روستاهای یزد همچنان در معرض کم‌آبی

‌سارا گلابگیریان|  یزد- خبرنگار:


بارندگی‌های اخیر در استان یزد اگرچه در افزایش میزان آبدهی منابع هوابین روستاها از جمله چشمه‌ها و قنات‌ها تاثیر گذاشته است، این وضعیت موقتی است و در صورتی که بارش‌ها تداوم نیابد، دوباره همان وضعیت خشکسالی‌ گریبان‌گیر روستاهای استان خواهد بود.

تا سال گذشته 330 تا 500 روستای استان بنا به شرایط آب و هوایی به صورت سیار آب‌رسانی می‌شدند و امسال نیز آب‌رسانی سیار همچنان ادامه دارد، اما با توجه به بارش‌های اخیر، در حال حاضر 200 روستای استان به صورت سیار آب‌رسانی می‌شود؛ اتفاقی که به طور مستقیم به ادامه بارش‌ها در سال جاری بستگی دارد. یکی از دلایل کاهش روستاهایی که به صورت سیار آب‌رسانی می‌شوند در کنار افزایش بارش‌ها، اقدامات موثر در حوزه مدیریت مصرف است که باعث شده آب آشامیدنی در روستاهای استان جریان یابد و بهینه مصرف شود تا همه از این نعمت برخوردار شوند.


زمان‌بندی استفاده از آب لوله‌کشی

برنامه شرکت آب و فاضلاب روستایی استان یزد در این حوزه زمان‌بندی جریان آب در شبکه آب روستایی است، به طوری که هر روستا در روزهای مشخص از هفته و در ساعات محدود امکان استفاده از آب لوله‌کشی را دارد.یکی دیگر از اقدامات ساخت مجتمع‌های آب‌رسانی روستایی است که در ذخیره آب و توزیع مناسب آن کارایی دارند. اما در هر حال نگرانی از تامین آب شرب در برخی از روستاهای استان وجود دارد، هرچند برخی از روستاییان با خیال این‌که امسال ترسالی است برنامه استفاده از آب شرب برای مصارف غیرشرب را در سر دارند.


 نگرانی از کمبود آب شرب در روستاها

یکی از روستاییان مهریزی می‌گوید: سال گذشته بسیاری از روستاهای شهرستان مهریز در ساعات محدودی از هفته از آب شبکه برخوردار بودند و امسال هم با توجه به تداوم وضعیت و ادامه آب‌رسانی سیار بیم این می‌رود که روستاییان برای تامین آب شرب با مشکل مواجه باشند.

«محمد دهقان منشادی» ادامه می‌دهد: عمده آب مصرفی در روستاهای استان از سوی افراد غیربومی‌ مصرف می‌شود، چراکه روستاهای شهرستان مهریز مورد استقبال بسیاری از شهروندان یزدی است که برای خرید باغ و زمین در این روستاها اقدام کرده‌اند.
وی می‌افزاید: آنها دلسوزی بابت مصرف آب ندارند و با ساخت مخازن حتی با آب شرب اقدام به آبیاری باغ می‌کنند، در حالی که روستاییان به مراتب بیشتر قدر آب را می‌دانند و در مصرف آن مدیریت کافی به خرج می‌دهند.


افزایش جمعیت روستاها

این روستایی به افزایش جمعیت روستاهای استان با توجه به افزایش بارش‌ها و طبیعت زیبای روستاهای استان اشاره می‌کند و این موضوع را عامل افزایش مصرف آب در روستاها می‌داند.وی می‌گوید: هرچند به تصور بسیاری امسال ترسالی است، روستانشینان این واقعیت را می‌دانند که اگر بارش‌ها ادامه نیابد، وضعیت بهتری نسبت به سال گذشته نخواهیم داشت.یکی از روستاییان شهرستان تفت نیز با اشاره به این‌که مردم برخی از روستاهای شهرستان تفت نه‌تنها آب شرب، بلکه به آب بهداشتی نیز دسترسی ندارند می‌گوید: بارندگی‌های امسال تاثیری بر میزان آبدهی قنات‌ها و چشمه‌های این روستاها نداشته است.

«محمدرضا زارع» می‌افزاید: روستاییان امیدشان به بارش رحمت الهی است، اما باید با مدیریت مصرف جلو تکرار وضعیت تلخ سال گذشته را گرفت؛ سالی که در آن جمعیت بسیاری از روستاییان به دلیل نبود آب به شهر مهاجرت کردند.وی می‌گوید: آب در روستاهای استان مانند هوا مایه حیات است و اگر وضعیت منابع آبی چه در حوزه شرب و چه در بخش کشاورزی بهبود نیابد، بسیاری از روستاهای استان یزد خالی از سکنه خواهند شد.یکی دیگر از روستاییان استان خواستار برنامه‌‌ریزی مسئولان برای ساخت مخازن در روستاهای مختلف برای استفاده بهینه از افزایش آبدهی منابع آبی روستایی می‌شود.«حسین رجبی» ادامه می‌دهد: بسیاری از قنات‌ها و چشمه‌ها در حال حاضر آب دارند و می‌توان با مدیریت این آب در کنار احترام قائل شدن برای بهره‌برداران قانونی آن، با ذخیره‌سازی برای مصارف آینده چاره‌اندیشی کرد.


بهبود موقتی وضعیت منابع آبی روستایی

 مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان یزد می‌گوید: میزان بارندگی در سال آبی امسال نسبت به سال گذشته بهتر بوده و متوسط بارندگی استان از 100 میلی‌متر بالاتر رفته است و در نتیجه این بارندگی‌ها، وضعیت منابع آبی هوابین در مناطق کوهپایه‌ای و کوهستانی رو به بهبود است.

«محمدرضا فاتحی» ادامه می‌دهد: این وضعیت در مناطق کوهپایه‌ای و کوهستانی استان شامل شهرستان تفت، بخش میانکوه شهرستان مهریز، شهرستان بافق و شهرستان بهاباد ملموس است.وی تاکید می‌کند: اگرچه وضعیت بهتر شده، این تاثیر موقتی است و ممکن است تا اوایل تیر ماه بیشتر ادامه نداشته باشد. با توجه به هوابین و موقتی بودن، تاثیر بارش‌ها دائمی ‌نخواهد بود.

مدیرعامل شرکت آبفار یزد با اشاره به تداوم آب‌رسانی سیار به روستاهای استان همچون سال گذشته می‌گوید: در برخی از مناطق استان از جمله دهستان بنادکوک در تفت هنوز بارندگی تاثیری بر منابع آب نداشته است و حتی آب بهداشتی نیز در حال حاضر به صورت سیار تامین می‌شود.وی اظهار می‌کند: پارسال 330 روستا به صورت سیار آب‌رسانی می‌شد، اما امسال با توجه به بارندگی‌ها به 200 روستا کاهش یافته که این وضعیت موقتی است.

فاتحی می‌گوید: همچنین با توجه به این‌که وضعیت آب و هوایی روستاها بهتر شده است، جمعیت غیرساکن در روستاها به مراتب افزایش یافته. در نتیجه، مصرف آب نیز افزایش پیدا می‌کند و تعطیلات مداوم هم در افزایش مصرف تاثیر بسزایی دارد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که وضعیت منابع آبی به حالت قبل برگردد.

وی تصریح می‌کند: شاید تصور شود که بارندگی‌ها تاثیر دائمی ‌دارد و مردم بخواهند مصرف را افزایش دهند، در حالی که اگر مدیریت مصرف نباشد، شاید وضعیت بدتر از سال گذشته شود. به گفته این مسئول، پارسال مردم با توجه به کمبود آب رعایت می‌کردند، اما امسال این نگرانی وجود دارد که با تصور ترسالی بودن، مصرف آب در روستاهای استان مدیریت نشود و حتی برای مصارف غیرشرب نیز بهره‌برداری صورت گیرد.


کسری در آب مصرفی روستاییان

مدیر آبفار یزد درباره میزان آب تولیدی در روستاهای استان می‌گوید: آب تولیدی باکیفیت برای شرب در روستاها نزدیک به 880 لیتر بر ثانیه است، در حالی که میزان آب مورد نیاز برای روستاهای استان 1357 لیتر بر ثانیه است، یعنی همچنان کمبود مصرفی نسبت به آب تولیدی وجود دارد.

وی اظهار می‌کند: سال گذشته به روش‌های مختلف از جمله آب‌رسانی سیار، بهره‌برداری از چاه‌های استیجاری و نوبت‌بندی مصرف آب در روستاهای استان مدیریت شد. امسال نیز درست است که بخشی از منابع آبی با توجه به بارش‌ها، وضعیت بهتری پیدا کرده است، اما با توجه به دائمی ‌نبودن این تاثیر، مدیریت مصرف لازم و ضروری است.

به گفته فاتحی، برخی از روستاییان امسال هم با توجه به افزایش بارندگی نسبت به متوسط بلندمدت هنوز کمبود آب دارند و این موضوع در روستاهای شهرستان‌های تفت و مهریز که تعداد روستاهای بیشتر و تراکم جمعیتی بالاتری دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد. در نتیجه، آب‌رسانی سیار بیشتر در این دو شهرستان انجام می‌شود.


وجود 400 منبع آبی در روستاها

مدیرعامل آبفار یزد درباره منابع آبی روستاهای استان می‌گوید: منابع آبی روستاهای استان شامل چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها حدود 400 منبع است و نزدیک به 72 روستای استان نیز از خط انتقال آب می‌گیرند.
«محمدرضا فاتحی» ادامه می‌دهد: در کنار منابع، ساخت مجتمع‌های آب‌رسانی نیز در دستور کار است. اکنون 30 مجتمع در دست اجرا است، 4 مجتمع سال گذشته به بهره‌برداری رسید و امسال نیز 3 مجتمع به بهره‌برداری خواهد رسید.