اثربخشی علوم و رفاه اجتماعی

فرهاد قریب ـ زمین‌شناس

مکتب و آیینی را نمی‌توان یافت که به اندازه اسلام به دانش، آموختن و اندیشه بها داده باشد.
تأکید بر اهمیت دانش به صورت‌های مختلف در تعالیم اسلامی گوشزد شده است. از دیرباز در جوامع اسلامی دانشمندان و اهالی علم مورد ستایش و احترام بوده‌اند؛ چرا که کلام‌الله مجید بر تفاوت میان دانایان و غیر آنان صحه گذاشته است: «هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون»: آیا کسانی که می‌دانند و کسانی که نمی‌دانند یکسانند. (بخشی از آیه 9 سوره زمر)
در عین حال در روایات و احادیث اسلامی در کنار توصیه به فراگیری علم از ارزش عمل به آن نیز گفته شده است. چنان که مولی‌الموحدین (ع) فرمود: «العلم بلاعمل، کشجر بلاثمر».

در واقع باید گفت عمل موجب آشکار شدن ارزش علم و نتایج و آثار آن در زندگی انسان‌ها می‌شود.  وقتی در روزگار ما از لزوم پیوند دانشگاه و مراکز صنعتی و بازار گفته شده و درباره چگونگی تبدیل علم به ثروت چاره‌اندیشی می‌شود به جایی خالی در جامعه اشاره شده است که عمل به آموزه‌های اسلامی می‌توانست و می‌تواند از ایجاد آن جلوگیری کند.  از همین‌روست که همواره دانشجویان گرامی و جوانان عزیز را در کنار مطالعه و آموزش‌های تئوریک به پژوهش و تحقیقات میدانی دعوت می‌کنم.  دانش زمانی می‌تواند کارساز و گره‌گشا باشد که تا بوته آزمایش پیگیری و از این رهگذر روش‌های بهره‌مندی از آن معلوم شود.  وقتی دانش‌آموخته بیکار داریم یعنی در جامعه باید حلقه‌هایی ایجاد شود تا چرخه دانش و رفاه اجتماعی شکل گیرد و مردم از مواهب دانش بهره‌مند باشند.  جامعه‌ای پیشرفته و پیشرو به حساب می‌آید که دانش‌آموختگان آن بتوانند آموخته‌هایشان را در رفع مشکلات و ایجاد امکانات به کار گیرند.