تأسیس بورس ارز؛ شایدآخرخرداد

در شرایطی که زمان آغاز به‌کار بورس ارز یا بازار متشکل ارزی با2‌ماه تأخیر مواجه شده، این باررئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از احتمال آغاز به‌کار این بورس تا آخر خرداد‌ماه خبر می‌دهد، حال اما اختلاف برسر تداوم فعالیت سایر سامانه‌ها ازجمله نیما و سنا در زمان تاسیس بورس ارز است.

به‌گزارش همشهری، با وجود آنکه بانک مرکزی می‌گوید بر بازار ارز مسلط است، همین اردیبهشت‌ماه امسال قیمت هر دلار آمریکا تا سطح 15هزارو 500تومان پیش روی کرد، اگر چه قیمت دلار بعد از آن نزول کرد و رئیس‌کل بانک مرکزی بار دیگر فاتحانه از تسلطش بر قیمت ارز سخن گفت اما بسیاری از کارشناسان با فرض تورم ۳۰ درصدی امسال و کاهش احتمالی سطح صادرات کشور و همینطور رشد ۲5درصدی حجم نقدینگی در کنار کسری بودجه ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی دولت معتقدند، بانک مرکزی کار سختی برای کنترل قیمت‌ها در بازار ارز در پیش دارد.

در چنین شرایطی تعدد نرخ‌های مجود در بازار ارز ایران که در دنیا بی‌نظیر است به بلای جان فعالان اقتصادی تبدیل شده و از میان این همه نرخ‌های مختلف دلار، هر کدام قاعده و اصول قیمت‌گذاری خودش را دارد.ارز در ایران همان ارز است اما در زمان‌ها و مکان‌های مختلف قیمت خاص خودش را دارد.

حالا هم که قرار است بورس ارز یا بازار متشکل ارزی بیاید و بخشی از مشکلات را حل کند، هنوز نه قواعد معاملاتی آن و نه زمانبندی آغاز به‌کار آن مشخص است و هر روز یکی از مسئولان زمان آغاز به‌کار آن را به‌ماه بعد حواله می‌دهد. درکنار این دو موضوع یک چالش دیگر هم به چالش‌های قبلی اضافه شده و آن چیزی نیست جز بحث بر سر تداوم فعالیت سامانه نیما و سنا که حرف‌های ضد ‌و نقیضی درباره آن گفته می‌شود.

حرف‌های ضدو نقیض
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از تاسیس بازار متشکل ارزی تا پایان خردادماه خبر داد و گفت: بازار متشکل ارزی موجب می‌شود که نرخ‌هایی همانند بازار سنا و امثال اینها به‌تدریج کنار گذاشته شود و عملا ما با یک نرخ مشخص در اقتصاد براساس سازوکار عرضه و تقاضا کار کنیم.

اما بلافاصله بعد از این سخنان، عبد‌الناصر همتی صحبت‌های پورابراهیمی را تصحیح کرد و گفت: سامانه نیما محور تبادل تجارت ارزی کشور است و به هیچ وجه حذف نمی‌شود. به گفته او، حذف سامانه نیما از مبادلات ارزی به هیچ وجه صحت ندارد و حتی تأکید شده صادرکنندگان ۵۰ تا ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند.
از قرار معلوم آن طورکه از شواهد پیداست تاسیس بازار متشکل ارزی با توجه به‌وجود بازارهایی مانند سنا و نیما که درکنار این بازار کار خواهند کرد نخواهد توانست دردی را از بازار ارز دواکند و همچنان شاهد قیمت‌های مختلف دلار در بازار ارز خواهیم بود. هرچند مقام‌های مسئول اصرار دارند که نرخ‌گذاری در این بازار‌ها متفاوت و این بازار‌ها هر کدام کارکرد خاص خودشان را دارند.

نحوه کار مبهم است
فریال مستوفی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و بازرگانی ایران گفت: هنوز جزئیات بازار متشکل ارزی برای ما مشخص نیست و ابهام در آن وجود دارد. او با بیان اینکه بازار متشکل ارزی بیشتر مربوط به ارز نقد است، ادامه داد: صرافی‌هایی که می‌توانند حواله صادرکنندگان را به اسکناس تبدیل کنند، سودی از این کار به‌دست می‌آورند.
بعید به‌نظر می‌رسد این صرافی‌ها علاقه‌مند باشند ارز نقدشان را به بازار متشکل ارزی وارد کنند.

این عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران با اشاره به بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره راه‌های بازگشت ارز صادراتی اعلام کرد: در زمان حاضر سامانه نیما و سنا را داریم، بازار متشکل ارزی هم به‌زودی راه‌اندازی می‌شود. وجود این‌ همه بازار و سامانه تنها به سردرگمی فعالان اقتصادی منجر می‌شود. مستوفی پیشنهاد داد سامانه‌های دیگر در بازار متشکل تلفیق شوند تا بتوان آن را به درستی مدیریت کرد.

حامد ستاک، یک کارشناس بازار مالی هم در این‌باره گفت: اگر نهاد متولی بازار متشکل ارزی که بانک مرکزی است بتواند قوانین و زیر ساخت‌های مناسبی را در این‌باره وضع کند و در وهله اجرا و نظارت نیز به درستی و قانونمند عمل کند قطعا ما در این بازار هم شاهد کشف قیمت واقعی ارزها، ثبات قیمتی و کاهش رانت و دلالی در سایر بازار‌ها خواهیم بود.