مفهوم تفاوت

سعید مروتی/روزنامه نگار 

در آنونس «دختر شیطان»‌ از این فیلم به عنوان محصولی متفاوت یاد شده است. مفهوم تفاوت در فیلمی که کارگردانش قربان محمدپور است را احتمالا باید در صحنه مواجهه حمید فرخ‌نژاد با دختر هندی مشاهده کرد که صحنه‌ای منشوری با تمهیدی فنی قابل نمایش شده است. اینکه دختر شیطان فیلم خوبی است یا نه، اینکه فیلم می‌تواند تماشاگرش را راضی از سالن به بیرون بفرستد، اینکه فیلم در کار با کلیشه‌ها و قواعد بازی فیلم موزیکال هندی چقدر توفیق داشته همه نکاتی است که می‌تواند در جای خود به آن پرداخت. نکته اصلی اینجاست که سازندگان دختر شیطان فیلمشان را به عنوان محصولی متفاوت به مخاطبان معرفی می‌کنند. 
کارگردان «ما همه با هم هستیم» هم از اینکه ساختارشکنی در ایران با استقبال مواجه نمی‌شود گلایه دارد. ساختارشکنی هم قرار است مفهوم متفاوت‌بودن را القا کند و تماشاگران ناراضی و منتقدان عصبانی که کیفیت ما همه با هم هستیم کفرشان را درآورده ظاهرا درکی از تفاوت‌هایی که مدنظر کارگردان فیلم است، ندارند. این از فیلم‌هایی که متعلق به سینمای جریان اصلی هستند و برای فروش بالا ساخته شده‌اند، آثاری که دیروز هنری خوانده می‌شدند و امروز با اتیکت «هنر و تجربه» اکران می‌شوند، متفاوت بودن آنقدر بدیهی فرض‌شده که اصلا نیاز به اثبات ندارد. اقتباس داستان از ادبیات آمریکای لاتین و وام گرفتن سبک بصری از فیلم‌های اروپای‌شرقی احتمالا بخشی از همین تفاوت است. انتخاب زوایای عجیب و غریب دوربین جوری که چشم بیننده خسته و اعصابش فرسوده شود هم نوعی متفاوت‌بودن است. 
کش دادن ایده‌هایی که بیشتر به درد فیلم‌های کوتاه تجربی می‌خورند ولی به یمن امکانی به نام هنر و تجربه می‌شود تا 2ساعت در نهایت اطناب و ملال گسترشان داد هم روی دیگر سینمای متفاوت ایران است. اینکه 2نفر لانگ‌شات و در دقایق طولانی راه بروند و دوربین در قابی ناموزون از پشت همراهی‌شان کند هم حتما متفاوت است و اگر کسی ارزش‌های هنری چنین فیلمی را درک نکند، ایراد از اوست که هنرشناس نیست و تصوری از سینمای متفاوت ندارد. و حالا ما مفتخریم که با همه مشکلات و ضعف‌ها دست‌کم در حوزه تولید فیلم متفاوت مشکلی نداریم و می‌توانیم الگویی برای دیگر کشورها باشیم تا ببینند چگونه فیلمسازان ما در هر ژانر و جریانی فقط و فقط محصول متفاوتی را خلق می‌کنند.