ائتلاف شرق

یک روز بعد از سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران و پیغام بی‌جواب ترامپ به رهبر انقلاب، حسن روحانی رئیس‌جمهور با سران چین و روسیه دیدار کرد. سران شرکت‌کننده در این اجلاس ضمن اعتراض به اقدامات یکجانبه آمریکا از همه طرف‌های برجام خواستند این توافق را اجرا کنند.
حسن روحانی برای شرکت در اجلاس سران پیمان شانگهای به بیشکک قرقیزستان رفت و در حاشیه این اجلاس با شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین و  ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد.  رئیس‌جمهور چین که کشورش اخیرا در جنگ اقتصادی با آمریکا قرار گرفته در دیدار با روحانی از برجام قاطعانه حمایت کرد. رئیس‌جمهور روسیه هم طی سخنانی در اجلاس تأکید کرد: مسکو همه تلاش خود را به‌کار می‌گیرد تا تعهدات مربوط به توافق هسته‌ای اجرا شود. 

سایه انداختن برجام بر اجلاس شانگهای و تصاویری که از همراهی رؤسای جمهور 3کشور ایران، چین و روسیه منتشر شد باعث شد تا حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور که به بیشکک رفته بود در توییتر بنویسد: فشار حداکثری آمریکا تحلیل‌های راهبردی چین و روسیه را در مورد آینده کوتاه‌مدت تغییر داده است. در مواجهه با زورگویی آمریکا، 3کشور ایران، چین و روسیه بیشتر از همیشه به یکدیگر نزدیک شده‌اند. ببر کاغذی تحریم و تهدید در برابر استقامت مشترک دوام نخواهد آورد. اعتراض به سیاست‌های آمریکا محور اصلی سخنان حسن روحانی، رئیس‌جمهور در نوزدهمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای بود. روحانی تأکید کرد: دولت آمریکا طی 2سال گذشته با استفاده ابزاری از ظرفیت اقتصادی، مالی و نظامی خود و با اتخاذ رویکرد تهاجمی، تمامی ساختارها و قواعد بین‌المللی را برهم‌زده و به تهدیدی جدی برای ثبات منطقه و جهان تبدیل شده است.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه متأسفانه آمریکا به‌طور یکجانبه از برجام خارج شده و دیگر طرف‌ها و کشورها را نیز مورد تهدید قرار می‌دهد تا قطعنامه2231 شورای امنیت سازمان ملل که خواستار روابط عادی تجاری با ایران است را نقض کنند، گفت: جمهوری اسلامی ایران در چارچوب ظرفیت‌های برجام از اعضای باقیمانده در توافق می‌خواهد هرچه سریع‌تر به تعهدات خود در بهره‌مندی جمهوری اسلامی ایران از منافع اقتصادی برجام عمل کنند.

روحانی خطاب به حاضران در این اجلاس بیان کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد همه‌گونه تسهیلات را برای فعالیت‌های اقتصادی شهروندان، شرکت‌ها و دولت‌های عضو این سازمان در ایران فراهم آورد.
سازمان همکاری شانگهای سازمانی بین دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه سیاسی، اقتصادی و امنیتی بنیان گذاشته شد. چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و هند اعضای اصلی و ایران، مغولستان، افغانستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان هستند. نقش‌آفرینی ایران در پروژه موسوم به کمربند راه یکی دیگر از محورهای مذاکرات اعضای شانگهای با رئیس‌جمهور ایران بود که روحانی در این رابطه تأکید کرد: ایران با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی، آماده است نقش مهم و پیش‌برنده‌ای در پروژه کمربند-راه ایفا کند. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز در عین حمایت از برجام بر لزوم افزایش مشارکت در پهنه منطقه اوراسیا برمبنای طرح «یک کمربند – یک راه» تأکید کرد. روحانی نیز در سخنرانی خود در این اجلاس اعلام کرد: تهران آماده ارائه تسهیلات برای فعالیت اقتصادی شرکت‌ها و دولت‌های عضو سازمان شانگهای است. او گفت: ما همواره درهای گفت‌وگو و همکاری دوجانبه با همسایگان را بازگذاشته‌ایم. وی با کنایه به سیاست دولت‌های عربی – غربی در قضیه فلسطین گفت که ما نمی‌خواهیم هیچ ملتی را به دریا بریزیم و غرق کنیم. روحانی پس از حضور در اجلاس شانگهای در دومین مرحله از سفر سه‌روزه خود به‌منظور شرکت در پنجمین کنفرانس «تعادل و اعتمادسازی در آسیا» (سیکا) از بیشکک عازم دوشنبه پایتخت تاجیکستان خواهد شد.



 مذاکرات روحانی و پوتین

حسن روحانی در دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اظهار داشت: اجرای توافقات اقتصادی 2کشور به‌ویژه در حوزه‌های انرژی و حمل‌ونقل از روند خوبی برخوردار است و برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌ها طی هفته آینده در تهران به این روند سرعت می‌بخشد.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه حمایت از همکاری بخش‌های خصوصی 2کشور به روند توسعه روابط تجاری شتاب خواهد داد، اظهار داشت: با تصویب قانون مربوط به تجارت با اوراسیا در مجلس، هر چه سریع‌تر اجرای مقدمات آن را فراهم خواهیم کرد که این موضوع به همکاری‌های تجاری منطقه شتاب خواهد داد.

رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه اقدامات ایران در چارچوب حقوق خود در برجام است، گفت: اگر منافع ملت ایران توسط سایر شرکای برجام تأمین شود، امکان بازگشت به نقطه قبلی وجود دارد.
رئیس‌جمهور روسیه نیز در این دیدار تأکید کرد: مسکو همچنان علاقه‌مند به حضور و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی و متعهد به همکاری طیف وسیعی از عرصه‌های مورد علاقه 2کشور و همچنین پیشبرد اجرای توافق فیمابین در احداث واحدهای جدید نیروگاه بوشهر و حمل‌ونقل ریلی است.
رئیس‌جمهور روسیه، در پایان پایبندی ایران را به برجام سازنده دانست و گفت: مسکو برای اجرای کامل این توافقنامه از سوی همه طرف‌ها تلاش‌های خود را ادامه می‌دهد.



همکاری راهبردی تهران و پکن

رئیس‌جمهور در دیدار با رئیس‌جمهور چین در بیشکک قرقیزستان، با ابراز خرسندی از روند اجرای توافقات 2کشور، تأکید کرد: روابط با چین همواره برای ایران راهبردی بوده و خواهد بود. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی رئیس‌جمهور، حسن روحانی با بیان اینکه ایران کاملا بر تعهدات خود در برجام پایبند بوده و آمریکا بدون هرگونه بهانه‌ای از تعهد بین‌المللی خود خارج شد، گفت: فشارهایی که دولت آمریکا به ایران و چین و سایر کشورها وارد می‌کند، با هدف تسلط بر کل آسیا و جهان است. رئیس‌جمهور چین نیز در این دیدار با اشاره به مذاکرات مستمر مقامات 2کشور، گفت: پکن روابط با ایران را در مسیر راهبردی پیش خواهد برد و توسعه می‌دهد. شی جین پینگ با بیان اینکه در جهان امروز یکجانبه‌گرایی رواج یافته است، تأکید کرد: خروج یکجانبه آمریکا از برجام اصلی‌ترین عامل افزایش تنش‌های منطقه‌ای است.