خدیجه نوروزی
۱۲ سال است از ورود سهام عدالت به اقتصاد ایران می‌گذرد اما هنوز برای قشر کثیری از مردم فقط در حد یک عبارت است و تعریف درستی از آن ندارند. بسیاری نیز به این امید که می‌توانند سهمی از درآمدهای دولتی داشته باشند، اقدام به دریافت آن کرده‌اند. اکنون پس از گذشت سال‌ها بیش از 49میلیون ایرانی سهام عدالت دارند که از این میزان بیش از 2میلیون نفر فوت شده‌اند بی‌آنکه بتوانند از این دارایی‌شان بهره ببرند.
بنیه اقتصادی کشور آماده نیست
مهدی طحانی، کارشناس بورس در گفت‌وگو با همشهری، آزاد شدن معاملات سهام عدالت را به نفع بازار سرمایه نمی‌داند و می‌گوید:«مدت زمان زیادی است که دولت در طراحی سازوکاری است که سهام عدالت را آزادسازی کند. هر نوبت نیز یک بازه زمانی مشخص می‌کند که این اتفاق می‌افتد. اما معتقدم بنیه اقتصادی موجود در کشور ما برای آزادسازی سهام عدالت فعلا آماده نیست. با این استدلال که قریب به 50میلیون ایرانی سهامدار آن هستند و دارایی‌شان از این طریق میلیاردها تومان است و قشر زیادی از مردم ارزش واقعی این دارایی را نمی‌دانند و با آزادسازی آن برای نقد کردنش به بازار سرمایه هجوم می‌آورند. در چنین وضعیتی باید بانک‌ها، دولت و... به‌صورت دستوری وارد شوند و شروع به خرید این سهام از اقشار مردم کنند. بنابراین بحث سهام عدالت و رسالتی که دارد به هدر خواهد رفت. در عین حال که این نقدینگی لازم برای جمع کردن سهام عدالت هم با وضع موجود در بدنه اقتصاد ما وجود ندارد و این مسئله عاملی برای افزایش تورم بسیار بالا خواهد شد». طحانی ادامه می‌دهد:«با قیمت‌های فعلی، هر نفر می‌تواند چیزی در حدود 5میلیون تومان دارایی داشته باشد. بنابراین با آزادسازی آن یک خانواده 4نفره با نقد کردن سهام عدالتش می‌تواند 20میلیون تومان نقدینگی داشته باشد. بنابراین من اجرای عملیاتی این ماجرا را خیلی دور می‌بینم و فکر می‌کنم صرفا یک خبر است که بعد از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود».
نقش دولت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در مورد نحوه اجرای ورود سهام عدالت به بازار سرمایه در گذشته بارها صحبت شده. طحانی اظهار می‌کند: «سازمان بورس هماهنگی‌های لازم را انجام داده و قرار است سهام عدالت در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصصی عرضه شود که طبق آن هیأت امنایی تشکیل می‌شود و مردم سهامداران آن می‌شوند. سهام آنها در سپرده‌گذاری می‌آید و به‌نام عرضه می‌شود و هر کسی که بخواهد می‌تواند بفروشد.» وی در مورد نقش دولت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌افزاید:«دولت از طریق سازمان خصوصی‌سازی اطلاعات مردم و در واقع دارندگان سهام را در اختیار دارد و باید در خرید و فروش‌ها پای کار باشد. لذا شرکت‌هایی را به‌عنوان بازارگردان وارد عمل می‌کند تا بازار را حمایت کنند. بنابراین نقش دولت در این زمینه بسیار مهم و کلیدی است.»
این کارشناس بورس در مورد خرید و فروش 10درصدی سالانه سهام عدالت که برخی عنوان می‌کنند نیز می‌گوید:«این پیشنهادها روش‌های من درآوردی و سلیقه‌ای است. یک طرحی یا باید آزاد بشود یا نشود. اگر قصد دارند میزان دارایی‌های یک خانواده را اعلام کنند می‌توانند به طرق دیگری انجام دهند تا اینکه بخواهند سهام را در بورس بیاورند و اجازه برداشت ندهند یا به هر کسی بگویند که سالانه حق دارد مثلا 10یا 20درصد از آن را بفروشد. البته انجام چنین روش‌هایی بستگی به تصمیم دولت دارد و اجرایش سخت به‌نظر می‌رسد». اگر قرار به آزادسازی سهام عدالت در بازار سرمایه است باید زمینه‌ای فراهم شود که آزادانه معامله شود یا بهتر است مانند گذشته آن را اجرا نکنند.
آزاد شدن سهام عدالت چه سرنوشتی برای بورس رقم می‌زند؟
به ضرر بورس؛ به نفع سفته‌بازان
در همینه زمینه :