اهالی فقط تماشاگرند

رابعه تیموری و زهرا بلندی|خبرنگار

تبدیل پادگان سالخورده قلعه‌مرغی به بوستان بزرگ ولایت، یکی از اتفاقات شهری مهم دهه اخیر پایتخت به شمار می‌آید که در ضلع جنوبی تهران رقم خورده است. نخستین قدم برای تحقق این اتفاق، 9سال پیش با حضور مقام معظم رهبری برداشته شد و اکنون بوستان ولایت در ردیف فضاهای ورزشی و تفریحی مجهز تهران قرار گرفته است. ساخت این بوستان 290هکتاری، ظرفیت ویژه‌ای را به وجود آورد تا امکانات رشته‌های کارتینگ، سوارکاری، پاراموتور و... که پیش از این «لاکچری» محسوب می‌شدند و در انحصارساکنان شمال شهر بودند، دراختیار اهالی جنوب تهران قرار گیرد. این طرح که در آغاز گامی همسو با شعار «کاهش فاصله طبقاتی شمال و جنوب پایتخت» به نظر می‌رسید، در مرحله عمل مسیر دیگری طی کرد و شرایط استفاده از این امکانات برای اهالی مناطق جنوبی مهیا نشد. مجهزترین سایت ورزش‌های تفریحی مهیج جنوب تهران در بوستان ولایت قرار دارد، اما در مناطق دیگر هم تعدادی از این رشته‌های ورزشی دایر است. در گزارش زیر به جوانب وجود این امکانات ورزشی و تفریحی در جنوب تهران پرداخته شده است.



انتهای بزرگراه شهید نواب و در فضای مشرف به ساختمان‌های قد و نیم قد محله خانی‌آبادنو، به بوستان سبز و پردارودرخت ولایت می‌رسیم. وعده لحظاتی شاد و پرهیجان را به خودمان داده‌ایم. قرار است امروز را با ورزشکاران رشته‌های مهیج و به قولی «لاکچری» بگذرانیم. از در شماره3 بوستان وارد شهر 37هکتاری ورزش می‌شویم. کسانی که از در دیگری وارد بوستان شده‌اند و برای رسیدن به شهر ورزش مسافت زیادی پیاده‌روی کرده‌اند، غرولندکنان از راه می‌رسند: «بوستان به این بزرگی امکانات زیادی ندارد. اگر این بوستان در شمال شهر بود، در هر گوشه‌اش یک بوفه و چند ماشین برای جابه‌جایی مردم وجود داشت.» پنجشنبه است و همه کسانی که اهل ورزش‌های مهیج مانند کارتینگ، اتومبیلرانی، پاراموتور، بانجی‌جامپینگ، صخره‌نوردی، فریزبی، راپل، زیپ لاین، پرواز هلی‌کوپترها و هواپیماهای مدل و پاراگلایدر هستند، از چهار گوشه شهر خود را به اینجا می‌رسانند. باید در داخل شهر ورزش مسافت طولانی را طی کنیم تا به جمع ورزشکاران برسیم. مقابل تپه بزرگی چتربازان ایستاده‌اند و مشغول آماده کردن چترهای رنگارنگ و زیبایشان هستند، ولی منتظر ماندن برای تماشای پرواز آنها بیهوده است و ورزشکاران این رشته فقط برای تمرین «چترکشی» به بوستان ولایت آمده‌اند. این تپه محل اجرای ورزش پاراگلایدر است، اما به گفته «مهدی مهاجر» مدیر شهر ورزش، به علت خطرات احتمالی و ممنوعیت پرش از این ارتفاع، فعالیت چتربازان محدود شده است. جست وجوی ما در میان چتربازان برای پیدا کردن ورزشکار جنوب شهری به جایی نمی‌رسد. یکی از چتربازان که مسن‌تر از بقیه به نظر می‌رسد، می‌گوید: «این ورزش پرهزینه است و تأمین مخارج آن از عهده افراد زیادی برنمی‌آید، مثلاً خرید لوازمی مانند بال پاراگلایدر که احتمال آسیب‌دیدن آن زیاد است، بیش از 10میلیون تومان هزینه دارد.» 

آموزش رایگان به میزبانان 

گروهی که «مدلرهای هلی‌کوپتر» نامیده می‌شوند، داخل چادری که روبه‌روی تپه نصب شده، جمع شده‌اند. هلی‌کوپترهای مدل که روی میزها چیده شده‌اند، شبیه اسباب‌بازی‌های پشت ویترین اسباب‌بازی‌فروشی‌ها به نظر می‌رسند، اما وقتی مدلرها آنها را در آسمان صاف و آبی بوستان به پرواز درمی‌آورند، هیبت بالگردهای غران و باشکوه واقعی را به خود می‌گیرند. هیچ یک از اعضای تیم اهل این حوالی نیستند و فقط برای تمرین و مسابقه گذرشان به جنوب شهر می‌افتد.



«سعید جهان‌آرا» مربی تیم هلی‌کوپتر و هواپیماهای مدل است. او 15سال از عمر 39ساله‌اش را در تمرین این رشته ورزشی صرف کرده است و می‌گوید: «پیش از افتتاح این مجموعه مجبور بودم از محله تهرانپارس به زمین‌های بایر احمدآباد مستوفی، پاکدشت، انتهای بزرگراه همت و‌ترقوزآباد بروم اما از 6سال پیش، پاتوقم اینجاست.» جهان‌آرا امتیازهای فیلد پرواز بوستان ولایت را یکی یکی می‌شمرد: «ابعاد این فیلد پرواز استاندارد است، در محدوده سرسبزی قرار دارد و بسته بودن محیط شرایط پرواز هلی‌کوپترها را ایمن می‌کند.» هرچه به ظهر نزدیک‌تر می‌شویم، تعداد افرادی که برای تماشا یا تمرین به اینجا می‌آیند بیشتر می‌شود. در میان آنها کودک 10 ساله تا پیرمرد 70ساله به چشم می‌خورد. از جهان‌آرا سراغ شاگردان و ورزشکارانی را می‌گیریم که ساکن جنوب شهر هستند. پاسخ او ما را امیدوار می‌کند که اهالی از امکانات کم‌نظیر بوستان بی‌نصیب نمی‌مانند. مهاجر می‌گوید: «تعدادی از مدلرها از ساکنان مناطق جنوبی شهر هستند، اما امروز در اینجا حضور ندارند. من و دوستانم اغلب روزهای پنجشنبه و جمعه در اینجا حضور داریم و دوست داریم تجربیاتمان را در اختیار جوانان علاقه‌مند این محله‌ها قرار دهیم. ما حاضریم با وسایل رایگان به آنها آموزش دهیم و حتی برای آموزش تئوری هزینه‌ای دریافت نکنیم.»

دسترسی ناهموار بوستان ولایت

کمی جلوتر از هلی‌کوپترهای مدل، به پیست مارپیچی کارتینگ می‌رسیم که در گذشته باند فرود هواپیماها بوده و حالا محل جولان و هنرنمایی رانندگان عاشق سرعت است. در اینجا انواع مسابقات اتومبیلرانی برگزار می‌شود، اما شرط شرکت در مسابقه داشتن خودرو شخصی چند میلیون تومانی است. امروز پیست خلوت و آرام است، اما «مهدی طالبی» که برای تماشای دست‌فرمان رانندگان پیست به بوستان ولایت آمده، امیدوار است که تا یکی دو ساعت دیگر سروکله این ورزشکاران خوش‌شانس پیدا شود. طالبی از شهرری به بوستان ولایت آمده و آرزو دارد روزی او هم پشت فرمان این اتومبیل‌های تیزپا بنشیند. او می‌گوید: «اگر مسئولان پیست اتومبیل‌هایی را به‌صورت اجاره‌ای در اختیار ما قرار دهند، می‌توانیم این لذت را بچشیم و فقط تماشاچی نباشیم.»



پیست موتورهای چهارچرخ (ATV) سوت و کور است و سکوت آن شبیه چرتی نیمروزی است که با هیاهو و هوارهای شاد ورزشکاران و تماشاچیان رشته‌های دیگر هم پاره نمی‌شود. ورزشکاران رشته «فریزبی» از ورزشکاران رشته‌های دیگر چست و چالاک‌تر بوده‌ و خیلی زود بساط بازیشان را به راه کرده‌اند. هربار که صفحه‌های مدور فریزبی به پرواز درمی‌آیند، نوجوانان تماشاچی بی‌تاب و پرهیجان آن را دنبال می‌کنند تا همین که به هدف نشست، یک دل سیر جیغ‌و فریاد بکشند. «یزدان محمودی» از ورزشکاران رشته فریزبی و ساکن محله جوادیه است. او می‌گوید: «در میان رشته‌های مجموعه شهر ورزش بوستان ولایت، فریزبی جزو رشته‌های کم‌هزینه و پرطرفدار است.» او بر این باور است که راه‌اندازی رشته‌های ورزشی مهیج در بوستان ولایت طرح خوب و جالبی است و باید برای اهالی جنوب شهر تسهیلات و تخفیف‌هایی در نظر گرفته شود تا آنها از این امکانات سهم بیشتری داشته باشند.


جای خالی رشته سوارکاری در شهر ورزش، ما را به مجموعه شهربانو بوستان ولایت می‌کشاند. مسافت طولانی این 2شهر ورزشی و تفریحی بوستان را باید پیاده طی کنیم و از وسایل و امکانات معمول حمل‌ونقل ویژه بوستان‌ها و مراکز تفریحی خبری نیست. در اصطبل بخش سوارکاری «هکتور، جاستین، جالی و آلبرت» به آسودگی مشغول نشخوار هستند. دیدن هیکل چست و چالاک آنها شوق زین کردن و تاختن‌شان در میدانگاهی آنسوتر از اصطبل را می‌جوشاند، اما درددل‌های مسئول جوان قسمت اسب‌سواری مجموعه شهربانو از غریب و بی‌خریدار ماندن طنازی این اسب‌های زیبا و نجیب حکایت می‌کند. «حمید جوهری» مسئول بخش سوارکاری و از جوانان منطقه16 است که ثروت و سرمایه نه چندان فراوانش را صرف راه‌اندازی این رشته در مجموعه شهربانو کرده، اما پایین‌آوردن نرخ اسب‌سواری و به کار بستن ده‌ها تدبیر دیگر در بازکردن پای اهالی به بخش سوارکاری کارساز نیفتاده است. بی‌رونقی رشته‌ای که عشق و علاقه جوهری بوده، حوصله گفت‌وشنود و درددلش را کم کرده و «صدیقه محمدخانی» مسئول مجموعه شهربانو، قسمتی از مشکلات را بازگو می‌کند. محمدخانی می‌گوید: «دسترسی اهالی به مجموعه شهربانو مناسب نیست و ایستگاه مترو زمزم، تنها مسیر دسترسی آنها محسوب می‌شود. ما تلاش کردیم این مشکل را با راه‌اندازی آژانس بانوان حل کنیم، ولی باز هم نتیجه نداد.» مسئول مجموعه شهربانو، ساماندهی خطوط اتوبوسرانی و افزایش امکانات حمل‌ونقل عمومی برای تقویت دسترسی به شهربانو را چاره این مشکل می‌داند. «حورا سیدی» مربی بخش سوارکاری و از ساکنان منطقه16 است. او می‌گوید: «امکانات تفریحی و ورزشی جذابی مانند سوارکاری در مناطق جنوبی کمیاب و انگشت‌شمار است، ولی خانواده‌ها به این تفریح‌ها نیاز دارند و باید از کسانی که در چنین رشته‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند حمایت شود.» در مسیر بازگشت، در فواصل کوتاه یا بلند باید توقف کنیم تا به ورزشکارانی که پرسان‌پرسان و از راه دور خود را به بازار داغ ورزش‌های مهیج و لاکچری پایتخت می‌رسانند، نشانی بوستان ولایت را نشان دهیم.»

همه چیز تقصیر گرانی نیست 


فرزانه توسلی|دروازه‌بان تیم‌ملی فوتسال بانوان کشور

قهرمانان ورزشی برای عدم استقبال از رشته‌های مهیج در جنوب شهر دلایل متفاوتی را ذکر می‌کنند. «فرزانه توسلی» دروازه‌بان تیم‌ملی فوتسال بانوان کشور می‌گوید: «بسیاری از اهالی مناطق جنوب شهر از برگزاری رشته‌های ورزشی مهیج در بوستان ولایت اطلاعی ندارند و درباره این موضوع اطلاع‌رسانی کافی نشده است.» توسلی این امکانات را نقطه قوتی برای جنوب تهران می‌شمارد و ادامه می‌دهد: «به نظر من عدم استقبال مناسب ساکنان منطقه فقط به دلیل کم برخوردار بودن آنها نیست و اطلاع‌رسانی نامناسب مهم‌ترین دلیل این امر به شمار می‌آید.» 


امیر یگانه|قهرمان و مربی رشته تیراندازی با کمان کشور

«امیر یگانه» قهرمان و مربی رشته تیراندازی با کمان کشور و ساکن منطقه17 معتقد است: «گران بودن این قبیل ورزش‌ها و عدم دسترسی به تجهیزات و ادوات لازم، بعضی از رشته‌ها را لاکچری و خاص کرده که برای برطرف کردن این موارد راهکارهای ساده‌ای وجود دارد.» او درباره این راهکارها می‌گوید: «با توجه به جامعه آماری محدود این رشته‌ها، فدراسیون‌های مربوطه به آسانی می‌توانند برای همگانی شدن این ورزش‌ها وجذب مخاطب بیشتر در مناطق جنوبی شهر سرمایه‌گذاری نرم‌افزاری و سخت‌افزاری کنند. شهرداری با توجه به پتانسیل بالا و سوابق مثبتی که در همگانی کردن ورزش و رشته‌های ورزشی مختلف دارد، می‌تواند با فراهم آوردن بستر مناسب به این امر کمک شایانی کند.» 


ورزش‌های مهیج استقبال نمی‌شوند 
 منطقه 16


مجموعه‌های ورزشی یادآوران، ستاره، خانه کشتی بوستان بازیافت، سالن رزمی سرای محله گل نرگس، سالن تیراندازی و دارت سرای محله رضوان، 4مجموعه ورزشی‌الزهرا(س)، 12زمین فوتبال چمن مصنوعی و 2زمین خاکی جزء اماکن ورزشی تحت پوشش سازمان ورزش و شهرداری منطقه16 محسوب می‌شوند. «روح‌الله ‌دلیری» مدیر اداره تربیت‌بدنی شهرداری منطقه16 با بیان اینکه در این منطقه ورزش‌های مهیج وجود ندارد، درباره ورزش‌های مورد استقبال شهروندان منطقه می‌گوید: «در مناطق جنوبی به دلیل سکونت افراد کم‌برخوردار گرایش شهروندان به ورزش‌های پرهزینه و خاص کمتر است و این نوع ورزش‌ها از جانب شهروندان مطالبه نمی‌شود.» سال گذشته ورزش مهیج کریکت در بوستان شهربانو منطقه١٦ راه‌اندازی شده و تیم بانوان کمتر از 20سال ساکن منطقه، دومین تیم کریکت استان تهران به شمار می‌روند. 

سایت تیراندازی راه‌اندازی می‌شود 
 منطقه 17


جانمایی سایت تیراندازی در بوستان الهادی(ع) خبری است که «صادق بیگدلی» مدیر اداره تربیت‌بدنی شهرداری منطقه17 به اهالی می‌دهد. بیگدلی معتقد است توسعه رشته‌های ورزشی مهیج در جنوب شهر سبب گرایش جوانان به ورزش می‌شود. او راه‌اندازی رشته پینت‌بال با منابع طبیعی را از برنامه‌های اداره ورزش منطقه ذکر می‌کند و می‌گوید: «شهریه‌ها را متناسب با شرایط اقتصادی ساکنان منطقه تعیین می‌کنیم تا بتوانند از این امکانات استفاده کنند.» فضای ورزشی منطقه17 شامل 7سالن ورزشی، 2استخر، 2زمین چمن بزرگ و 9زمین فوتبال کوچک‌ مقیاس است. 

سوارکاری نوروزآباد پررونق است
 منطقه 18


استقبال اهالی منطقه18 و مناطق همجوار از ورزش سوارکاری محله نوروزآباد، گواه رغبت آنها به این رشته‌هاست. «رضا کنگرانی» مدیر اداره ورزش منطقه می‌گوید: «این رشته در محله نوروزآباد قدمت زیادی دارد و شهریه آن متناسب با بودجه و توانایی مالی اهالی تعیین می‌شود. به همین دلیل ورزشکاران زیادی از مناطق دیگر برای استفاده از بخش سوارکاری نوروزآباد به منطقه ما مراجعه می‌کنند.» کنگرانی افتتاح رشته اسکیت در بوستان قائم(عج) را گامی برای گسترش ورزش‌های مهیج در این منطقه می‌خواند. 8مجموعه ورزشی منطقه18 در ناحیه‌های مختلف آن پراکنده‌اند. 

رشته فوتبالکس دایر می‌شود 
 منطقه 20


وجود 13مجموعه ورزشی، 4زورخانه، 75قطعه زمین چمن مصنوعی، مجموعه ورزشی ویژه معلولان و... شهرری را در ردیف مناطق برخوردار ورزشی قرار داده،  اما در میان رشته‌های ورزشی دایر در این منطقه رشته‌های مهیج و لاکچری دیده نمی‌شود. «مهدی ندایی» مدیر اداره ورزش شهرری توسعه ورزش همگانی را از رسالت‌های مدیریت شهری ذکر می‌کند و می‌گوید: «دایرکردن رشته‌های پرهزینه از اولویت‌های اداره ورزش به شمار نمی‌آید، ولی با توجه به علایق و نیاز اهالی رشته‌هایی مانند پینت‌بال و فوتبالکس را در منطقه راه‌اندازی می‌کنیم.»