شکنجه خاموشِ سدمعبر

حامد فوقانی _ خبرنگار

شاید برخی بعد از خواندن این متن، به من نگارنده خرده بگیرند که در ارتباط بین 2موضوع بسیار اغراق کرده‌ام. شاید به عده‌ای هم بَربخورد. اما هرچه هست این چند خط نگاهی از ماحصل چندین سال گشت و‌گذار با افراد دارای معلولیت در شهر تهران است. بسیاری از معلولان و کم‌توانان جامعه تحت شدیدترین شکنجه‌ها هستند؛ شکنجه‌هایی که بسیاری از ما شهروندان سالم به آنها وارد می‌کنیم. بگذارید قضیه را طور دیگری پیش ببریم. طی سال‌های 2012 تا 2016 حدود 500نفر معلول یا افرادی که با بیماری‌های خاصی مثل اسکیزوفرنی دست و پنجه نرم می‌کنند در کشور آمریکا بر اثر حملات و شکنجه‌های ناجوانمردانه و غیرمنصفانه پلیس مجروح یا کشته شده‌اند. پلیس آمریکا در حالی به این افراد بی‌گناه شلیک کرده که یا اصلا جرمی مرتکب نشده‌اند یا در شرایط عادی نبوده‌اند و دست به انجام اشتباهی زده‌اند. اما پلیس این کشور درحالی‌که می‌توانسته در بدترین حالت این افراد بی‌دفاع را دستگیر کند، به آنها با شلیک گلوله، ضربات چاقو یا شوک الکتریکی صدمات جبران‌ناپذیری وارد کرده است. در مورد نیروهای پلیس ایران اما چنین رفتاری تاکنون مشاهده نشده است. در عین حال اگر وضعیت ارائه خدمات به افراد دارای معلولیت و بی‌توجهی بسیاری از شهروندان را به آنها زیرنظر بگیریم، نتیجه‌ای جز شکنجه روحی و جسمی به معلولان و کم‌توانان نخواهیم گرفت. سد معبر از سوی سازندگان واحدهای مسکونی و تجاری و برخی از کسبه و واحدهای صنفی، اشغال جای پارک مخصوص معلولان، ورود با موتورسیکلت به پیاده‌رو، نصب علمک‌ها و موانع در پیاده‌رو، ساخت‌‌وسازهای غیراستاندارد و بدون رعایت اصول مناسب‌سازی معابر، چیدمان غیراصولی کالاها در قفسه‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای، بی‌توجهی به حقوق افراد کم‌توان در سازمان‌ها، نهادها، کمبود مکان‌های فرهنگی و تفریحی ویژه و صدها مورد دیگر، نشان از همین بی‌توجهی‌ها دارد. اگر چنین رویکردی شکنجه خاموش افراد دارای معلولیت و کم‌توان نیست، پس چیست؟ نگاهی به فیلمی که در همشهری آنلاین بابت همین متن منتشر شده بیندازید تا ببینید یک‌فعال مدنی در حوزه افراد معلول چگونه برای ثبت‌نام کارت ملی هوشمند خود و تردد در شهر با مشکل مواجه شده و با خطرات گوناگونی روبه‌رو می‌شود؛ او که خود هم معلولیت دارد. البته نباید از یاد برد که چنین سختی‌هایی تنها برای افراد دارای معلولیت نیست. بانوان باردار، سالمندان، افرادی که به‌طور موقت معلولیت پیدا کرده‌اند (مثل کسی که پایش شکسته و در آتل است) و کودکان هم به‌خاطر سدمعبرها و در طول روز بارها و بارها جان‌شان به خطر می‌افتد و اگر خدای نکرده تصادف کند و... دست آخر شاید کمتر کسی متوجه شود او به‌خاطر یک‌مانع مجبور شده راهش را کج کند و دل به خیابان بزند.

سخن پایانی: حالا که پیروز حناچی، شهردار تهران اعلام کرده  مدیریت شهری در ساماندهی کارگاه‌های عمرانی و مقابله با سدمعبر رویکردی جدی اتخاذ کرده، ما شهروندان نیز باید اول به‌خاطر خودمان و در ادامه برای رعایت حقوق شهروندی و حس انسان‌دوستانه، از طرح‌های ساماندهی حمایت کنیم. اکنون باید نقش‌مان را درست ایفا کنیم تا روزی فرا برسد که از گام برداشتن در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر بهتر از همیشه لذت ببریم.