زایش؛ تلنگری بر وضعیت اسفناک امروز

احسان حمیدی

«زایش» روایتی کمدی از وضعیت انسان مدرن است؛ که شبکه‌ اجتماعی برایش تبدیل به یک مسئله‌ جدی و ضروری شده؛ به‌طوری که برداشت عموم جامعه این است که تعداد فالوئرهای یک فرد در اینستاگرام، اعتبار آن فرد را در جامعه نشان می‌دهد. این موضوع به‌خصوص در «اینستاگرام» که می‌شود گفت جدی‌ترین شبکه‌ اجتماعی در ایران است، آنقدر مهم شده که هر فرد در هر طبقه و با هر سطح فکری هر روز برای آنکه خودش را به نمایش بگذارد، برنامه‌ریزی می‌کند تا از غیرضروری‌ترین حرکات خود مثل غذاخوردن، رانندگی کردن و... فیلم یا عکس بگیرد و با دیگران به اشتراک بگذارد و نظرخواهی کند؛ مسئله‌ای که در درجه‌ اول وجهی سرگرم‌کننده دارد، اما با تعمق در آن می‌توانیم بفهمیم چیزی جز رواج سطحی‌نگری و ارج نهادن به مصرف‌گرایی در جامعه نیست.

این موضوع، دقیقا نکته‌ قابل‌توجهی است که در متن اثر به آن اشاره شده است. متن کاملا با تکیه بر المان‌های سطحی جامعه نگارش شده. «گراف» چندگانه‌ روابط، صفحه‌های تبلیغاتی با فالوئرهای فِیک، نگاه جنسی مفرط که حالا نسل دهه‌ هشتادی‌ها هم گرفتارش شده‌اند، موضوعی است که به‌شدت در اثر خود را نمایان می‌کند و به ظاهر مخاطب عام را با روایتی کمدی همراه می‌کند و او را می‌خنداند اما در پس این روایت، می‌توان زیرمتن اثر را به دقت مشاهده کرد؛ چرا که بازیگرها به‌شدت سعی می‌کنند جدی بازی کنند اما موضوع‌هایی که درباره‌شان حرف می‌زنند، آنقدر مضحک است که تماشاگر را وادار می‌کند تا به وضعیت خودش و جامعه‌اش بخندد. «زایش»، آینه‌ای ایستا و بی‌حرکت همچون آدم‌های جامعه امروز تصویر کرده تا مخاطبی را که حین دیدن اجرا نیز، موبایلش در جیبش است کمی به‌خودش بیاورد. این اثر  البته تلاشی برای تغییر مخاطب ندارد، چرا که انگار امیدی به تغییر و بلندشدن آدم‌های امروز ندارد، همانطور که شخصیت‌ها هیچ وقت از سر جایشان بلند نمی‌شوند و تکان نمی‌خورند. آنها دیگر می‌توانند بدون آنکه از سر جایشان بلند شوند غذا سفارش دهند، می‌توانند اسنپ بگیرند، می‌توانند با هم حرف بزنند و حتی همدیگر را ببینند و اصلا دیگر نیازی به حرکت احساس نمی‌شود. اغراق موجود در اثر، بر این وضعیت صحه می‌گذارد و این تلنگری نرم بر وضعیت اسفناک امروز است.  از نظر تکنیکی، متن به خرده‌روایت‌ها روی آورده و 11موقعیت کوتاه را خلق می‌کند. بازی بازیگران با تأثیر از نمایش ابزورد به‌کار گرفته شده و سکوت‌ها و مکث‌ها درجه‌ اهمیت بالایی در جنس بازی بازیگران دارد.
درخصوص طراحی صحنه و کارگردانی باید گفت ملزومات اجرایی موجود مثل صحنه‌ متقارن و استفاده از اِلِمان‌هایی مثل لیوان «کوکاکولا» در صحنه، همسو با مفاهیم موجود در اثر است. کارگردان اثر ترجیح داده تا هیچ اِلِمان مدرنی در صحنه ایجاد نشود و همه‌‌چیز با بضاعت تئاتر و نه تکنولوژی به تصویر کشیده شود. در مجموع باید گفت زایش همچون اکثر آثار جشنواره دانشگاهی، حرکتی رو به جلو محسوب می‌شود که در عین انتقاد، زیبایی‌‌شناسی هنری‌اش را حفظ می‌کند. این نمایش تا سوم اردیبهشت در تالار مولوی، سالن کوچک به روی صحنه می‌رود.