ماه رمضان و رعایت نکات زیست‌محیطی

حسین عبیری/مدرس دانشگاه

با توجه به اینکه در دو دهه اخیر، میزان افزایش حجم و وزن زباله‌های خانگی شهروندان افزایش چشمگیری داشته یک سؤال اساسی مطرح است. اینکه آیا میزان تولید سرانه زباله روزانه خودمان را می‌دانیم؟ آیا می‌دانیم که یکی از عوامل اصلی تولید و افزایش بی‌رویه زباله‌های شهری، خود ما شهروندان هستیم؟ در عین حال یکی از نکاتی که شهروندان باید به آن توجه جدی داشته باشند این است‌ که با افزایش هر کیلو زباله، دو گام اساسی برای تخریب طبیعت کشورمان بر می‌داریم که این دو گام عبارتند از:
تخریب نوع اول: برداشت بیش از حد نیاز و یا همان برداشت بی‌رویه از منابع طبیعی، ‌که برای به‌وجود آمدنش، طبیعت و کره زمین بیش از میلیون‌ها و یا حتی میلیاردها سال زمان صرف کرده تا این منابع طبیعی شکل بگیرد مانند جنگل‌ها، معادن و ذخایر نفتی و غیره.

تخریب نوع دوم: با توجه به اینکه ما منابع مان را به مواداولیه تبدیل می‌کنیم پس از آنکه مواداولیه را به کالای مصرفی تبدیل کردیم حال بازمانده آن کالای مصرفی و یا مواد باقیمانده اضافی، خودبه‌خود به پسماند یا زباله تبدیل خواهد شد که ما با این پسماند، دو کار بیشتر نمی‌توانیم انجام بدهیم! یا آن را بازیافت کنیم و یا در گوشه‌ای از طبیعت دفن‌اش کنیم.
اما پیش از آنکه به فکر بازیافت زباله باشیم، می‌بایست به فکر اصلاح الگوی مصرف باشیم چون با اصلاح مصرف، خودبه‌خود با کاهش چشمگیر تولید زباله روبه‌رو خواهیم شد. اگر تولید زباله هایمان به حد استانداردهای جهانی نزدیک شود نه به تخریب طبیعت می‌انجامد و نه منابع اولیه نابود می‌شود و نه اینکه آیندگان گرفتار خواهند شد که برای جبران زباله‌های به جا مانده، بخواهند هزینه‌های سنگین پرداخت کنند.

از این رو، یکی از مواردی که فعالان محیط‌زیست هر ساله در ایام‌ماه مبارک رمضان و یا ماه‌های محرم و صفر، به مردم توصیه می‌کنند، کاهش تولید زباله‌های پلاستیکی در این ایام به‌ویژه در مراسم‌ عزاداری است. شاید در‌ماه رمضان شما یکی از بانیان برگزاری ضیافت افطار و یا سوگواری‌ها باشید و تجربه ثابت کرده در ایام‌ماه مبارک رمضان به‌علت بلند بودن طول روز، افزایش گرمای هوا و یا گرسنگی و خستگی حاصل از کار روزانه و روزه داری ممکن است زنان خانه دار مجبور شوند از بیرون غذا تهیه کرده و سپس خودشان در منزل سفره افطاری بچینند. در این میان عده‌ای هم از روی ناآگاهی و یا شاید هم رفاه ترجیح دهند به جای ظروف دائمی از ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند تا مجبور به شست وشو نباشند. به همین دلیل به‌عنوان یک فعال محیط‌زیست که سال‌هاست روی کاهش مصرف ظروف پلاستیکی فعالیت دارم توصیه می‌کنم:

   سر سفره افطار و یا هنگام توزیع نذری از ظروف یک‌بار مصرف، سفره و لیوان پلاستیکی پرهیز کنید.
  اگر در ایام‌ ماه رمضان از غذاهای بیرون از منزل استفاده می‌کنید درصورت امکان با حضور همه اعضای خانواده، غذا را در رستوران میل کنید! به این دلیل که ظروف استفاده شده در رستوران‌ها ظروف دائمی هستند. این امر به کاهش مصرف ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی می‌انجامد ولی اگر حتی امکان حضور همه افراد خانواده در رستوران ممکن نیست حتما برای تهیه غذا از رستوران و یا حمل غذا به منزل از ظروف دائمی مانند قابلمه‌های فلزی استفاده شود. همچنین در هنگام خرید مواد غذایی از قبیل ساندویچ‌ها و پیتزا، لازم است به این نکته توجه شود که غذاهایی‌ که دارای انواع بسته بندی کمتر هستند خریداری شود.
  برای کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیکی، حتما پیش از رفتن به خرید، کیسه پارچه‌ای همراه داشته باشید.

  به کسانی که در مساجد، حسینیه‌ها و تکایا در‌ماه رمضان غذای نذری توزیع می‌کنند توصیه می‌شود که محل سرو غذا را در همان مکان‌های توزیع نذری انتخاب کرده و به جای ظروف یک‌بار مصرف از ظروف دائمی استفاده کنند. و چنانچه‌کسی تمایل داشت غذای نذری را به منزل ببرد توصیه شود با خودش ظرف غذا به همراه داشته باشد. همچنین از توزیع نوشابه‌های یک‌بار مصرف به‌علت بالا بودن میزان قند این نوشیدنی‌ها و پسماند پلاستیکی آن جلوگیری شود.

برای توزیع چای و نوشیدنی نذری در خیابان‌ها نیز حتما از لیوان‌های دائمی یا لیوان‌های تجزیه‌پذیر استفاده شود و پیشنهاد می‌شود در این ایام، هموطنان عزیز درصورت امکان با خود لیوان‌های دائمی همراه داشته باشند که پس از صرف چای و یا نوشیدنی دیگر لازم نباشد لیوان را در سطل زباله بیندازند.


 لطفا پس از مصرف، لیوان‌های نوشیدنی و پاکت‌های بستنی را در معابر، کانال‌ها و نهرهای آب رها نکنید. بلکه آنها را در سطل‌های زباله مستقر در ایستگاه توزیع نذری بریزید تا مشکل گرفتگی انهار هم پیش نیاید.
انتظار می‌رود‌ ماه رمضان را که‌ماه خودسازی انسان در پیشگاه خداوند است بتوانیم به ماهی برای اصلاح الگوی مصرف و حذف ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی تبدیل کنیم.