مرا کیفیت چشم تو کافیست

مریم سمائی

چشم پنجره‌ای برای دیدن دنیای بیرونی است. قدرت بینایی بخش عمده‌ای از عملکرد روزانه افراد را تشکیل می‌دهد و اگر فردی با مشکلات و ناراحتی‌های چشمی مواجه شود انجام بخش زیادی از فعالیت‌های روزانه او با اختلال مواجه خواهد شد بنابراین آگاهی افراد از نحوه مراقبت از این عضو حساس می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات چشمی جلوگیری کند.

چندین سال پیش در ایران بیماری تراخم، بیماری شایع چشمی بود که به‌دلیل تأخیر در درمان آن به از دست دادن قسمتی از بینایی یا نابینایی فرد می‌انجامید. تراخم یک بیماری عفونی ناشی از باکتری کلامیدیازیس است که موجب سفت شدن سطح داخلی پلک شده و درد چشم، شکنندگی سطح بیرونی یا قرنیه را به‌دنبال دارد. خوشبختانه سال‌هاست که این بیماری در ایران مهار شده است.

به عقیده پزشکان متخصص، سبک زندگی افراد و رژیم غذایی آنها نقش مؤثری در سلامت چشم دارد. دکتر هرمز شمس- استاد دانشگاه و عضو هیأت مدیره انجمن چشم پزشکی ایران- در این‌باره به درنگ می‌گوید: متأسفانه ایرانی‌ها مصرف قند بالایی دارند و دیابت یکی از بیماری‌های شایع در کشور ما محسوب می‌شود. از عوارض بیماری دیابت، بروز مشکلات چشمی است که قابل جبران نیست و فقط می‌توان آن را کنترل کرد به همین دلیل توصیه می‌کنیم که افراد بیمار با کنترل قند خود از بروز مشکلات چشمی جلوگیری کنند.

او همچنین به‌وجود آفتاب شدید در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: نور شدید آفتاب می‌تواند موجب تخریب قرنیه و مرکز دید شود؛ بنابراین مردم ایران باید حتما از عینک‌های آفتابی محافظ استفاده کنند تا مشکلات کمتری برایشان ایجاد شود.

در ادامه به تعدادی از بیماری‌های چشمی شایع در کشور اشاره می‌شود که با تشخیص به‌موقع می‌توان عوارض آن را کاهش داد.

آب مروارید

آب مروارید یکی از بیماری‌های شایع در جهان و در ایران است که موجب کاهش دید می‌شود. در این بیماری لکه‌های سفید و ابر مانندی روی عدسی چشم ایجاد می‌شود که مشکلات زیادی را در دید فرد به‌خصوص در شب ایجاد می‌کند. قرار گرفتن‌های طولانی مدت در نور خورشید، سیگار کشیدن، فشارخون بالا و قند خون را از عوامل ایجاد‌کننده آب‌مروارید عنوان می‌کنند.این بیماری معمولا با افزایش سن، شیوع بیشتری پیدا می‌کند اما راه درمان دارد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن با انجام عمل جراحی مشکل آب مروارید رفع می‌شود.

تنبلی چشم

آمبلیوپیا یا تنبلی چشم از بیماری‌های شایع در کودکی است که به دلایلی مانند افتادگی پلک چشم، انحراف و اختلالات شماره چشم ایجاد می‌شود. این بیماری موجب کاهش بینایی می‌شود اما قابل درمان است. والدین باید کودکان خود را در 2 زمان اصلی یعنی زیر ۶ماهگی و در 3سالگی به مراکز چشم پزشکی ببرند تا به‌طور کامل معاینه شوند. این بیماری اگر زود تشخیص داده شود با عینک و بستن چشم سالم رفع می‌شود.

آب سیاه

این اختلال زمانی بروز می‌کند که عصب چشم دچار آسیب پیشرفته شود. گلوکوما معمولاً با پرفشاری چشم همراه است. زمانی که چشم دچار پرفشاری شود، عصب چشم آسیب می‌بیند و مشکلاتی را برای فرد به‌وجود می‌آورد. درمان این بیماری شامل عمل جراحی و قطره‌های درمانی است. آب سیاه باید تحت درمان قرار گیرد و افراد بالای 40سال برای تشخیص به‌هنگام آن باید به چشم‌پزشک مراجعه کنند و تحت معاینه قرار بگیرند.

خشکی چشم

خشکی چشم یکی از ناراحتی‌های چشمی شایع است که معمولا در شهرهای بزرگ به‌دلیل هوای آلوده، حجم کار بالا، استفاده از کامپیوتر، موبایل و... به‌وجود می‌آید.در این مشکل غدد اشکی، به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند یا اشک‌های با کیفیت پایین تولید می‌کنند. خشکی چشم باعث آزار، خارش، سوزش و در برخی موارد نادر از دست دادن بینایی می‌شود. ممکن است چشم پزشک برای درمان، نوعی مرطوب‌کننده چشمی تجویز کند. این نوع قطره‌ها اشک مصنوعی هستند که مجاری اشک را باز می‌کند.

عوارض ناشی از بیماری دیابت

مرض قند بر شبکیه اثر می‌گذارد و آن را درگیر می‌کند. نخستین درمان برای این بیماری، کنترل دیابت است. هر فرد بالای ۴۰سال باید سالانه قند خون خود را آزمایش کند. اگر روند دیابت، کنترل شده و بهبود یابد، مشکل چشمی کاهش پیدا می‌کند. عوارضی که بیماری دیابت روی چشم می‌گذارد غیرقابل بازگشت است و تنها می‌توان آن را کنترل کرد.

بیماری‌های ژنتیک چشم

ایران یکی از کشورهایی است که به‌دلیل ازدواج‌های فامیلی بیماری‌های ژنتیک در آن زیاد است.چشم، چهارمین عضو بدن است که از بیماری‌های ارثی تأثیر می‌پذیرد. تاکنون حداقل 400بیماری ارثی در شبکیه چشم شناخته شده است. از شایع‌ترین بیماری‌های چشم که بر اثر ازدواج خویشاوندی ایجاد می‌شود، «آرپی» یا رتینیت پیگمانتر است که در آن سلول‌های مشیمیه تخریب می‌شوند. آب مروارید مادرزادی، قوزقرنیه، کوچک بودن بیش از حد چشم به همراه نابینایی، نداشتن یک یا دو چشم در بدو تولد، سرطان رتینوپلاستوم، تخریب مادرزادی قرنیه، عدسی، شبکیه، نقطه زرد و عصب چشم ازجمله موارد شایع بیماری‌های ارثی و مادرزادی چشم به شمار می‌رود.

ذرات شناور

ذرات شناور در چشم چندان مسئله مهمی نیست اما اگر ناگهانی شروع شود و همراه با نور یا به‌اصطلاح برق در چشم باشد باید سریع به پزشک مراجعه کنند چرا که ممکن است پارگی شبکیه یا عوارض شبکیه باشد.

قرمزی چشم 

در بیماری قرمزی چشم یا التهاب ملتحمه، غشاء تشکیل‌دهنده پلک و قرنیه ملتهب می‌شود. این اختلال عوارضی مانند قرمزی، خارش، سوزش، آبریزش و ترشح دارد. فرد مبتلا احساس می‌کند یک شیء خیلی ریز در چشمش وجود دارد. این اختلال در همه سنین رخ می‌دهد و بر اثر عفونت، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مواد محرک یا آلرژی به‌وجود می‌آید.