درس‌های پلاسکو و بم

عباس ثابتی راد‌؛ دبیرگروه  شهر

همه‌‌چیز از پلاسکو شروع شد. وقتی آن ساختمان قدیمی در برابر چشمان همه سوخت و فروریخت، زمزمه «لایحه ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه» در شورای پنجم شهر تهران آغاز شد.
تهران در حدود 230ساختمان بلندمرتبه دارد؛ ساختمان‌هایی که بیش از 12طبقه است و بخش زیادی از آنها مسکونی بوده و برخی‌ها نیز تجاری هستند. هنگامی که آتش در هرکدامشان دربگیرد، معلوم نیست که آیا باید منتظر فاجعه‌ای مانند پلاسکو باشیم یا خیر. بعد از پلاسکو 2ساختمان بلندمرتبه دیگر آتش گرفت؛ ساختمان توانیر در محدوده ونک و برج رزمال. البته تجربه پلاسکو باعث شد که این دو ساختمان به سرنوشت پلاسکو دچار نشوند، اما آیا همه 230برج دیگر می‌توانند اینگونه خوشبخت باشند تا از آتش بی‌مسئولیتی مالکانش جان سالم به‌در ببرند.
قرار است فردا لایحه ایمن‌سازی‌ ساختمان‌های بلند‌مرتبه در شورای شهر مطرح شود. ایمن‌سازی‌ 230ساختمان بلند‌مرتبه که در تهران هنوز وضعیت روشنی در برابر آتش‌سوزی‌های احتمالی ندارند.
بخش عمده‌ای از این ساختمان‌ها از سال 90 تا 95 در تهران ساخته شده‌است؛ یعنی طی همین چند سال گذشته. اما با توجه به تمام تکنولوژی‌ها و امکانات به‌روز، هنوز بسیاری از آنان در برابر آتش‌سوزی مقاوم نیستند. واقعیت این است که طی یک دهه گذشته بخش زیادی از ساختمان‌های بلندمرتبه که در تهران ساخته ‌شده‌اند، حتی پایان کار ندارند. اطلاعات روشنی هم از آنان در دست نیست. با این لایحه قرار است هم اطلاعات این برج‌ها جمع‌آوری شود و هم در 3گام ایمن‌سازی‌ آنان صورت گیرد.
ماجرای لایحه ایمن‌سازی‌ ساختمان‌های بلندمرتبه بی‌شباهت به لایحه بافت‌های فرسوده نیست. بعد از حادثه پلاسکو، شورای شهر تهران در اندیشه ایمن‌سازی‌ برج‌های بیش از 12طبقه افتاد. همانطور که زلزله بم در سال82 نیز مسئولان کشور را به فکر نوسازی بافت فرسوده انداخت. حالا بعد از گذشت 15سال از حادثه بم، نوسازی بافت فرسوده و بازآفرینی شهری به ادبیات جاری کشور تبدیل شده ‌است.
اما با وجود آنکه زلزله بم باعث مرگ بیش از 30هزار نفر از شهروندان این شهر شد و خیلی زود لایحه «نوسازی بافت فرسوده» در مجلس به تصویب رسید، تاکنون کمتر از 10درصد از پهنه بافت فرسوده کشور نوسازی شده‌است. آن‌هم پس از آنکه 2رئیس‌جمهور از آن سخن گفتند و لزوم توجه بیشتر مسئولان به این بخش ناایمن شهری کشور را مورد تأکید قرار دادند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، با تصویب لایحه ایمن‌سازی‌ ساختمان‌های بلند‌مرتبه می‌توان انتظار داشت که 230برجی که در تهران است، ایمن‌سازی‌ و در برابر آتش‌سوزی‌های احتمالی مقاوم شوند. اما سرنوشت دیگر شهرهای کشور چه خواهد شد. آیا شورا‌های  دیگرشهرهای کشور که هرکدامشان میزبان انبوهی از ساختمان‌های بلند‌مرتبه هستند و تجهیزات آتش‌نشانی آنها نیز به اندازه پایتخت نیست، در اندیشه چنین گامی هستند؟ شاید لازم باشد در دیگر شهرهای کشور پلاسکویی نابود شود تا مدیران شهری سراسر کشور، در اندیشه ایمن‌سازی‌ ساختمان‌های بلند‌مرتبه باشند. ‌ای‌کاش اینگونه نباشد.