زیست‌بوم
هشدار به دست‌اندازان حریم رودخانه‌ها
مدیر امور منابع آب گرگان و آق‌قلا: از برداشت غیرمجاز مصالح در رودخانه‌شصت‌کلاته جلوگیری و متخلف به دادگاه معرفی شد
ستاره حجتی | گرگان-خبرنگار
برداشت مصالح ساختمانی از بستر رودخانه‌ها به دلیل تغییر در اکوسیستم و مسیر رودخانه‌ها، همچنین کمک به ایجاد سیلاب در قانون حفاظت و بهره‌برداری از آب و محیط‌زیست کشور جرم تلقی می‌شود، حتی سیل اخیر گلستان هم نتوانست جلوی این اقدام مخرب را بگیرد و سودجویان را از دست‌درازی به رودخانه‌ها منع کند.
اگرچه پیشتر مدیر کل صنعت، معدن و تجارت در گفت‌و‌گویی با همشهری اعلام کرده بود که در گلستان تجاوز به بستر رودخانه‌ها انجام نمی‌شود، اما گویا در حوالی شصت‌کلاته که تقریبا از محورهای کم‌تردد استان محسوب می‌شود، دست‌هایی برای تجاوز به بستر رودخانه فعال شده‌اند؛ موضوعی که حالا مسئولان آب منطقه‌ای از توقف آن می‌گویند.
تایید فعالیت‌های خلاف قانون
مدیر امور منابع آب گرگان و آق‌قلا با تایید این خبر همشهری می‌گوید: با حضور به موقع و تلاش کارشناسان واحد مهندسی و حریم سواحل و رودخانه‌های امور منابع آب گرگان و آق‌قلا از برداشت غیرمجاز مصالح رودخانه‌ای در مجاورت جاده قدیم کردکوی و رودخانه شصت‌کلاته جلوگیری و متخلف به دادگاه معرفی شد.
«امین عموزاد» بیان می‌کند: کارشناسان واحد مهندسی و حریم سواحل و رودخانه‌ها، به صورت شبانه‌روزی آماده دریافت اخبار و اطلاعات از تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها هستند. با هرگونه تخلف برخورد قضایی می‌شود تا مبادا استان گرفتار عواقب سهل‌انگاری‌ها و سودجویی‌ها شود.
تهدید بسترهای کم‌عمق رودخانه
طبق اعلام آمار رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت تا اوایل دهه 90 بیش از 90 درصد مصالح ساختمانی مورد نیاز شمال کشور از رودخانه‌ها برداشت می‌شد. در گلستان نیز پیشتر این کار در رودخانه محمدآباد واقع در علی‌آباد کتول انجام می‌شد و وضعیت را بحرانی کرده بود.
یک کارشناس محیط‌زیست در این مورد می‌گوید: برداشت شن و ماسه منجر به از بین رفتن بسترهای کم‌عمق رودخانه‌ها می‌شود و توان بهسازی آنها را کاهش می‌دهد.
«عیسی ابراهیمی» بیان می‌کند: تغییراتی که در کیفیت آب رودخانه‌ها به وجود می‌آید، موجب شکل‌گیری گل‌و‌لای می‌شود. رسوب حاصل از آن، نفوذ نور به داخل آب را کاهش می‌دهد و موجب اختلال در تنفس گیاهان آبزی می‌شود.
وی توضیح می‌دهد: با کم شدن وسعت زیستگاه‌های حیاتی، بسیاری از جانوران آبزی پناهگاه خود را از دست می‌دهند و تغذیه و مکان تولیدمثل این آبزیان از بین می‌رود. در چنین شرایطی فرصت بقا فقط برای گونه‌هایی وجود خواهد داشت که مقاومت بالاتری دارند. آبزیانی که در چنین شرایطی تحمل کمی دارند، از بین می‌روند.
با همه این مشکلات، امروز جهان به فکر راهکارهای جایگزین برای برداشت از رودخانه‌ها افتاده است. یکی از این راهکارها که در بسیاری از نقاط از جمله حاشیه خلیج فارس به کار گرفته می‌شود، برداشت از عمق دریاهاست؛ البته شاید روزی زنگ هشدار برای دریاها هم به صدا دربیاید.
پیامدهای نامطلوب برداشت شن و ماسه
اگرچه برداشت شن و ماسه ذیل طرح‌های عمرانی تعریف شده است، اما به نظر می‌رسد می‌تواند عامل تهدید عمرانی هم باشد.
یک کارشناس ارشد عمران در این باره می‌گوید: برداشت شن و ماسه معمولا از ته شسته‌های بستر رودخانه انجام می‌شود و ثبات بستر آن را کاهش می‌دهد.
«نیما ساکی» بیان می‌کند: تغییر در الگوی جریان طبیعی آب، دگرگونی مقطع طولی و عرضی رودخانه، تشدید فرسایش و رانشی شدن حاشیه آن از دیگر پیامدهای نامطلوب برداشت شن و ماسه است.
در همینه زمینه :
