گردهمایی مسئولان و تشکل‌های مردم‌نهاد در محله هرندی با حضور معتادان بهبودیافته
همه آستین بالا زده‌اند
حمیدرضابوجاریان|خبرنگار
منطقه 12
آمارها نشان می‌دهند 8 هزار معتاد در محله «هرندی» دستگیر شده‌اند که 6 هزار نفر از آنها متجاهر بوده‌اند و به در محل جولان معتادان که 700 اتاق بوده است، قفل زده شده. در کنار فعالیت‌های پلیسی، کارهای اجتماعی و مشارکت تشکل‌های مردم‌نهاد نیز در این محله پررنگ بوده است. 20 مسجد در محله زیر نظر یک مرکز واحد فرهنگی و 19 پایگاه بسیج همراه با 20 تشکل مردم‌نهاد، هر روز و هر ساعت قدم‌به‌قدم کار کرده‌اند تا چهره هرندی را در150 روز متحول کنند. زمانی که به سختی گذشت اما امروز نتیجه داده و اثری از آن همه آسیب نیست. به بهانه هم‌اندیشی با کسانی که در این مدت در محله کار کرده‌اند، پای حرفهای اهالی، مسئولان انتظامی و امنیتی، مدیریت شهری و تشکل‌های مؤثر در محله نشسته‌ایم و نظرشان را درباره محله از دیروز تا امروز پرسیده‌ایم.
آثارشان را می‌شود گوشه و کنار محله دید. سوختگی دیوارهایی که معتادان برای گرم کردن خود برپا کرده بودند تا کنار گرم شدن، آتش بساطشان هم مهیا شود. با اینکه شهرداری تلاش کرده با هزینه‌های سنگین عمرانی و خدماتی این چهره نازیبا را به حداقل برساند، اما هنوز موفقیت چندانی در این راه به دست نیاورده است. «رضا» از قدیمی‌های محله است که حال این روزهای محله را این‌گونه برایمان تعریف می‌کند: «از وقتی مأموران پلیس به محله آمده‌اند و بساط معتادان را جمع کرده‌اند، آرامش حاکم شده است.
در هر کوچه‌ای مأموران پلیس حضور دارند و معتادان و فروشندگان موادمخدر جرئت به آفتابی شدن ندارند. حتی خانه‌هایی که در آن خریدوفروش و استعمال مواد انجام می‌شد، شناسایی و جلو در ورودی بسیاری از آنها را گچ گرفته‌اند.» او از این وضع راضی است اما نگرانی‌هایی هم دارد: «پیش‌تر پلیس چند بار معتادان را در محله ما جمع‌آوری کرده بود. نگرانم جمع‌آوری این افراد در محله، مقطعی باشد و پس از مدتی دوباره سرو کله‌شان پیدا شود. از نیروی انتظامی می‌خواهم حضور پررنگشان را تداوم دهند و مردم را با معتادانی که ممکن است برگردند، تنها نگذارد.»
تجربه بهشت بعد از جهنم
«جای‌آبادی به تن این زنبورخانه نمانده بود که بشود از آن به خوبی یاد کرد.» این جمله‌ای است که «احمدرضا صبری»، پیرمردی که سال‌ها حضور معتادان را در هرندی تحمل کرده، به زبان می‌آورد. می‌گوید: «در محله هرندی به قدری معتاد و مصرف‌کننده موادمخدر جولان می‌داد که با گذر از این محدوده، ناخودآگاه بوی مواد نشئه‌تان می‌کرد به گونه‌ای که مواد نکشیده معتاد می‌شدید.» او حرفش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «باورش سخت است اما تا چند روز پس از اینکه طرح برخورد با معتادان اجرا شد و 80درصد مصرف‌کننده‌ها و فروشنده‌های موادمخدر ازمحله رفتند، احساس می‌کردم مواد روی بدنم تأثیر داشته است. گمان می‌کنم دردی که برای چند روز در بدنم حس می‌کردم، ناشی از خماری نبود معتادان و نرسیدن بوی مواد بود.» صبری از اوضاع و احوال این روزهای محله می‌گوید: «اهالی هرندی بهشت را پس از سال‌ها زندگی در جهنم تجربه می‌کنند. اوضاع خیلی بهتر از قبل شده است. دیگر از اتراق معتادان متجاهر در محله به آن شدت قبل، خبری نیست. اگر تا دیروز دسته‌های چند 10 نفری معتادان کنار هم می‌نشستند و مواد مصرف می‌کردند، امروز تک و توک می‌توان معتادی در محله پیدا کرد. در حال حاضر که امنیت در محله برقرار است.»
اهالی هرندی، بهای اصالت و نجابتشان را می‌پردازند
تشکل‌های مردم‌نهاد، نقش فعالی در محله هرندی و محله‌های همجوار آن برای رسیدگی به وضع معتادان متجاهر داشته و دارد. «طلوع بی‌نشان‌ها» یکی از این تشکل‌هاست. مدیر این مؤسسه خود از اهالی «دروازه غار» است و کاملاً با معضل اعتیاد در محله آشناست. شاید به همین دلیل باشد که «اکبر رجبی» سابقه حضور معتادان را در محله به صدسال پیش مرتبط می‌داند: «سال 1240 هنگامی که زنان «حرمسرا» از دربار شاه بیرون رانده می‌شدند.
اکبر رجبی|مدیر طلوع بی‌نشان‌ها
سرگشته و آسیب دیده بودند. اهالی دروازه غار مردمی اصیل، با نجابت و مردم‌دار بودند و به این زنان پناه دادند تا به زندگی‌شان ادامه دهند. شاید همین اصالت و نجابت سبب ورود اعتیاد به این محله شد و مردم این روزگار چوب آن را خوردند.» او حمایت از معتادان محله را برای کاهش آسیب‌های اجتماعی آن مهم می‌داند و می‌گوید: «طلوع، به تنهایی 800 معتاد متجاهر را در هرندی پوشش داده است و توانسته این افراد را از مهلکه اعتیاد نجات دهد. در گذشته نهادهای قضایی و انتظامی نگاه پلیسی به موضوع معتادان داشت اما امروز آنها نگاه اجتماعی به مسئله اعتیاد دارند و معتاد را نه مجرم بلکه یک بیمار می‌دانند. با این روش بی‌شک محله هرندی امن خواهد شد و افرادی که کسی گمان نمی‌کرد دوباره احیا شوند، می‌توانند به زندگی دوباره برگردند.»
فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد در محله هدفمند باشد
اسم حجت‌الاسلام «مصطفی اینانلو» را اهل مسجد و ورزش در محله، بارها شنیده‌اند. روحانی خوش قد و قامت و ورزشکاری که چند سال است در محله هرندی و مجموعه ورزشی آن به بچه‌های محله فنون «جودو» را یاد می‌دهد و نمی‌گذارد موادمخدر، قربانی تازه‌ای از بچه‌های جوان و نوجوان بگیرد. حجت‌الاسلام اینانلو دل پری از برخی تشکل‌های مردم‌نهاد در محله دارد: «بیش از 60درصد کمک‌هایی که از سوی تشکل‌های مردم‌نهاد و خیریه‌ها درمحله توزیع می‌شود به دست نیازمند واقعی نمی‌رسد. حتی می‌توانم بگویم بخشی از این کمک‌ها دست ساقی‌ها و فروشندگان مواد و صاحبان خانه‌های تیمی، که قدرت ظاهر‌سازی زیادی دارند، می‌رسد و خانواده‌های آبرودار از این کمک‌ها سهمی نمی‌برند.»
مصطفی اینانلو| امام جماعت مسجد
امام جماعت مسجد «باقری‌های» محله هرندی، حرفش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «وقتی قرار است خدماتی در محله ارائه شود، باید جامعه هدف از پیش شناسایی شده و کمک‌ها هدفمند به افراد ارائه شود. اینکه در محله بی‌هدف هزینه کنیم، نه خواست مردم است و نه منجر به نتیجه می‌شود. این هزینه‌ها باید جایی صرف شود که بتوان پاسخ روشنی از آن گرفت.» اینانلو، ورزش را نقطه‌ای در محله می‌داند که می‌تواند به حفظ جوانان و نوجوانان از آسیب‌های موجود که در محله کمک کند: «باید در محله هرندی روی ورزش سرمایه‌گذاری بیشتری شود. ورزش کمک می‌کند بچه‌ها انرژی خود را به درستی تخلیه کنند و به سوی فعالیت‌های مخرب در محله نروند. با ورزش و تمرین‌های گروهی دوستی میان بچه‌ها عمیق می‌شود و به این سادگی نمی‌توان بچه‌ها را به سوی مصرف موادمخدر کشاند.»
تعیین تکلیف نگهداری از معتادان زخم باز
یکی از مشکلاتی که نیروی انتظامی در برخورد با معتادان محله با آن روبه‌رو است، موضوع معتادان متجاهر و معتادان «زخم باز» است که ناقل بیماری‌هایی مانند «ایدز»، «هپاتیت» و «مجانین»اند. رئیس پلیس پیشگیری پایتخت در این‌باره می‌گوید: «ساکنان محله‌هایی مانند هرندی از این گلایه دارند که نیروی انتظامی، معتادان در آن محدوده را دستگیرمی‌کند اما معتادان دوباره به این محله باز می‌گردند. موضوع این است که نیروی انتظامی نمی‌تواند معتادان دارای زخم باز یا با بیماری‌های مسری را کنار معتادان متجاهر دیگر نگهداری کند. وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و سازمان‌های مسئول دیگر باید به این موضوع ورود کرده و مسئولیت نگهداری این دسته از معتادان را برعهده بگیرند.»
سردار کیوان ظهیری|فرمانده ارشد پلیس پایتخت
سردار«کیوان ظهیری» ادامه می‌دهد: «بارها موضوع این دسته از معتادان را در جلسه‌های مختلف به مسئولان مربوط یادآوری کرده‌ایم و بر اساس وعده‌هایی که داده شده است، مشکل نگهداری از معتادان زخم باز و ناقل بیماری‌های مسری و مجانین به‌زودی با ورود قاطع دستگاه‌های مسئول برطرف می‌شود.» این فرمانده ارشد پلیس پایتخت تأکید می‌کند که برخورد با معتادان، اولویت نیروی انتظامی است و قرار نیست این روند متوقف شود: «در محله‌هایی مانند شوش و هرندی، برخورد با معتادان متجاهر متوقف نشده است و هر روز شاهد دستگیری این افراد هستیم. عملیات پلیس ویژه این محله نیست و به‌تازگی در دره «فرحزاد»، شرق تهران و برخی دیگر از نقاط پایتخت، 700 معتاد متجاهر دستگیر و با آنها برخورد قانونی شده است.»
ورود سپاه به آسیب‌های اجتماعی هرندی
سردار سیروس صابری|جانشین لشکر 27 محمد رسول‌الله‌تهران
یکی از مأموریت‌های «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، دفاع از ارزش‌های انقلاب است. با توجه به فرامین مقام معظم‌رهبری، سپاه، به موضوع آسیب‌های اجتماعی ورود کرده است. در این راستا، از مدت‌ها پیش در محله هرندی، شوش و 4 محله دیگر پایتخت، فعالیت‌های اجتماعی خود را آغاز کرده‌ایم. برای اجرای بهتر امور، پادگان شهید «زیادیان» با ظرفیت 500 نفر، آماده شده است که این ظرفیت به‌زودی به 5 هزار نفر افزایش می‌یابد. در این کمپ اقدامات ترک اعتیاد و سپس سم‌زدایی انجام می‌شود و افراد با توجه به استعدادی که دارند به کارمشغول می‌شوند. آنهایی که حرفهای بلد نیستند در کلاس‌های مهارت‌آموزی شرکت و کسب مهارت می‌کنند تا دوباره معتاد نشوند.
