آتش در جان عروس زاگرس

با رسیدن صدای پای تابستان و گرم شدن هوا روزهای سخت جنگل‌های زاگرس آغاز می‌شود و هر روز در منطقه‌ای آتش جان آنها را می‌گیرد.

به گزارش تسنیم، تمام لحظاتش به‌سختی سپری می‌شود. نفسش به شماره افتاده و آتش بی‌رحمانه بر پیکر نحیفش شلاق می‌زند. درختان تنومندش که روزی با غرور و شکوه خاصی سرشان را بالا گرفته بودند و چشم‌نوازی می‌کردند، اکنون با قامتی خمیده ذره‌ذره به خاکستر تبدیل می‌شوند.

جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد، این عروس زاگرس، تمام دلخوشی این مردم محروم است که با بی‌تدبیری و غفلت به‌تدریج جانش را از دست می‌دهد و به خاکستر تبدیل می‌شود تا این دلخوشی پایان یابد.

 سال گذشته بخش عظیمی از درختان سبز که در واقع گل‌های این لباس زیبای عروس زاگرس بود، خشکید تا زمینه‌ای فراهم شود برای شعله‌‌ورتر شدن آتش در قلب این جنگل‌های زیبا، اما بخشی دیگر نیز با غفلت مردم دود می‌شود و به هوا می‌رود و بخشی را هم زمین‌خواران تخریب می‌کنند.


عوامل نابودی جنگل‌های زاگرس

 چندین عامل دست به دست هم می‌دهند که جنگل‌های زاگرس نابود شوند. عوامل محیطی، طبیعی و انسانی بیشترین تاثیرات را دارد. روشن کردن آتش و خاموش نکردن آن و رها کردن اشیای براق از جمله قوطی‌ و پلاستیک‌ در طبیعت زمینه آتش‌سوزی را فراهم می‌کند.

کهگیلویه و بویراحمد با وجود وسعت کم، یعنی یک درصد مساحت کشور، با مساحتی معادل یک میلیون و 700 هکتار اعم از جنگل و مرتع یکی از بی‌نظیر‌ترین جنگل‌های کشور را بعد از جنگل‌های شمال در حوزه زاگرس به خود اختصاص داده است.

از این میزان 997 هزار و 100 هکتار را جنگل پوشانده است که برابر با 4/52 درصد خاک استان و 724 هزار و 300 هکتار نیز مساحت مراتع است. این استان از نظر تنوع زیستی دارای منابع طبیعی و حیات وحش منحصر به‌ فردی است، به‌ طوری ‌که دارای بکرترین منابع آبی، چشمه‌های فراوان، آبشارها و جنگل‌های متنوع است. 

قریب به 8 درصد از جنگل‌های کشور بیش از 20درصد حوزه زاگرس و حدود 52 درصد مساحت استان را جنگل تشکیل داده که در نوع خود منحصر به فرد است. 80 درصد جنگل‌های این استان را درختان بلوط، 15 درصد بنه و بادام و 5 درصد را سایر گونه‌های جنگلی تشکیل می‌دهند.

هم‌اکنون بیشتر آتش‌سوزی‌های جنگل و مرتع در این استان در ارتفاعات به وقوع می‌پیوندد و به دلیل سخت‌گذر بودن، تا رسیدن نیروهای اطفای حریق بخش زیادی از جنگل‌ طعمه حریق می‌شود. با این حال، این استان برای اطفای حریق در جنگل‌هایش به‌ویژه در ارتفاعات فاقد امکانات اولیه است و سال‌ها است که مسئولان برای اختصاص یک بالگرد به استان برای این گونه حوادث فریاد می‌زنند، اما این فریادها تاکنون به جایی نرسیده است.


230 هکتار از عرصه‌های مرتعی در آتش ‌سوخت

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویر احمد گفت: یک میلیون و 560 هزار هکتار جنگل و مرتع در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که از این میزان 870 هزار هکتار جنگل، 456 هزار هکتار مرتع و مابقی اراضی زارعی هستند. 

«غلام‌حسین حکمتیان» از آتش‌سوزی در بیش از 230 هکتار از عرصه‌های مرتعی این استان در سه ماه اخیر امسال خبر داد و اظهار کرد: شهرستان بهمئی بیشترین سهم در آتش‌سوزی‌های مرتعی را در سال 98 به خود اختصاص داده است.


صاعقه؛ دلیل اصلی آتش‌سوزی‌ها

وی افزود: 80 درصد آتش‌سوزی‌های مرتعی امسال ناشی از رعد و برق‌ها بوده و 20 درصد باقی‌مانده نیز به دلیل خطاهای انسانی است. 

حکمتیان با بیان این‌که خاموش کردن شعله‌های آتش ‌با ارتفاع 3‌متر در گرمای بالای 40 درجه شهرستان بهمئی کاری سخت، خطرناک و طاقت‌فرسا است یادآور شد: در چنین شرایطی، آب و غذا برای تقویت نیروهای انسانی که تلاش می‌کنند شعله‌های آتش‌ خاموش شود نداریم.

وی با تقدیر از اعتبارات تخصیص‌یافته سازمان بودجه استان کهگیلویه و بویراحمد در مورد حوزه جنگل و مرتع ادامه داد: به ‌نظر می‌رسد این سازمان باید اعتبارات ویژه و با اولویتی دوچندان به حوزه جنگل‌ها و مراتع در تابستان تخصیص دهد تا بتوانیم آب و غذای خاموش‌کنندگان آتش‌ها را تامین کنیم. 

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: در زمان آتش‌سوزی‌ها نیروی مردمی در هر منطقه به کمک قرقبانان و سایر همکاران اداری برای خاموش کردن شعله‌های آتش‌ حضوری مستمر دارند که برای آنان باید آب و غذا تهیه شود.


چالش کمبود اعتبار

حکمتیان با اظهار تاسف از این‌که به دلیل نبود اعتبار، امکان تامین آب و غذا برای مردم محلی در زمان وقوع آتش‌سوزی‌های مراتع و جنگل‌ها وجود ندارد خاطرنشان کرد: روند کنونی برای تامین آب و غذای هم افراد محلی و هم کارکنان اداره نگران‌کننده است. وی گفت: از همراهی تمامی مجموعه استانداری به‌ویژه حوزه معاونت فنی و مدیریت بحران تقدیر می‌کنیم، اما این‌که پول برای تامین آب و غذای خاموش‌کنندگان شعله‌های آتش‌ در گرمای بالای 40 درجه شهرستان بهمئی نداریم یک واقعیت است.

حکمتیان تعداد نیروهای قرقبان این اداره کل در زمان خاموشی شعله‌های آتش ‌در عرصه‌های جنگلی و مرتعی این استان را 74 نفر عنوان کرد و ادامه داد: البته علاوه بر این نیروها در زمان آتش‌سوزی‌ها، سایر نیروهای اداری از مدیر کل تا پایین‌ترین رده سازمانی نیز در این زمان حضوری فعال دارند.

وی تصریح کرد: اعتبار مورد نیاز برای تامین غذا و آب در تابستان امسال برای خاموش کردن شعله‌های آتش‌ در عرصه‌های مرتعی و جنگلی بیش از 500 میلیون تومان است که انتظار داریم سازمان برنامه و بودجه استان کهگیلویه و بویراحمد توجه ویژه‌ای برای تخصیص این اعتبار در کمترین زمان ممکن داشته باشد. 

حکمتیان بیان کرد: اعتبار تامین آب و غذا برای خاموش‌کنندگان شعله‌های آتش‌ در عرصه‌های جنگلی و مرتعی باید از محل استانی تخصیص داده شود و البته از محل اعتبارات ملی اعتباری تخصیص داده شده که ناکافی است.

هواشناسی در خصوص احتمال صاعقه در کهگیلویه و بویراحمد هشدار می‌دهد و توصیه می‌کند: برای جلوگیری از مخاطرات ناشی از امکان آتش‌سوزی ناشی از صاعقه در مراتع و جنگل‌های استان، مردم از تردد و استقرار در مناطق مرتفع و کوهستانی خودداری کنند.


آماده‌باش محیط زیست برای روزهای بحران 

مدیر کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد هم می‌گوید: محیطبانان به دلیل احتمال وقوع حریق‌های ناشی از صاعقه در مناطق حفاظت‌شده استان در آماده‌باش کامل هستند. 

«محسن جعفری‌نژاد» با اشاره به احتمال وقوع آتش‌سوزی‌های ناشی از رعد و برق در مناطق حفاظت‌شده عنوان کرد: به مدت 3 روز تمامی مرخصی‌های نیروهای محیط زیست لغو می‌شود و باید در مناطق حضور داشته باشند تا در صورت نیاز برای اطفای حریق در کمترین زمان ممکن اقدام کنند. 

از حیث قوانین و مقررات سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تنها دستگاه متولی اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی است و سایر دستگاه‌های لشکری، کشوری و شهرداری‌ها در صورت درخواست این سازمان به استناد تبصره ذیل ماده 47 قانون حفاظت و بهره‌برداری موظف به همکاری هستند. بنابراین همکاری و مشارکت همگان به منظور حفظ جنگل‌ها و مراتع به عنوان یک سرمایه ملی و مشترک امری لازم و وظیفه‌ای ملی و دینی به شمار می‌رود.


برای جلوگیری از آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع چه کنیم؟

به‌کارگیری روش‌های مختلف می‌تواند از بروز آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی جلوگیری کند و لازم است این روش‌ها در برنامه پیشگیری از آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع به کار گرفته شوند. زمانی که هوا گرم و جنگل پوشیده از برگ‌های خشک است، از روشن کردن آتش باید ‌خودداری کرد.

با مشاهده کوچک‌ترین دود یا آتش‌ در جنگل سعی کنیم آن را خاموش کنیم یا به نزدیک‌ترین واحد منابع طبیعی، نیروی انتظامی، جهاد کشاورزی، حفاظت محیط زیست، شهرداری‌ها، بخشداری، دهیاران، پلیس 110 و تلفن رایگان 1504(امداد جنگل و مرتع) و دیگر نهادهای دولتی اطلاع دهیم. از کشیدن سیگار در جنگل پرهیز کنید، اما اگر مجبور به کشیدن سیگار هستید، کبریت نیم‌سوخته یا ته‌سیگار را خاموش کنید.

بعد از روشن کردن آتش ‌برای تهیه چای و گرم کردن غذا اطراف آن محل را از هر گونه خار و برگ خشک کامل پاک کنیم. همچنین خاموش کردن آتش ‌قبل از ترک جنگل ضروری است. از ریختن مواد سوختنی مانند کاغذ، زباله و از انداختن موادی مانند شیشه و بطری در کنار محیط جنگل خودداری کنید یا آنها را در زیر خاک پنهان سازید، زیرا این مواد مانند ذره‌بین عمل می‌کنند و نور خورشید را جذب می‌کنند و ممکن است سبب وقوع آتش‌ شوند.
با توجه به اهمیت منابع طبیعی همه با هم باید در حفظ جنگل‌ها و مراتع مشارکت کنیم و اجازه ندهیم جنگل‌ها به افسانه‌ای در دل تاریخ تبدیل شود و بدانیم منابع طبیعی میراث مشترک همه ما و نسل‌های آینده است.