مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی از همکاری با سازمان بورس و برای طراحی شیوه‌های جدید تأمین مالی در حوزه سینما و ساخت فیلم خبر داد و اعلام کرد: قرار است در این زمینه یک صندوق سرمایه‌گذاری فیلم تأسیس شود. به گزارش همشهری، مدت اندکی از فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران می‌گذرد اما در همین مدت اندک تعداد سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها به 2میلیون و300هزار نفر و ارزش کل سرمایه‌ای که در این صندوق‌ها جمع شده است به 160هزار میلیارد تومان یعنی رقمی معادل 11درصد از کل نقدینگی اقتصاد ایران رسیده است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری ابزار‌های جدید تأمین مالی در اقتصاد‌های مدرن هستند که فلسفه وجودی خود را از اندیشه‌های چپ جدید در اقتصاد گرفته‌اند؛ به این معنا که صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید مردم را در منافع حاصل از بازار‌های مالی شریک کنند.
از زمان طرح تأسیس این صندوق‌ها در آمریکا تاکنون هزاران میلیارد دلار از منابع عمومی مردم در سراسر دنیا جذب این صندوق‌ها شده و صرف اجرای طرح‌هایی شده که قبلا پول کافی برای اجرا در اختیار نداشتند. در ایران هم از زمان تأسیس نخستین صندوق سرمایه‌گذاری، هم بر میزان منابع مالی این صندوق‌ها و هم بر تنوع‌شان افزوده شده است. به‌طوری که اکنون 200صندوق سرمایه‌گذاری فعال در بازارسرمایه ایران، در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های کالا، صندوق‌های پروژه و صندوق‌های زمین و ساختمان شکل گرفته‌اند که متناسب با نوع کارکردشان در بخش مربوط به‌خود فعالیت می‌کنند. بر همین اساس قرار است در طرحی که با همکاری بنیاد سینمایی فارابی اجرا خواهد شد یک صندوق سرمایه‌گذاری هم در صنعت فیلم تأسیس شود. مطابق خبرهای دریافتی ساختار این صندوق مشابه صندوق‌های پروژه خواهد بود؛ به این شکل که این صندوق از یک طرف منابع مالی مورد نیاز ساخت یک فیلم را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری و از سوی دیگر آنها را در سود ساخت فیلم شریک می‌کند.
همکاری سازمان بورس و بنیاد سینمایی فارابی
در همین رابطه مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی از همکاری این بنیاد دولتی با سازمان بورس برای تأمین منابع مالی تولید فیلم در ایران خبر داد و گفت: بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان یک مرجع فرهنگی در سینما به سهم خود اقداماتی به‌منظور بهبود شرایط اقتصادی حاکم بر سینمای کشور انجام داده که یکی از این اقدامات تغییر در شیوه‌های حمایتی بنیاد برای رسیدن به یک نقطه تعادل در اعطای وام‌ها بوده است.
علیرضا تابش اعلام کرد: سازمان بورس در حال صدور موافقت اصولی نهایی برای تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری فیلم است. همه فعالیت‌ها در این صندوق مطابق قوانین بورس است و ازجمله مزیت‌های این صندوق معافیت مالیاتی و شفافیت مالی است.
او گفت: این صندوق سرمایه‌گذاری می‌تواند راه جدیدی برای تأمین مالی در پروژه‌های سینمایی باشد ولی این کار نیاز به جریان‌سازی رسانه‌ای دارد و امیدواریم این اتفاق بین فعالان سینمایی اقتصادی و فرهنگی به حرکت بیفتد.
او با ابراز امیدواری از اینکه شیوه جدید کاهش هزینه‌های دولت را در پی داشته باشد، اضافه کرد: مردم هم می‌توانند از طریق خرید سهام فیلم در تولید فیلم‌های سینمایی شرکت داشته باشند و زمان مشخصی هم اعلام می‌شود که بتوانند پذیره‌نویسی کنند.
تابش تأکید کرد: امروز به‌دلیل شرایط موجود ضرورت تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری فیلم بیش از گذشته احساس می‌شود چون متأسفانه الگوهای رایج دنیا در حوزه چگونگی تأمین مالی تولیدات هنوز در نهادهایی مثل بنیاد سینمایی فارابی رایج نشده است.
به گفته او، بنیاد فارابی در تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری فیلم به‌صورت مشترک با یکی از مؤسسسات فعال در بورس و همچنین صندوق اعتباری هنر همکاری می‌کند. تابش با بیان اینکه در مسیر شکل‌گیری این صندوق اهالی سینما مشارکت خواهند داشت اضافه کرد: در این طرح سرمایه‌گذاران فعال در سینمای ایران مشارکت داده خواهند شد و این از الزامات پایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری فیلم بوده است.
چرخه اقتصادی صنعت سینما
صنعت سینمای ایران با تولید سالانه 100فیلم جزو 10کشور برتر از نظر تعداد تولید فیلم در جهان است. از این تعداد سالانه 30تا 40درصد یعنی رقمی بین 60تا 70فیلم اکران می‌شود و در فرایندی غیرشفاف بقیه حتی به مرحله اکران هم نمی‌رسند. مطابق آمار‌های میدانی و تأیید نشده میانگین هزینه تولید یک فیلم در ایران رقمی بین یک تا 10میلیارد تومان است. با این حال فیلم‌هایی هم وجود دارند که کمتر یا بیشتر از این مقدار تولید می‌شوند به‌طور مثال کمترین هزینه در ارتباط با فیلم‌های اکران شده سال قبل مربوط به فیلم ایتالیا ایتالیا با هزینه تقریبی 600میلیون تومان بوده است. این اعداد نشان می‌دهد که میانگین گردش مالی صنعت سینما در ایران رقمی معادل 500میلیارد تومان است. در مورد مقدار فروش فیلم‌های تولید شده هم آمار‌های متفاوتی وجود دارد؛ به‌طور مثال در سال‌جاری فیلم‌های نهنگ عنبر2 و گشت ارشاد2 هرکدام به‌ترتیب با فروش 21و 20میلیارد تومان رتبه‌های اول و دوم پرفروش‌ترین فیلم‌های سال 96را تاکنون در اختیار دارند؛ با این حال بسیار از فیلم‌ها هم از فروش به‌مراتب کمتری برخوردارند و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که تقریبا 70درصد فیلم‌های تولید شده در صنعت سینمای ایران در رده پرفروش نیستند که بخشی از آن مربوط به ساختار فقیر امکانات اجرایی نمایش فیلم در ایران است. آمار‌ها نشان می‌دهد در ایران جمعا 300سالن سینما وجود دارد که با توجه به جغرافیا و جمعیت کشور ایران رقم ناچیزی برای ایران تلقی می‌شود و یکی از عوامل کم بودن مقدار فروش فیلم‌های اکران شده است.
صندوق‌های پروژه چیست؟
صندوق پروژه با یک طرح مشخص تجاری معرفی می‌شود و موافقت اصولی می‌گیرد. در صندوق‌های پروژه مدیر صندوق یک شرکت سرمایه‌گذاری یا شرکت هلدینگ یا شرکت تأمین سرمایه است که دارای تجربه و تخصص لازم در انجام آن پروژه است. مدیر صندوق حامی پروژه است و حامی در کنار خود گروهی سرمایه‌گذار دارد که منابع مالی اولیه برای پروژه را تأمین می‌کنند. بعد از این مرحله صندوق پروژه از سازمان بورس و ثبت شرکت‌ها تقاضای صدور مجوز می‌کند و بعد از اینکه صندوق مشخصات فنی طرح مشخص و پروژه 10تا 15درصد پیشروی کرد سازمان بورس اجازه پذیره‌نویسی عمومی صندوق را صادر می‌کند و سایر سرمایه‌گذاران هم می‌توانند در منافع حاصل از این صندوق شریک شوند. اجرای صدور پذیره‌نویسی بعد از پیشرفت 10تا 15درصدی طرح به این دلیل است که باید برای سازمان بورس مسجل شود که پروژه با ریسک اجرا نشدن طرح مواجه نیست.
