4 چالش اساسی سنندج

محمد توفیق مشیرپناهی|  سنندج- خبرنگار:


شهرداری امروزه مهم‌ترین نهاد تأثیرگذار در اداره یک شهر است و بر این اساس شهردار باید ویژگی‌ها و شروطی داشته باشد که وی را خاص و شایسته سکانداری مدیریت شهری کند. از مهم‌ترین این ویژگی‌ها برخورداری از بینش راهبردی و استراتژیک است که متأسفانه نبود آن در گذشته، مانعی بر سر راه عملکرد موفق شهرداران و بسیاری مدیران شهری استان شده است. 

در این زمینه شفافیت مالی و حرکت به سمت افزایش درآمدهای پایدار از شرایط لازم برای یک شهرداری کارآمد است. امروز شهرداری سنندج با مشکلات درآمد ناپایدار، ترافیک جانکاه و ساخت‎وساز بی‎رویه داخل شهر دست‌به‌گریبان است. برای بررسی بیشتر موضوع، گفت‎وگوی همشهری را با «هوشمند علیزاده» دکترای شهرسازی و استاد دانشگاه در ادامه می‎خوانید.


2سال از مسئولیت چهل‌وچهارمین شهردار سنندج می‎گذرد، به نظر شما عملکرد شهردار در برابر مشکلاتی مانند ترافیک چگونه بوده است؟

ترافیک یک واقعیت زندگی امروز در هر شهری ازجمله سنندج است. ترافیک چالش جدیدی است که تا 20 سال پیش در خیابان‎های کوتاه و باریک شهر دیده نمی‎شد. لازم است اشاره کنم این خیابان‎ها برای سی، چهل سال پیش کاربرد داشت و امروز دیگر کشش این تعداد خودرو را ندارد و به‎نوعی از خودرو لبریز و سرریز شده است. 
به نظر می‌آید مشکل فلج‌کننده ترافیک شهر، اولین و مهم‌ترین چالش اساسی پیش روی شهردار مرکز استان است. با توجه به ابعاد گسترده، چندوجهی و ریشه‌ای این معضل شهری، بیم آن می‌رود در صورت تداوم سیاست‌های پیشین و تعلل در اجرای تغییرات قاطع، روال افزایش مشکلات به شکل پیشین ادامه یابد. واقعیت این است که رویکرد مردم به معضل ترافیک به علت مشاهده نکردن تغییرات جدی در حل این مشکل، به‌رغم شعارها و برنامه‌های مطرح شده در گذشته، رویکردی خالی از اعتماد است و این بی‌اعتمادی می‌تواند خود عامل مهمی در حل مشکل ترافیک باشد.

در بررسی‌ها مشخص شده که مشکل ترافیک سنندج مختص هسته مرکزی شهر نیست و تقریباً همه معابر و شبکه حمل‌و‌نقل شهر را درگیر کرده است، نتیجه این‎که به جای طرح‌های موضعی و کوتاه‌مدت، شهرداری باید در جست‌وجوی راهکارهای بنیادین و مطمئن برای رفع این مشکلات باشد، بدیهی است در صورت همراهی فکری و عملی شهروندان و مسئولان حل مشکل ترافیک راحت‌تر از آن است که تصور می‌کنیم، چراکه بخش قابل توجهی از راه‌حل این مشکل در حوزه فرهنگی است و همکاری و حمایت عمومی را می‌طلبد. از این منظر به نظر می‌رسد شهردار بیشتر از هر چیز با چالش بازسازی اعتماد از دست رفته میان مردم و مدیریت شهری روبه‌رو است. لازم است اضافه کنم شهرداری در 2 سال گذشته 7 طرح در زمینه ترافیک و روان‎سازی و... اجرا کرد که می‎تواند در نوع خود تأثیرگذار باشد، ولی مشکل را کامل رفع نمی‎کند. بخشی از این مشکل فیزیکی نیست، بلکه فرهنگی است و شهرداری و شورای شهر باید روی این بخش کار بیشتری انجام بدهند.

در مورد ساخت‌وسازهای بی‎رویه داخل شهر و بسته شدن کریدورهای هوا از جانب کوه آبیدر با بلندمرتبه‎سازی در مسیر توضیح دهید.

شهردار به عنوان مدیر شهر باید ابعاد مختلف توسعه شهر را به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فیزیک شهری به صورت همه‌جانبه مدنظر داشته باشد. متأسفانه در برخی موارد شاهدیم عملکرد شهرداری تنها در توجه به کالبد شهر بوده و توجه به این بخش از عنایت شهرداران به سایر بخش‌ها کاسته است. نگاه شهرداران تاکنون بیشتر در جهت ساختمان‌سازی بوده در حالی‌ که مردمان شهر مهم‌ترند و مردم یک شهر در وهله اول به سلامت نیاز دارند، فهم ارتباط بین مردم و کالبد شهری توسط شهردار باید انجام شود، هوای سالم، آب سالم و زندگی سالم در گرو ایجاد شهری سالم و فاقد گره است و سلامتی ارزش مطلق است که متأسفانه از دید شهرداران و برنامه‌ریزی‌های آنان در گذشته پنهان مانده است. 

بنابراین نگاه و دیدگاه چندجانبه شهردار به مردم و ارزش‌های اصلی آنها و تحقق این ارزش‌ها از جمله سلامت و توجه به نیازهای اجتماعی و برآورده شدن این نیازها مهم است. الان در گوشه‌گوشه شهرمان با افزایش تعداد بانک‌ها، املاک و کاربری‌های مختلف مواجهیم، بلندمرتبه‌سازی سبب بسته شدن کریدورهای هوا از جانب کوه آبیدر شده است، در حالی‌که یک تکه زمین خالی در نقاط مختلف شهر باید به محل آسایش و مکانی در جهت ارتقا و رشد فرهنگ مردم تبدیل شود، متأسفانه به ساختمانی سودآور مبدل می‌شود. اقتصادزدگی آفت شهرداری‌های ما در گذشته بوده، شهرداری باید در برنامه‌ریزی‌های خود توجه داشته باشد که توسعه اقتصادی در گرو توسعه فرهنگی است و شهر جایی است که انسان در آن رشد می‌یابد و دانایی و اخلاقیات نیکو کسب می‎کند.

یکی از چالش‎های جدی امروز شهرداری‎های استان و مرکز استان درآمدهای پایدار و سالم است،  برای رفع مشکلات این حوزه چه راهکارهایی وجود دارد؟‌ 

بحران درآمد به‌ویژه ناپایدار بودن بخش زیادی از منابع درآمدی شهرداری و غیر موجه بودن بخش دیگری از این درآمدها از جمله تراکم‌فروشی و تغییر کاربری‌ها، از چالش‌های بسیار مهم شهرداری سنندج در کنار دیگر شهرداری‌هاست که برای سال‌ها به معضلی جدی در مدیریت این نهاد تبدیل شده و تا به حال به‌رغم برخی شعار و ادعاها، راه‌حل‌های مناسب برای آن پیدا نشده است، تعریف منابع درآمدی جدید، پایدار و سالم، جزو هنرهای مدیریتی اصلی شهردار سنندج می‌تواند باشد. 

مثلاً سرمایه‎گذاری به‌عنوان یکی از روش‌های کسب درآمد پایدار شهری دارای اهمیت بوده و در ایجاد بسترهای لازم و قانونی برای سرمایه‎گذاران ضروری است، در این زمینه نقش شورای شهر سنندج نیز در تقویت و جذب سرمایه‌گذاران و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم باید بسیار پررنگ باشد. یکی از موانع اصلی موجود در سرمایه‎گذاری شهری در سنندج، کمبود زمین مناسب تحت مالکیت شهرداری است. همچنین از بزرگ‌ترین ظرفیت‌های موجود در کشور، بهره‌گیری از ظرفیت‌های تبصره 19 قانون بودجه است که بیان می‎کند دستگاه‌های اجرایی برای ایجاد درآمد پایدار می‎توانند ورود پیدا کنند که شامل شهرداری‎ها نیز می‎شود.

نیاز به تحول اداری در شهرداری سنندج وجود دارد؟

روند ناکارآمد فعلی اداره شهرداری سنندج که توأم با هزینه‌های جاری فزاینده فراوان و نارضایتی نسبی شهروندان است، ایجاب می‌کند برای تحول اداری و چابک‌سازی سیستم شهرداری فوراً اقدام شود. 

نداشتن رویکرد علمی و غفلت از نوسازی ساختارها و اصلاح سیستم کاری شهرداری طی ادوار گذشته موجب شده است این نهاد عملاً از یک سیستم خدمت‎رسان چابک به یک بنگاه اداری فربه و پرهزینه تبدیل شود، در این راستا، تزریق کارآمدی و اثربخشی به سیستم شهرداری با سبک‌سازی بدنه اجرایی و نیز استفاده از تکنولوژی مدرن در این راه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. از دیگر بلایای شهرداری سنندج استخدام‌های زائد و افزایش پرسنل است که شهرداری‌های استان به آن دچار شده‌اند. در سال‌های گذشته به دلایل مختلف شهرداری سنندج محل استخدام افراد دارای روابط مختلف و سفارش شده بوده که عمدتاً بدون اعلام نیاز از طرف اعضای شوراها به این دستگاه خدمات‌رسان ضعیف تحمیل شده‌اند و همین امر از کارایی این دستگاه خدماتی به‌شدت کاسته است.