هدایت آشوب کاراکاس از واشنگتن

24ساعت درگیری و زد‌و‌خورد طی روز سه‌شنبه میان هواداران نیکلاس مادورو و خوان گوایدو در خیابان‌های پایتخت ونزوئلا، از ظهر دیروز جای خود را به آرامش نسبی داد. نیکلاس مادورو طی یک سخنرانی یک‌ساعته، خوان گوایدو را که چشم به کرسی ریاست‌جمهوری‌اش دوخته است، «کودتاچی دست‌راستی» خواند و اعلام کرد که نیروهای وفادار به «مردم» توانسته‌اند «گنگ دیوانه امپریالیست» دونالد ترامپ را از صحنه به‌در کنند و کنترل امور را به‌دست بگیرند.

ماجرای «کودتاچی‌های دست‌راستی» ونزوئلا صبح روز سه‌شنبه با انتشار ویدئوی 3دقیقه‌ای خوان گوایدو که طی ماه‌های اخیر به چهره محوری گروه‌های مخالف مادورو تبدیل شده، آغاز شد. گوایدو درحالی‌که تعدادی از نیروهای نظامی او را احاطه کرده ‌بودند، اعلام کرد که اکنون از حمایت ارتش برخوردار است و طی چند ساعت آینده قدرت را در کاراکاس به‌دست خواهد گرفت. او از هوادارانش خواست به خیابان‌ها بیایند و مقابل هواداران مادورو بایستند. ساعتی بعد بار‌دیگر خیابان‌های کاراکاس صحنه تجمع مردم و سپس درگیری میان آنها با یکدیگر و با نیروهای امنیتی بود که دست‌کم طی 2سال گذشته بارها تکرار شده است. از اینجا به بعد، «گنگ» دونالد ترامپ هم به میدان آمدند و تلاش کردند روند وقایع در پایتخت ونزوئلا را در دست بگیرند. دونالد ترامپ که در ماه‌های اخیر تحریم‌های سنگین نفتی علیه ونزوئلا اعمال کرده و صادرات نفت این کشور را تقریبا به صفر رسانده‌ است، روز سه‌شنبه همزمان با بالا‌گرفتن درگیری‌ها در پستی توییتری نوشت: «من وضعیت در ونزوئلا را از نزدیک دنبال می‌کنم. آمریکا در کنار مردم ونزوئلا و آزادی آنها ایستاده است.» او همچنین در یک پست توییتری دیگر مدعی حضور سربازان کوبایی در ونزوئلا شد و دولت کوبا را تهدید کرد درصورت عدم‌خروج نیروهای‌شان از ونزوئلا، تحریم‌های «شدیدی» را علیه کوبا وضع خواهد کرد.

درحالی‌که رفته‌رفته خیابان‌ها صحنه درگیری مسلحانه میان نیروهای نظامی هوادار گوایدو و مادورو می‌شد، پیام‌های توییتری مقام‌های آمریکایی نیز در حمایت از آنچه اکنون از سوی دولت ونزوئلا، «کودتا» خوانده می‌شد، از راه رسید. مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در پستی توییتری نوشت:‌ «ما در کنار شما هستیم؛ آمریکا تا زمانی که دمکراسی و آزادی شما احیا شود در کنار شماست. خداوند یاورتان!» وزیر خارجه آمریکا نیز در گفت‌وگو با شبکه‌های تلویزیونی آمریکا از گوایدو و «خیزش مردم» در برابر مادورو اعلام حمایت کرد. مایک پمپئو در گفت‌وگو با تلویزیون سی‌ان‌ان در پاسخ به این سؤال که خط قرمز آمریکا در برابر مسائل ونزوئلا چیست، گفت: «بهتر است مادورو به فکر بازداشت گوایدو نباشد.»
میدان‌دار اصلی سیاست آمریکا در قبال وقایع کاراکاس اما جان بولتون، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ بود که هم در گفت‌وگو با شبکه‌های تلویزیونی آمریکا، هم در توییتر و هم در یک نشست خبری که مختص ونزوئلا ترتیب داده بود، سعی کرد حمایت آمریکا را از خوان گوایدو اعلام کند و به مقام‌های سیاسی و نظامی دولت ونزوئلا هشدار دهد. بولتون در توییتر خطاب به وزیر دفاع ونزوئلا، رئیس دادگاه عالی و فرمانده گارد ریاست‌جمهوری ونزوئلا نوشت: «فرصت تمام شده؛ این آخرین شانس شماست. مادورو را از قدرت برکنار کنید و خوان گوایدو را به عنوان رئیس‌جمهور موقت به رسمیت بشناسید.»

در کاراکاس اما گویی پیام‌ها و تهدیدهای مقام‌های سیاسی آمریکا خریدار زیادی نداشت. مادورو در کنار فرماندهان ارشد نظامی قرار گرفت و در نطقی تلویزیونی اعلام کرد که عده‌ای «قلیل» در ارتش دست به شورش زده‌اند و به‌زودی مهار می‌شوند. او همچنین گفت که از حمایت کامل ارتش برخوردار است. همزمان وزیر خارجه ونزوئلا در پستی توییتری، جان بولتون را «دروغگو» و «مریض» خواند و گفت که رویکرد ترامپ در قبال ونزوئلا نشأت گرفته از اطلاعات دروغی است که بولتون به او می‌دهد. خورخه آریزا همچنین واشنگتن را محکوم کرد که هدایت کودتا در کاراکاس را در دست گرفته است. او در گفت‌وگو با رویترز گفت: «این کودتا از سوی ارتش ونزوئلا رخ نداده، بلکه در وزارت دفاع آمریکا و در وزارت خارجه این کشور طراحی و اجرا شده است.» با بالا‌گرفتن اعتراض‌ها به دولت آمریکا برای حمایت از کودتا در ونزوئلا، جان بولتون در مقام دفاع از دولت دونالد ترامپ بر‌آمد و در گفت‌‌وگو با رسانه‌های آمریکایی گفت که وقایع کاراکاس یک «خیزش نظامی» است نه یک «کودتا»؛ چرا‌که آمریکا و بسیاری از کشورهای جهان گوایدو را رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا می‌دانند و او در جایگاه فرمانده کل قوا قرار دارد. اشاره بولتون به شناسایی گوایدو از سوی 50کشور جهان است. برخی کشورهای اروپایی و اغلب کشورهای آمریکای لاتین مادورو را غیرقانونی خوانده و گوایدو را به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید ونزوئلا به رسمیت شناخته‌اند اما سازمان ملل و اغلب کشورهای جهان، همچنان مادورو را رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا می‌دانند.


   احتمال دخالت نظامی آمریکا در ونزوئلا

دیروز با آرام‌شدن نسبی اوضاع در کاراکاس، مایک پمپئو با مطرح‌کردن احتمال استفاده آمریکا از گزینه نظامی برای براندازی حکومت مادورو تلاش کرد مسیر وقایع در خیابان‌های کاراکاس را بار دیگر دگرگون کند و احتمالا امید بیشتری به هوداران گوایدو بدهد. پمپئو در دو گفت‌وگوی خبری به ناآرامی‌ها در ونزوئلا اشاره کرد و مدعی شد که نیکلاس مادورو حتی هواپیمایش را آماده کرده بود تا از کشور خارج شود و به هاوانا در کوبا برود ولی روسیه به او پیام داد که این کار را نکند. او به سی‌ان‌ان و فاکس‌نیوز گفت: «ما می‌دانیم که حلقه نزدیک مادورو هم آماده بودند کشور را ترک کنند. در ونزوئلا این کوبایی‌ها و روس‌ها هستند که هنوز مادورو را نگه داشته‌اند و ما به‌طور قاطع گفته‌ایم این ارتباط باید قطع شود.» البته این ادعای وزیر خارجه آمریکا از سوی دولت ونزوئلا، روسیه و کوبا تکذیب شد. او در پاسخ به این پرسش که قدم بعدی چه خواهد بود، گفت: ‌«من به جزئیات اشاره نمی‌کنم. ما به‌کار خود ادامه می‌دهیم. دونالد ترامپ قاطعانه گفته که تمامی گزینه‌ها را مدنظر دارد که یکی از این گزینه‌ها، اقدام نظامی است.»