پرچم چوگان در نقش‌جهان

عاطفه علیان/ اصفهان- خبرنگار
جمعیت سر از پا نمی‌شناسد. جوان و پیر پشت خطوط میدان بازی زیر برق آفتاب ایستاده‌اند و از مردانی عکس و فیلم می‌گیرند که با اسب‌های ترکمن روی چمن‌های میدان نقش‌جهان چوگان بازی می‌کنند.

2تیم «خلیج همیشه‌فارس» و «گنبدهای فیروزه‌ای» تن به رقابتی داده‌اند که هم آمادگی سوارکار و هم آمادگی اسب را می‌طلبد. بعد از بازی نفسگیر در 3چُکه، این اسب‌های «گنبدهای فیروزه‌ای» هستند که موجب می‌شوند سوارکاران‌شان چوگان بیشتری بزنند. پسربچه‌ای با مادرش زیر چتر صورتی ایستاده و هربار که اسب به او نزدیک می‌شود به وجد می‌آید و می‌خواهد لحظه نزدیک شدن اسب را با دوربینش ثبت کند. آن طرف هم 2پیرمرد با لهجه اصفهانی بستنی می‌خورند و بازی چوگان در حماسه «سیاوش و افراسیاب» فردوسی را زمزمه می‌کنند. اما نگاه گردشگری که از تهران آمده به سمت عالی‌قاپو می‌رود و برای همراهش از شاه‌عباس می‌گوید که چوگان‌باز حرفه‌‌ای بوده است. بین هر چُکه صدای ساز و دهل جمعیت را خوشحال می‌کند. مردانی از ایل بختیاری با جامه‌های موزاییکی‌شکل سفید و سیاه، سورنا می‌زنند و مردم با کف زدن آنها را همراهی می‌کنند. «چوگان‌بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» پنجشنبه 16آذر96 در دوازدهمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در کره‌جنوبی به ثبت رسیده است. اگرچه برای ثبت جهانی‌اش دیر اقدام شد، اما چندوقتی است پرچم چوگان در میدان نقش‌جهان می‌چرخد و صدای طبل و سورنا با لباس‌های سنتی یادآور عهد صفویه برای اصفهانی‌ها و گردشگران این شهر است.

مسابقات نمادین در نقش‌جهان
رئیس هیأت چوگان اصفهان با بیان اینکه برگزاری مسابقات چوگان به بهانه هفته کرامت صورت گرفت، به همشهری می‌گوید: این مسابقات در 2روز پنجشنبه و جمعه گذشته بین 2تیم «خلیج همیشه‌فارس» و «گنبدهای فیروزه‌ای» از شهرستان اصفهان برگزار شد. امیر صادقی‌راد با بیان اینکه مردم استقبال خوبی از مسابقات داشتند، می‌افزاید: روز جمعه جمعیت بسیاری برای مشاهده بازی چوگان به میدان نقش‌جهان آمدند. این مسابقات به‌صورت نمادین در میدان نقش‌جهان به‌عنوان قدیمی‌ترین میدان چوگان جهان برگزار شد تا تیم‌های چوگان شهرستان اصفهان برای مسابقات کشوری نیز آمادگی لازم را به‌دست آورند. به گفته وی، با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هر ‌ماه یا هر دو‌ماه یک‌بار مسابقات چوگان به‌صورت نمادین در میدان نقش‌جهان برگزار خواهد شد.

راهی برای حفظ ورزش-بازی چوگان
نماینده و ناظر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در چوگان هم به همشهری می‌گوید: مسابقات چوگان به مناسبت دهه کرامت و با همت هیأت چوگان شهرستان اصفهان از ساعت18 تا 20 برگزار شد. با وجود گرمای بی‌سابقه اما شهروندان اصفهان و گردشگران داخلی استقبال خوبی از این مسابقات داشتند.

منصور زیرک با بیان اینکه چوگان از بازی-ورزش‌های کهن ایران است که به ورزش جهانی تبدیل شده، می‌افزاید: در این ورزش از چوبی استفاده می‌شود که نماد آمادگی برای رزم است و سوارکاران برای آمادگی در میادین جنگ در این ورزش مهارت می‌اندوختند. وی با بیان اینکه میدان نقش‌جهان اصفهان برای چوگان‌بازی بنا نهاده شده و حتی اروپاییان در زمان صفویه با این بازی آشنا می‌شوند، اظهار می‌کند: اگرچه این ورزش بعد از دوران صفویه با کم‌اقبالی مواجه شد، اما جمهوری آذربایجان آذر92 تصمیم گرفت چوگان را در یونسکو به نام خود ثبت کند تا اینکه ایران توانست آذر 2سال پیش چوگان را در میراث ناملموس جهانی در یونسکو به ثبت برساند.

نماینده و ناظر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در چوگان با بیان اینکه برگزاری مسابقات چوگان در میدان نقش‌جهان علاوه بر اشاعه و معرفی ورزش-بازی مذکور در حفظ این میراث جهانی ناملموس مؤثر است، تصریح می‌کند: هر آیینی که به ثبت جهانی می‌رسد باید در جامعه نماد بیرونی داشته باشد و به‌صورت مستمر عیان شود. برگزاری بازی-ورزش چوگان می‌تواند اطمینان خاطری به یونسکو برای انتخاب این ورزش به‌عنوان میراث ناملموس کشور دهد.