فرهنگ
پهنه رودکی، مهر98 کلید می‌خورد
پریسا امیرقاسم‌خانی/ خبر‌نگار
2دهه است طرح پهنه رودکی به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح فرهنگی و هنری پایتخت مطرح شده است. در این 2دهه تلاش زیادی برای اجرای طرح انجام شد، ولی تاکنون به عرصه اجرا درنیامده است. حدود 10ماه قبل کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر، پرده از جزئیات طرح برداشت و اعلام کرد قرار است 4راسته فرهنگی و هنری نیز در پهنه رودکی شکل بگیرد؛ پهنه‌ای که شهر این روزها برای اجرای آن لحظه‌شماری می‌کند.
بیش از 100اثر ارزشمند در پهنه رودکی
پهنه رودکی از شمال به خیابان انقلاب، جنوب به نوفل‌لوشاتو، شرق خیابان حافظ و غرب به خیابان ولی‌عصر می‌رسد. در این محدوده بیش از 100اثر تاریخی ارزشمند وجود دارد. ازجمله مراکز فرهنگی و هنری مانند تئاتر شهر، تالار وحدت و... به همین دلیل است که 2دهه قبل مدیریت شهری تصمیم گرفت طرح پهنه رودکی را در محدوده این آثار ارزشمند تاریخی اجرا کند. در این طرح قرار است بخش‌هایی از پهنه به پیاده راه تبدیل شود. سپس پلازا یا فضاهای عمومی شهری در حوزه فرهنگی و هنری در پهنه شکل بگیرد؛ پلازاهایی که علاوه بر وجود آثار ارزشمند تاریخی، آمیخته‌ای از فرهنگ، هنر، حرکت و زندگی هستند.
4 راسته فرهنگی و هنری
تجربه در تمام کلانشهرهای دنیا نشان داده که راسته‌ها فرصتی تازه برای شادی، نشاط، تعامل و امنیت اجتماعی هستند. محمدجواد حق‌شناس رئیس کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر می‌گوید: «در طرح پهنه رودکی 4راسته هنری و فرهنگی ازجمله کتاب، صنایع‌دستی، موسیقی و نمایش راه‌اندازی خواهد شد. این راسته‌ها با توجه به سابقه فعالیت محدوده شکل خواهند گرفت. راسته کتاب در میدان انقلاب و چهارراه کالج، صنایع‌دستی در خیابان کریمخان زند، نمایش در خیابان لاله‌زار و موسیقی به‌دلیل وجود فروشندگان ادوات موسیقی در خیابان لارستان ایجاد می‌شوند.»
بهره‌برداری بعد از اجرا
بالاخره بعد از 2دهه، با تلاش شورای دوره پنجم، حدود یک‌سال است که برای اجرای طرح پهنه رودکی، شورای راهبردی با حضور سازمان زیباسازی شهر تهران، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، شهرداری منطقه، مشاوران همکار در دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی و استادان مربوط تشکیل شده است. علیرضا آقایی، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در این‌باره می‌گوید: «هر 2هفته یک‌بار جلسات شورای راهبردی تشکیل می‌شود و در این جلسات با توجه به مطالعات انجام‌شده تصمیماتی برای اجرای پهنه گرفته می‌شود. قرار است برای اجرای طرح، ابتدا بهسازی و مرمت جداره‌ها و کف توسط مدیریت شهری با مشارکت شهروندان و سازمان‌ها و نهادهای عمومی انجام شود. سپس تملک، مرمت، بازسازی و تغییرات براساس نظام قوانین ساخت‌وساز درباره برخی از بناهای ارزشمند موجود در پهنه، توسط مدیریت شهری صورت گیرد که در این بخش نیز از مشارکت بخش خصوصی استفاده خواهیم کرد. از دیگر بخش‌های این پروژه که بسیار هم حائز اهمیت است، نظام بهره‌برداری آن است. طبق مطالعات انجام‌شده وجود مدیریت تخصصی و یکپارچه می‌تواند در پیشبرد پروژه و تحقق آن بسیار مهم و اساسی باشد. به همین منظور طرح‌ها بعد از اجرا درصورت امکان، بلافاصله مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت.»
مکث
شهروندان در انتظار تحولی تازه
جالب است بدانید بسیاری از صاحب‌نظران شهری بر ضرورت شکل‌گیری پلازای شهری یا فضاهای عمومی به‌عنوان عامل محرک توسعه شهرها تأکید دارند. پلازای شهری باعث ایجاد تعاملات اجتماعی بین شهروندان و حضور پررنگ مردم در شهری که صاحب آن هستند، خواهد شد؛ در نتیجه رضایت آنها را به‌دنبال خواهد داشت. به اعتقاد متخصصان، وجود چنین فضاهایی به‌خصوص با کارکردهای اجتماعی و فرهنگی می‌تواند از حیاتی‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده یک شهر زنده باشد. مدیران شهری باید بتوانند شهرها را از نقش بی‌جان و ماشین‌محور به فضایی فرهنگی و اجتماعی و انسان‌محور تبدیل کنند. تجربه چند دهه اخیر نشان داده که کلانشهر تهران کمتر از وجود چنین فضاهای برخوردار بوده است. اینکه چرا 2دهه از طرح پهنه رودکی به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح فرهنگی و اجتماعی شهر می‌گذرد، ولی هنور اتفاق اجرایی و مؤثری در این زمینه رخ نداده است، جای تأمل دارد. با این حال تصمیمات اخیر، اگر در عمل اتفاق بیفتد، نشان از توجه بیشتر مدیران شهری به این مقوله دارد که می‌تواند تحولی شگرف در کلانشهر تهران بوده و رضایت شهروندان را در پی داشته باشد.
افزایش سرانه فرهنگی
در بودجه سال98 شهرداری تهران برای طرح پهنه رودکی به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح فرهنگی و هنری بودجه‌ای تخصیص یافته که براساس منابع موثق این بودجه برای اجرا در فاز اول به 20میلیارد تومان می‌رسد.
هرچند این بودجه در سال گذشته به تصویب رسیده و همگام با تورم در سال جدید نبوده است، ولی مشکل کار در اینجاست که همین بودجه هم فقط تخصیص یافته، ولی تفکیک نشده است. با آغاز به کار پروژه پهنه رودکی سرانه قابل توجهی به لحاظ فرهنگی در منطقه ایجاد خواهد شد.
حصارها را از اطراف فضاهای فرهنگی و هنری بردارید
بسیاری از حصارها از مراکز فرهنگی و هنری برداشته خواهند شد. مدیران شهری می‌گویند با اجرای طرح ضمن رونق فضاهای فرهنگی و هنری و حضور پررنگ همه اقشار مردم در هر طیف و گروه و با هر عقیده و سلیقه، آثار باارزش تاریخی احیا و به فضاهایی برای مردم تبدیل خواهند شد. حصارهای اماکنی مانند تالار وحدت از اطراف برداشته خواهد شد و فضای اطراف آن به یک پلازای شهری تبدل می‌شود. امید است اینگونه فضاها به سایر نقاط شهر که چنین امکانی را دارند، مانند میدان مشق هم برسد.
