هر ساله تعداد زیادی باند حفاری و قاچاق اشیای عتیقه در مازندران کشف و منهدم می‌شود، اما پرسشی که تاکنون بی‌جواب مانده این است که چگونه این میراث‌خواران، از مکان‌های تاریخی دارای ذخایر ارزشمند زودتر از مجموعه‌های متولی با شبکه گسترده مردمی با خبر می‌شوند و این مجال را پیدا می‌کنند که با حفاری‌های چند ساعته تا چند روزه به مراد دلشان دست یابند.
به گزارش ایرنا، مازندران به دلیل تاریخ کهن و موقعیت جغرافیایی، از میراث فرهنگی و تاریخی کهن و متنوعی برخوردار است، چنان که از استان به عنوان محل اسکان و گذر قوم آریایی نام برده می‌شود.
استفاده از دانسته‌ها و داشته‌های ملی در کشف اماکن تاریخی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران گفت: یکی از اصلی‌ترین روش‌های یافتن ذخیره‌گاه‌های اشیای تاریخی توسط سوداگران اشیای عتیقه، بهره‌مندی و سوءاستفاده از اسناد تاریخی بومیان است.
«مهدی ایزدی» افزود: متأسفانه این اسناد تاریخی به جای قرارگیری در اختیار مراجع مرتبط همچون اداره کل میراث فرهنگی یا کتابخانه اسناد ملی، از روی ناآگاهی دست بومیان مانده و به صورت موروثی دست به دست می‌شود.
برخی از باندهای میراث‌خوار هم به صورت نامحسوس از آگاهی و اطلاعات بومیان برای شناسایی اماکن میراثی برای حفاری استفاده می‌کنند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان استفاده از داستان‌ها و نقل قول‌های گذشتگان برای گمانه‌زنی و بهره‌مندی از ابزارهای الکترونیکی را هم از دیگر روش‌های کشف ذخیره‌گاه‌های اشیای تاریخی و زیر خاکی از سوی حفاران و قاچاقچیان این اشیا دانست.
ایزدی با اعلام این‌که تاکنون بیش از 2 هزار و 800 بنای میراثی استان از سوی اداره کل میراث فرهنگی شناسایی شده است، گفت: تمام اطلاعات اماکن شناسایی شده از سوی این اداره کل به صورت طبقه‌بندی شده است و هیچ اطلاعاتی از سوی این نهاد به بیرون درز نمی‌کند.
ضعف در حراست
معاون میراث فرهنگی مازندران با بیان این‌که یکی از نقاط ضعف میراث فرهنگی ضعف در حراست از اماکن شناسایی شده و ثبتی میراثی است، اظهار کرد: سوداگران میراث فرهنگی و قاچاقچیان از این فرصت سوءاستفاده کرده و دست به حفاری‌های غیرمجاز می‌زنند.
ایزدی علت این ضعف را در کمبود امکانات و نیروهای حفاظتی عنوان کرد و افزود: متأسفانه مازندران به اندازه وسعت و تنوع حوزه‌های میراثی و تاریخی نیرو و تجهیزات در اختیار ندارد.
وی با تاکید بر این‌که حفاظت و حراست نیازمند در اختیار داشتن نیرو و امکانات در سطح گسترده است، گفت: در کل استان تنها ۲ دستگاه خودرو و در برخی شهرستان‌ها تنها یک نیروی یگان حفاظت مستقر است که با توجه به تعداد بی‌شمار منابع میراثی عملا امکان نظارت و حراست در برابر انبوه میراث‌خواران وجود ندارد.
این مسئول با بیان این‌که تنها تعداد محدودی از سایت‌ها و عرصه‌های میراثی استان به صورت شبانه‌روزی حراست می‌شوند، افزود: در حال حاضر فقط سایت‌موزه گوهرتپه، محوطه تاریخی وستمین، عباس‌آباد، قلعه‌کش، محوطه باستانی جویبار، بندپی غربی بابل و محمود‌آباد به صورت مستمر نگهبانی می‌شوند.
بهره‌مندی از نیروهای بومی و محلی
معاون میراث فرهنگی مازندران بهره‌مندی از نیروهای بومی و محلی را یکی از راهکارهای جبران کمبود تجهیزات و نیروهای حفاظتی دانست و از دهیاری‌ها، فرمانداری‌ها، بسیج محله‌ها و انجمن‌ها و سمن‌های دوستدار میراث فرهنگی خواست تا برای حفاظت از آثار تاریخی استان در برابر قاچاقچیان با مجموعه میراث فرهنگی همکاری کنند.
ایزدی بیان کرد: مردم باید نسبت به منابع میراثی و آثار تاریخی مازندران دغدغه‌‌مند باشند و به چشم تیزبین میراث فرهنگی تبدیل شوند.
وی گفت: نه تنها همکاری مردم در کشف قاچاق میراث فرهنگی استان بسیار موثر و تعیین‌کننده است، بلکه آنان به علت بومی بودن قادر به شناسایی هرگونه تحرک مشکوک و تعرض به تپه‌ها، محوطه‌ها و دیگر اماکن تاریخی هستند و می‌توانند بهترین نیرو و حامی میراث فرهنگی برای جلوگیری از تاراج میراث و هویت استان باشند.
معاون میراث فرهنگی مازندران عملکرد یگان حفاظت میراث فرهنگی، یگان‌های نیروی انتظامی و سیستم قضایی برای کشف و انهدام باندهای کشف و قاچاق اشیای تاریخی و باستانی را بسیار خوب توصیف کرد و افزود: همکاری دستگاه قضایی و نیروی‌های نظامی و انتظامی تاکنون عالی بوده است.
وی افزود: شماره تلفن ثابت ۳۳۳۹۱۰۰۷ یگان حفاظت استان مازندران و شماره تلفن ۰۹۶۶۲ سامانه جامعه پاسخگویی و ارتباط مردمی میراث فرهنگی کشور پل ارتباطی مردم با مجموعه میراث فرهنگی است که به صورت شبانه‌روزی جوابگوست.
مازندران دارای ۱۷ موزه تاریخی، باستانی است و حدود ۱۰ هزار قلم آثار تاریخی در آنها نگهداری می‌شود.
میراث‌خواران؛ چابک‌تر از میراث‌داران
در همینه زمینه :
