهنگ تبدیل شده است. هم‌اکنون شهر تهران با وجود توسعه بزرگراه‌ها و معابر شهری تنها ظرفیت 800هزار خودرو را دارد این در حالی است که بیش از 4میلیون خودرو در آن تردد می‌کنند؛ یعنی 6برابر حد مجاز. این امر موجب قفل‌شدن راه‌ها و ایجاد ترافیک‌های سنگین می‌شود. متأسفانه سالانه چند صدهزار خودروی جدید هم به این تعداد اضافه می‌شود. جدای از بحث ترافیک، 25درصد بنزین کشور هم در تهران مصرف می‌شود. حال درنظر بگیرید که چه اتفاقی برای این شهر می‌افتد و شهروندان چه هوایی را باید استنشاق کنند.
او به توسعه حمل‌ونقل عمومی اشاره می‌کند و می‌گوید: باید نیمی از جا‌به‌جایی‌ها با وسایل حمل‌ونقل عمومی صورت بگیرد؛ یعنی 30درصد مترو و 20درصد اتوبوس اما در این زمینه ضعف داریم. ایجاد محدودیت و ضابطه‌گذاری هم می‌تواند در کاهش استفاده از خودروی شخصی نقش داشته باشد. افزایش قیمت سوخت، افزایش عوارض، ایجاد محدودیت‌های تردد و... ازجمله محدودیت‌هایی است که در بسیاری از شهرهای دنیا مرسوم است.
تهران، معابر انسان‌محور ندارد
بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا در تسخیر دوچرخه‌سواران هستند و معابر برای استفاده آنها از دوچرخه تعبیه و طراحی شده است اما شهر تهران معابر انسان‌محوری ندارد و بیشتر معابر برای دوچرخه‌سواری نامناسب است. این را مجید فراهانی یکی دیگر از اعضای شورای شهر می‌گوید که به پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو پیوسته است و دوچرخه‌سواری می‌کند.
او به درنگ می‌گوید: در شهرهایی مانند کپنهاگ، آمستردام و... که در رتبه‌بندی جهانی در زمره شهرهای توسعه‌یافته جهان قرار دارند مردم به راحتی از دوچرخه برای تردد درون‌شهری استفاده می‌کنند. بسیاری از این شهرها برای کاهش آلودگی هوا، ترافیک و زیست‌پذیری شهر حمل‌ونقل عمومی را توسعه داده‌اند و این موضوعات محوری‌ترین اقدامات شهری آنها به شمار می‌رود اما در تهران توسعه حمل‌ونقل عمومی روند معیوب و ناسالمی داشته که باید هر چه زودتر ترمیم شود.
فراهانی می‌گوید: وظیفه مدیریت شهری این است که مسیرهای دوچرخه‌سواری ایجاد کند تا همه از آن لذت ببرند اما در شهر تهران ساختار معابر و جاده‌ها انسان‌محور نیست و دوچرخه‌سواری در آن با موانع متعددی روبه‌روست. یکی از آن موانع این است که اساسا تعریفی برای دوچرخه‌سوار نشده است. هم‌اکنون مسیرهایی که برای دوچرخه‌سواری تعیین شده به عبور و مرور موتورسواران تبدیل شده است. از سوی دیگر خودروسواران دوچرخه‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و به آن به‌عنوان یک عنصر اضافه در خیابان‌ها نگاه می‌کنند.
این عضو شورای شهر در ادامه به موضوع ترویج دوچرخه‌سواری اشاره می‌کند و می‌گوید: خیابان‌های تهران شیب‌دار هستند و این موضوع دوچرخه‌سواری را برای عموم شهروندان سخت می‌کند اما گسترش دوچرخه‌های برقی و اتوماتیک می‌تواند عبور و مرور با دوچرخه را تسهیل کرده و به ترویج دوچرخه‌سواری کمک کند.
او مهم‌ترین مسئله را توسعه و ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری می‌داند و اضافه می‌کند: لازم است که اراده‌ای پشت این فرهنگسازی باشد. هم‌اکنون دوچرخه‌سواری نمادین شهردار تهران تأثیر خوبی در علاقه‌مندی مردم گذاشته و این موضوع غیرقابل انکار است.
پیوستن اعضای شورای شهر به پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو هم اگر تداوم داشته باشد می‌تواند آغازگر یک جهش و یک جریان باشد. البته پشتوانه کارهای نمادین باید کارهای عملی باشد. به‌نظر من شهردار تهران در کنار ترویج نمادین دوچرخه‌سواری باید از وزارت راه و شهرسازی بخواهد که در طرح تفصیلی تهران سهم دوچرخه و پیاده‌راه را در معابر افزایش دهد. از سوی دیگر تشویق مردم با روش‌های متعددی مانند تخفیفات ویژه در عوارض شهری، پرداخت یارانه، خرید دوچرخه و... هم می‌تواند به جاافتادن فرهنگ دوچرخه‌سواری کمک کند.
در همینه زمینه :
