ایران و آمریکا؛ جنگ استراتژی‌ها

دریای پرآشوب این روزهای خاورمیانه فقط سفر ناگهانی وزیر خارجه آمریکا به بغداد را کم داشت. رسانه‌ها در ساعات پایانی روز سه‌شنبه از لغو سفر مایک پمپئو به آلمان خبر دادند. خبرگزاری فرانسه نوشت: هواپیمای حامل وزیر خارجه آمریکا و هیأت همراه درحالی‌که قرار بود به سوی برلین حرکت کند در شرق ترکیه مسیر خود را تغییر داده است. براساس این گزارش هیچ‌یک از خبرنگاران حاضر در هیأت همراه پمپئو اجازه انتشار جزئیات این تغییر مسیر را نداشتند. با این حال کمتر از یک ساعت، بعد از انتشار این خبر که رسانه‌های منطقه و جهان را درگیر خود کرد مشخص شد وزیر خارجه آمریکا به جای برلین سر از بغداد درآورده است. اگرچه جزئیات قابل توجهی از این سفر یک ساعته منتشر نشده اما سخنان پمپئو هنگام ترک بغداد نشان می‌دهد ایران، محور رایزنی‌های فوری وزیر خارجه آمریکا با رهبران عراق بوده است. پمپئو گفت: تمایل واشنگتن برای مستقل بودن عراق را به رهبران این کشور منتقل کردم؛ از آنان خواستم تابع هیچ طرفی نباشند. شبکه الجزیره نیز به نقل از یک منبع آگاه در دفتر نخست‌وزیری عراق مدعی شده مایک پمپئو در این سفر، مسئولیت رهبران عراق در قبال هرگونه حمله به نیروهای آمریکا در خاک کشورشان را به آنها یادآوری کرده است. براساس روایت الجزیره، پمپئو در این ملاقات کوتاه هشدار داده درصورت عدم‌رعایت بی‌طرفی، عراق در معرض خطر خواهد بود.

جنگ بدون آتش
روزنامه العربی الجدید در گزارشی مفصل به مناسبت سالگرد خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و بحران‌های اخیر میان تهران و واشنگتن نوشت: تحولات داخل دولت ترامپ نشان می‌دهد در تقابل میان دو جریان موافق و مخالف جنگ با ایران، به‌تدریج وزنه به سمت جنگ‌طلبان سنگین‌تر می‌شود. این در حالی است که افزایش حضور نیروهای نظامی آمریکا در خلیج‌فارس، از ارسال ناوهای جنگی گرفته تا بمب‌افکن‌های پیشرفته، احتمال رویارویی نظامی را بیشتر کرده است. به گفته العربی الجدید، از سوی دیگر نگرانی‌ها در واشنگتن نیز بعد از مواضع روز گذشته رئیس‌جمهور ایران تشدید شده است؛ مواضعی که در جریان آن حسن روحانی رسما اعلام کرد ایران تعهدات خود را به برخی از مواد برجام کاهش خواهد داد.
نکته قابل توجه دیگر در این گزارش، موقعیت ترامپ در این بحران است؛ براساس تحلیل العربی الجدید، ترامپ به کلی از دایره نبرد میان تهران و واشنگتن خارج شده و عملا مواضع آمریکا در این پرونده از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بیان می‌شود. در این گزارش آمده: اگرچه این امر به‌معنای بی‌طرفی ترامپ نسبت به ایران نیست، اما به‌نظر می‌رسد بولتون و پمپئو به‌دنبال بستن راه هرگونه مذاکره احتمالی میان طرفین هستند. به این ترتیب استراتژی آمریکا در مقابل تهران، آغاز جنگ و یا کشاندن پای ایران به میدان مبارزه نظامی است. «بولتون به نیاز ترامپ برای حادثه‌ای بزرگ برای رهایی از حجم بالای حملات سیاسی و قضایی در کنگره آگاه است، او تلاش می‌کند با اعمال فشار بر ایران، این کشور را ناچار به اقدامی کند که در نهایت، عامل تحریک ترامپ برای آغاز جنگ باشد».
در مقابل استراتژی تهران تاکنون بیشتر بر صبر و خویشتن‌داری متمرکز بوده است، استراتژی که امکان رویارویی نظامی در منطقه را به حداقل رسانده است.
شبکه الجزیره نیز در نگاهی مشابه می‌نویسد: عمده نگرانی‌ها مرتبط با فرصتی است که شرایط فعلی می‌تواند برای جمهوریخواهان فراهم کند؛ کاخ سفید اکنون غرق در بحران‌های پارلمانی و قضایی است و اولویت دولت حل این مشکلات است نه ورود به پرونده‌های ایران یا کره‌شمالی.

نارضایتی آمریکا از عملکرد نخست‌وزیر عراق
از سوی دیگر، روزنامه العرب (نزدیک به امارات) تقابل تهران و واشنگتن را با تمرکز بر تحولات داخلی عراق مورد بررسی قرار داده و در گزارش خود نوشته است: برخلاف انتظار واشنگتن، نفوذ نیروهای شبه‌نظامی وابسته به ایران در دولت عادل عبدالمهدی بیش از گذشته شده و این امر، اعتماد آمریکا به نخست‌وزیر جدید عراق را کاهش داده است. براساس اطلاعاتی که این روزنامه مدعی است از منابع آگاه به‌دست آورده، سفارت آمریکا در بغداد لیستی از چهره‌های امنیتی و اقتصادی نزدیک به تهران را در اختیار نخست‌وزیر عراق گذاشته و از او خواسته فعالیت‌های این اشخاص را نسبت به گذشته محدود کند. با این حال عادل عبدالمهدی طی ماه‌های گذشته هیچ موفقیتی در این زمینه به‌دست نیاورده، امری که بازتاب آن را می‌توان در به تعویق افتادن سفر وی به واشنگتن مشاهده کرد.
با این حال به‌نظر می‌رسد بغداد در مذاکرات خود برای معافیت از تحریم‌های آمریکا علیه ایران موفق بوده است. شبکه العربیه نوشت: قرارداد 30ساله عراق برای فروش ۵۳ میلیارد دلار نفت و گاز به کمپانی اکسون موبیل با هدف کسب چراغ سبز آمریکا برای معافیت عراق از تحریم‌های ایران به امضا رسیده است.