پل دیپلماتیک از شانگهای به سیکا

اسماعیل سلطنت‌پور _ خبرنگار

رئیس‌جمهور به فاصله 24ساعت در 2 اجلاس مهم آسیایی شرکت کرد که محور اصلی این دو اجلاس امنیت منطقه بود. «ائتلاف شرق» عنوانی بود که حسین قریبی، دستیار ظریف با انتشار تصویری از اجلاس شانگهای در توصیف دستاوردهای این اجلاس استفاده کرد. سران جمعی از کشورهایی که هر‌کدام به‌شکلی مقابل آمریکای ترامپ قرار گرفته‌اند، در شانگهای و سیکا در کنار هم نشستند؛ از روسیه و چین گرفته تا ترکیه و ایران. اینکه هیأت قطری در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان بر سر میزی می‌نشیند که در آن سوی این میز، رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران نشسته است، فقط یک قاب یا یک تصویر خام نیست؛ نمادی از تحولات منطقه است که قطر را پشت به جبهه عربستان و امارات و دوش به دوش ایران نشان می‌دهد.

درهای گفت‌وگوی منطقه‌ای باز است
روحانی در 2اجلاس شانگهای و سیکا از فرصت استفاده کرد تا به دنیا اعلام کند ایران آماده گفت‌وگوهای منطقه‌ای با کشورهای همسایه است. او علاوه بر سخنرانی در 2اجلاس سران شانگهای و اجلاس سران سیکا، با سران کشورهای عضو هم دیدار کرد؛ دیدارهایی که از آن به ائتلاف‌سازی‌ تعبیر شده است.

روحانی در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان تأکید کرد: در شرایط امروز جهان، یک کشور به‌تنهایی قادر به مقابله با چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها نبوده و دستیابی به سطح قابل‌قبولی از صلح، ثبات و توسعه، نیازمند گسترش همکاری و گفت‌وگوهای منطقه‌ای با هدف تقویت تفاهم است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر همکاری، هم‌افزایی و یافتن راه‌های دستیابی به منافع مشترک، سود متقابل و در یک کلمه، سیاست برد - برد است. در همین چارچوب، مشارکت با کشورهای منطقه و استفاده از سازوکار گفت‌وگوهای چندجانبه در قالب نشست‌های سیکا را بسیار مفید، ضروری و کارگشا می‌دانیم.
رئیس‌جمهور در بیشکک نیز تأکید کرده بود: ما همواره درهای گفت‌وگوها و همکاری‌های منطقه‌ای و دوجانبه را با همه همسایگان خود باز گذاشته‌‌ایم.

صبر استراتژیک ایران در برجام
اعلام حقانیت ایران در برجام در جمع سران کشورهای عضو شانگهای و سیکا دومین بهره‌ای بود که تیم دیپلماتیک ایران از این 2اجلاس به‌دست آورد. روحانی که در اجلاس شانگهای با تشریح صبر استراتژیک ایران در رابطه با برجام تصمیمات جدید ایران در این رابطه را شرح داده بود، در اجلاس سیکا هم هشدار تازه‌تری داد و گفت: ایران ضمن اعلام آمادگی برای هرگونه تعامل، تصمیم گرفته است تا طبق بندهای 26و 36 برجام اجرای تعهداتش را برای بازگرداندن توازن در توافق مزبور کاهش دهد. درصورت عدم‌دریافت پاسخ مناسب، به‌ناچار اقدامات بیشتری انجام خواهیم داد.

دعوت به سرمایه‌گذاری
از سوی دیگر، رئیس‌جمهور پس از دعوت از اعضای شانگهای برای سرمایه‌گذاری در ایران، این‌بار در دوشنبه اعضای سیکا را برای حضور در ایران و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت، انرژی و تکنولوژی فراخواند.
چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و هند اعضای اصلی و ایران، مغولستان، افغانستان و بلاروس اعضای ناظر شانگهای هستند و ایران، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، کره‌جنوبی، چین، روسیه، هند، فلسطین، مغولستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذریابجان و تایلند ازجمله اعضای سیکا به شمار می‌روند.

دیدارهای روحانی در حاشیه اجلاس سیکا هم در نوع خود حائز اهمیت بود. روز گذشته تصاویری از حواشی اجلاس منتشر شد که نشان می‌داد رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر مشغول دیدار و تبادل نظر هستند با این تفاوت که دیدارهای روحانی برخلاف مذاکرات مرسوم که رو در رو انجام می‌شود، در دور میزی به‌صورت گرد نشسته‌اند؛ میز دایره‌ای در دنیای دیپلماسی تصویری از نزدیکی بیشتر را به مخاطب القا می‌کند.
روحانی در بیشکک هم با سران روسیه، چین و افغانستان دیدار کرده بود.

آمادگی قطر برای توسعه بیشتر روابط با ایران
حسن روحانی در دیدار امیر قطر گفت: رایزنی دوجانبه و چند‌جانبه و همکاری بیشتر، تنها راه کاهش اختلافات و حل و فصل مشکلات منطقه‌ای است و ایران همواره آماده مشارکت در این عرصه است. روحانی روابط ایران و قطر را برادرانه و دوستانه دانست و گفت: ظرفیت‌های فراوانی برای تقویت بیش از پیش روابط اقتصادی 2کشور وجود دارد که باید از این ظرفیت‌ها در راستای منافع 2 ملت استفاده کرد. شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر نیز در این دیدار گفت: دوحه برای توسعه روابط خود با تهران در همه حوزه‌های مورد علاقه، آماده است.



مخالفت ترکیه  با تحریم ایران
روحانی در دیدار ‌رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه گفت: برای توسعه و تعمیق روابط ایران و ترکیه طی سال‌های اخیر گام‌های ارزنده‌ای برداشته شده و این روند باید شتاب بیشتری بگیرد. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: همکاری دو‌جانبه و سه‌جانبه با روسیه در حوزه مسائل منطقه‌ای و ازجمله در فرایند آستانه و بازسازی سوریه بسیار با‌اهمیت است. اردوغان نیز در این دیدار گفت: تقویت بیش از پیش روابط ایران و ترکیه حائز اهمیت است. روسای جمهور ایران و ترکیه در این دیدار بر مخالفت خود با تحریم و زورگویی در منطقه تأکید کردند.



رفع اختلافات با تاجیکستان
حسن روحانی و امام علی رحمان سران ایران و تاجیکستان در حاشیه اجلاس سیکا در دوشنبه دیدار کردند. روسای جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان تأکید کردند که تمام تلاش خود را برای گسترش روزافزون روابط دو کشور در همه عرصه‌ها که خواست مشترک دو ملت است، به‌کار خواهند گرفت. روابط ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر به‌دلیل برخی سوء‌تفاهمات به سردی گراییده بود اما با سفر سال گذشته ظریف به دوشنبه و سپس سفر‌ماه گذشته وزیر خارجه تاجیکستان به ایران این روابط بهبود یافت.