راه‌اندازی «نوآفرین» ایران کلید حل مشکلات استارتاپ‌ها

مشکلات بزرگ و اصلی استارتاپ‌های ایران قرار است با راه‌حلی که به اختصار طرح «نوآفرین» خوانده شده، حل شود. این طرح که گفته شده می‌تواند دست‌کم 68هزار شغل ایجاد کند، روز گذشته با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر ارتباطات و اعضای ارشد این وزارتخانه در کتابخانه ملی افتتاح شد. در این مراسم که با شعار «فناوری اطلاعات، فرصتی برای کارآفرینی، نوآفرینی و اشتغال» برگزار شد، اجرا شدن طرح نوآفرین رسما اعلام ‌شد؛ طرحی که در یک نگاه کلی، قرار است به رونق اکوسیستم استارتاپی ایران که بخشی از پروژه «ایران هوشمند» است، کمک کند.
در نشست افتتاحیه، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات مهم‌ترین نیاز کسب‌وکارهای نوپا را قابل پیش‌بینی بودن شرایط دانست و گفت: «ما در تلاش هستیم تا با طراحی زیست‌بوم مناسب این شرایط را فراهم کنیم. ما تلاش کردیم جاده را بسازیم و شرایط را فراهم کنیم. ما نیاز داریم که یک آینده قابل پیش‌بینی را ببینیم.» 
او از غیرقابل‌پیش‌بینی بودن آینده استارتاپ‌ها به‌خاطر نوع فعالیت‌شان گفت و تأکید کرد: «وظیفه ما به‌عنوان دولت این است که شرایط شما را قابل پیش‌بینی بکنیم تا جایی که اگر سوار این قطار استارتاپی می‌شویم، بدانیم مقصد کجاست، کجا باید سوار و پیاده شویم. قابل‌پیش‌بینی بودن به ما کمک می‌کند که شرایط آینده را بهتر ببینیم. مهم‌ترین نیاز شما، نیاز به قابل‌پیش‌بینی بودن بازار است.»
وی افزود: «اکو سیستم استارتاپی خاطرات تلخ زیادی دارد ما باید سعی کنیم این خاطرات تلخ را کم کنیم. ما ایده‌ای برای این کم کردن خاطرات تلخ داریم. این ایده ایران هوشمند است. ایران هوشمند نیازمند فوتون‌هایی است‌ این فوتون‌ها می‌توانند آینده ایران را روشن کنند.طرح نوآفرین که می تواند به رشد کسب و کارهای حوزه فناوری اطلاعات منجر شود از جمله این فوتون‌هاست که البته به درد استارتاپ‌های رشد پیدا کرده نمی‌خورد. براساس این طرح پارک‌های اقتصاد دیجیتال را راه‌اندازی کردیم تا استارتاپ های نوپا به سرعت به شرایطی رشد دست پیدا کنند و آینده روشن را برای ایران رقم بزنند.»
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور هم در این مراسم گفت: اقتصاد دیجیتالی در دنیا به سرعت در حال گسترش است و ما در ایران نباید از این مسئله عقب بمانیم و باید به سهم مناسبی در این باره برسیم. کشور ما شاهد فضای خوبی از کسب و کار است و ما باید برای گسترش این فضا تلاش ویژه داشته باشیم. من شاهد صدها جلسه با کارآفرینان در بخش‌های مختلف بودم اما این جلسه برای من کاملا متفاوت بود. صحبت‌های شما در این فضای جدید با همه کارآفرین‌های دیگر متفاوت است.»‌
جهانگیری گفت: «یکی از مهمترین سرمایه‌های ایران مردم دانا و مغزهای خلاق ماست. آمریکا شاید بتواند مسایل مختلفی را تحریم کند اما مغز جوانان ما را نمی‌تواند مورد تحریم قرار دهد.»

طرحی برای حل مشکلات بزرگ
طرح نوآفرین که با عنوان سند توسعه اقتصاد دیجیتال نیز شناخته می‌شود، قرار است با استفاده از راه‌حل‌هایی به رشد و رونق کسب‌وکارهای نوپا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کمک کند. این طرح که پیش‌تر در هیأت‌دولت نیز تصویب شده، مشکلات عمده استارتاپ‌ها به‌ویژه در زمینه‌های بیمه، ‌مالیات و جذب سرمایه‌ را حل می‌کند. مشکلاتی که به‌خاطر شیوه کار استارتاپ‌ها و خلاقیت‌محور بودن‌شان با تعاریف سنتی از سرمایه، سرمایه‌گذاری، بیمه و مالیات ناسازگاری داشت. این طرح جدید با تعاریفی که ارائه داده، فضا را برای حضور استارتاپ‌ها بازتر کرده است.

یکی از مهم‌ترین معضلاتی که باعث تقابل استارتاپ‌ها، ‌به‌عنوان نمایندگان کسب‌وکارهای جوان و خلاقیت‌محور با بدنه دولتی کند و کهنه می‌شود تغییر تعاریف‌شان نسبت به فضای کار و ویژگی‌های آن است. استارتاپ‌ها عملا ایده‌هایی هستند که به تولید یک محصول خاص می‌انجامند. سرمایه شرکت استارتاپی نیز همین ایده و ارزش آن است. درحالی‌که در سیستم قدیمی، سرمایه یک کسب‌وکار مبتنی بر دارایی تبدیل می‌شود و ایده ارزش مادی ندارد. در این طرح، تعریف جدیدی از استارتاپ‌ها ارائه شده که به وضعیت آنها رسمیت می‌دهد.

تغییر معافیت‌ها و جریمه‌ها
به خاطر نوع فعالیت استارتاپ‌ها عملا بسیاری از افراد فعال در این حوزه، به‌صورت «دورکاری» کار می‌کنند. دفتر کاری این شرکت‌ها نیز اشتراکی است. ضمنا، به‌خاطر نوع فعالیت این شرکت‌ها، احتمال اینکه در چند‌ ماه اول فعالیت‌شان مدام ضرر بدهند، بسیار بالاست. هیچ‌کدام از این سازوکارها در سیستم قدیمی‌تر در صنعت‌های بیمه و مالیات به رسمیت شناخته نمی‌شدند. همین باعث مشکلات بسیاری برای استارتاپ‌ها می‌شد و شکست برخی در همان ابتدای کار، به همین دلیل رقم می‌خورد. حالا اما بنابر آنچه در نوآفرین ارائه شده، معافیت‌های ویژه‌ای برای استارتاپ‌ها درنظر گرفته شده و شرایط بیمه‌ای آنها نیز بهبود پیدا کرده است.