فقط 10 لیتر صرفه‌جویی آب در روز‌کافی است

عضو هیأت علمی دانشکده محیط‌زیست واحد علوم و تحقیقات با اشاره به مصرف بالای آب به‌خصوص توسط شهروندان تهرانی و خشکسالی در کشور گفت: ذخیره آبی سدهای کشور هم‌اکنون نسبت به سال گذشته حدود 50درصد کاهش داشته است. به گزارش واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، سیدمهدی برقعی افزود: براساس آمار وزارت نیرو، میزان ذخایر آبی سدهای کشور 40درصد است که در مقایسه با سال گذشته حدود 50درصد کاهش داشته و با توجه به پیش‌بینی میزان بارندگی، سال 1397سالی بسیار کم‌آب خواهد بود. استاد دانشکده محیط‌زیست واحد علوم و تحقیقات درباره راهکارهایی که برای افزایش نزولات جوی عنوان می‌شود، افزود: شاید برخی بارورکردن ابرها را راهکاری برای افزایش میزان بارندگی بیان کنند، ولی این روش تأثیر زیادی نخواهد داشت. همچنین با توجه به کاهش چشمگیر آب‌های زیرزمینی، در سال آینده با بحران کم‌آبی روبه‌رو خواهیم بود. برقعی منابع آب را مانند بودجه مالی کشورها برشمرد و افزود: منابع آب همانند بودجه مالی، محدود است. بنابراین همانگونه که در هزینه‌کردن بودجه وسواس به خرج می‌دهیم، باید در استفاده از منابع آبی بسیار‌محدود نیز وسواس به خرج داده و میزان مصرف را مدیریت کرد. وی تغییر الگوی مصرف را امری ضروری در کاهش مصرف آب دانست و افزود: هم‌اکنون در تهران هر فرد به‌طور متوسط روزانه بالغ بر 190لیتر آب مصرف می‌کند. متأسفانه اکثر افراد جامعه، رفتاری پرمصرف دارند. اگر تنها 10لیتر در مصرف روزانه خود صرفه‌جویی کنیم، همانند آن است که بارندگی خوبی داشته‌ایم. برقعی، بازیابی آب‌های غیرمتعارف را راهکاری برای جبران کمبود آب عنوان کرد و ادامه داد: بازیابی آب‌های غیرمتعارف اعم از آب فاضلاب‌ها، جوی‌ها و نهرها که شاید در گذشته به دلایلی نظیر نداشتن توجیه اقتصادی و کیفیت مناسب از آنها استفاده نمی‌شد، به چرخه مصرف راهکاری مناسب برای جبران کمبود منابع آبی است. وی همچنین تصفیه آب دریا را راهکاری مناسب برای مصارف شرب و غیرشرب شهرهای ساحلی بیان کرد و افزود: هم‌اکنون در شهرهایی نظیر بندرعباس، قشم و کیش فرایند شیرین‌سازی آب دریا انجام می‌شود، این روش می‌تواند نیاز آبی شهرهای ساحلی را برطرف کند. برقعی با اشاره به بحث مدیریت جامع آب در سیستم مدیریت شهرها، ادامه داد: در مدیریت جامع آب، هدف جلوگیری از هدررفت حتی یک قطره آبی است که وارد شبکه آبی مدیریت شهر می‌شود. بنابراین بازیابی و تصفیه فاضلاب‌ها که همواره به‌عنوان آخرین منابع آب از آنها یاد می‌شود، می‌تواند نقش بسیار پررنگ و مؤثری در تأمین آب مورد نیاز داشته باشد. وی با بیان اینکه تنها 10لیتر از آب مصرفی هر فردی اختصاص به مصارف شرب و پخت‌وپز دارد، گفت: در تهران روزانه بالغ بر 3میلیون مترمکعب آب راهی فاضلاب‌ها می‌شود، کافی است تنها 2میلیون مترمکعب از این میزان را تصفیه کرده و وارد چرخه مصرف کنیم تا با کمبود آب در تهران مواجه نشویم. به گفته استاد دانشکده محیط‌زیست واحد علوم و تحقیقات، خوشبختانه با توجه به فناوری‌های موجود در ایران حتی می‌توان آب حاصل از تصفیه فاضلاب‌ها را در چرخه مصرف شرب وارد کرد؛ زیرا آب حاصل از تصفیه فاضلاب‌ها به‌مراتب می‌تواند از آب تصفیه شده از سدها باکیفیت‌تر باشد.

مکث

اسدالله افلاکی

تلنگری بر تفکر سازه‌ای حاکم بر مدیریت آب

 طی 6دهه گذشته تفکر سازه‌ای غالب بر مدیریت آب کشور، با توجیه توسعه اراضی کشاورزی، تولید برق، مهار سیل و تأمین آب شرب، بیش از 640سد در کشور احداث و همواره یکی از اهداف مهم این سازه‌های پرهزینه را تأمین آب اعلام کرده است  اما این سازه‌ها نه‌تنها در تأمین آب موفق نبوده که باعث تخریب گسترده حوضه‌های آبخیز و زیست‌بوم‌های کشور شده است.وضعیت اسفبار دریاچه ارومیه، خشک شدن تالاب‌های سه‌گانه (پارک ملی) بختگان و تبدیل شدن تالاب جازموریان و گاوخونی به کانون‌های گردوغبار بخشی از پیامدهای سدسازی لجام گسیخته در کشور است. همچنان‌که بیش از نیمی از 624 دشت کشور با بحران کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند و این همه ناشی از سدسازی‌و مدیریت غلط منابع آبی کشور طی سال‌های اخیر است.  ناکارآمدی سدسازی در کشور تا آنجا آشکار شد که سال93 حمید چیت‌چیان، وزیر وقت نیرو تلویحا به ناکارآمدی سدها اشاره کرد. او در برنامه تلویزیونی ثریا در 27اردیبهشت93 گفت: «سد ساوه ساخته شد برای اینکه 130میلیون مترمکعب آب در خود جای دهد تا الان در طول عمر خود 30میلیون مترمکعب آب بیشتر در آنجا نبوده است. سد کرخه برای 7میلیارد مترمکعب ساخته شده و بیش از 2.7میلیارد مترمکعب آب در آنجا جمع نشده است. سد سیمره ساخته شده و 2سال است که به بهره‌برداری رسیده و نیروگاه آن هم ساخته شده اما چون آب کافی نداشته آب اصلا نتوانسته است وارد نیروگاه شود.»  با وجود این، سد‌سازی‌ و خطرناک‌تر از آن، طرح‌های انتقال آب همچنان از گزینه‌های روی میز متولیان مدیریت کلان آب کشور است بی‌آنکه گزینه‌های کارآمدی چون مدیریت یکپارچه منابع آب و آ‌بخیزها، حفظ و نگهداری روش‌های بومی تأمین آب که از سوی سازمان‌های جهانی به‌عنوان روش‌های پایدار تأمین آب معرفی شده، در راهکارهای مدیریت کلان آب جایی داشته باشد.