نگاه
پیامکی که باعث شکاف می‌شود
جعفر بای/ محقق و پژوهشگر اجتماعی
ناکارآمدی نهادهای فرهنگی و فقدان مدل تربیتی مفید و مؤثر در خانواده‌ها و اعمال سیاست‌های سلبی نسبت به اقدامات اثربخش ایجابی در حوزه حجاب و عفاف، شرایطی را فراهم ساخته است که همه‌ساله با شروع فصل گرما مسئله بدحجابی مطرح شود و مع‌الاسف هیچ‌گاه راه‌حل اساسی و زیربنایی نسبت به رفع آن صورت نمی‌پذیرد و شتاب‌زدگی و حل صورت‌مسئله باعث می‌شود که اقدامات بسیار سطحی و برنامه‌های کم‌اثر و بی‌فایده‌ای که عوارض سوء فراوانی را به همراه دارد، به مرحله اجرا درآید. چندروز قبل نیز یکی از مقامات قضایی از مردم درخواست معرفی بدحجابان را که در ملأ‌عام ظاهر می‌شوند، کرده که یادآور طرح‌های عجولانه و کم‌اثر و مولد مشکلات جانبی فراوان است. جامعه ما در شرایط بحران و مقطع تهدیدات جهانی قرار گرفته و بیش از هر زمان دیگر نیازمند اتحاد و انسجام اجتماعی هستیم. پیوندهای همه‌جانبه مردمی را باید تقویت کرد و همکاری و مشارکت‌های اجتماعی را باید در چنین شرایطی افزایش داد تا دشمن نتواند کوچک‌ترین تفرقه و جدایی بین مردم ایجاد کند. طرح ارائه‌شده اگر‌چه نمی‌تواند منجر به شکل‌گیری اصلاحات اساسی و رفع کاستی‌ها و فقدان اقدامات زیربنایی باشد، منجر به تقویت تفرقه و جدایی و کمرنگ‌شدن اتحاد و پیوندهای عمیق اجتماعی موجود می‌شود. اجرای این طرح باعث بروز شکاف و کینه و کدورت در ارتباطات بین مردمی شده و سوءتفاهمات عناصر انسانی را در جامعه نسبت به یکدیگر افزایش داده و دشمنی‌ها را تقویت می‌کند. اینک که اهرم‌های نظارتی فراوانی به شکل‌های مختلف موجود است، چرا روشی اتخاذ می‌شود که روابط اجتماعی را خدشه‌دار می‌کند و باعث تفرقه و جدایی در ارتباطات مردمی شده و انسجام و اتحاد جامعه را زیر سؤال می‌برد و باعث ذهنیت‌های منفی بین شهروندان می‌شود. اگر ابعاد این طرح به دقت مورد مداقه قرار گیرد و محاسن و معایب آن بررسی شود، قطعا جنبه‌های منفی طرح در اجرا با بازتاب‌های مخربی که به همراه دارد و مورد توجه باشد، از ادامه اجرا امتناع خواهد شد. رشد تکنولوژی ارتباطات شرایطی را فراهم ساخت که دهکده جهانی مک لوهان به جهان شفاف شیشه‌ای تبدیل شده و رفتارهای شهروندان با ابزارهای متنوع قابل نظارت همه‌جانبه است چرا مثلا از ابزارهای الکترونیکی و یا اهرم‌های نظارتی دیگر بهره گرفته نشود و طرحی به مرحله اجرا درآید که مهم‌ترین مسئله جامعه را نشانه قرار داده و انسجام و اتحاد و پیوندهای اجتماعی را در شرایطی که به‌شدت به آنها نیاز است، تضعیف کند و عوارض اجرایش به‌مراتب بیشتر از فواید آن باشد. شاید آسان‌ترین و کم‌زحمت‌ترین روش در انجام ماموریت‌های ذاتی دستگاه قضا در اجرای این طرح مورد نظر بوده ولی شایسته‌است که برای انجام یک طرح اولا در محدوده جغرافیایی کوچک‌تر اجرای موقت داشته و ضمن بررسی محاسن و معایبش، اجرای آن در سطح ملی را انجام داد و بررسی دقیق همه ابعاد و زوایای طرح به‌صورت منظومه‌ای و با نگاهی کلان باید مورد توجه باشد تا اجرای طرحی آن‌هم بسیار مهم با کمترین بازخوردهای منفی محقق شود زیرا بروز خطا و هرگونه اشتباه در انجام طرح‌هایی با موضوع اجتماعی که شهروندان مخاطب اصلی آن هستند، غیرقابل جبران است و انحراف صورت‌پذیرفته آثار مخرب ویرانگری را می‌تواند برای همیشه به همراه داشته باشد.
