خسارت سیل به 800 اثر تاریخی

محمد باریکانی/خبر‌نگار

حدود 800 محوطه، بنا و خانه‌های تاریخی واقع در بافت‌های تاریخی کشور براساس جدولی که هر ساعت و براساس گزارش‌های ادارات کل میراث فرهنگی استان‌های درگیر سیلاب به‌روز می‌شود، تا عصر دیروز دچار خسارت ناشی از روان‌شدن سیلاب در 25استان کشور شدند. محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور صبح دیروز به ایسنا گفته بود که 730اثر تاریخی کشور در سیلاب اخیر دچار آسیب شده‌اند و مرمت و نجات‌بخشی این آثار 300میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد. اما عصر دیروز طی پیگیری‌های همشهری از دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی مشخص کرد که حدود 800 اثر تاریخی براساس جدولی که به‌صورت مداوم در حال به‌روزرسانی از سوی کارشناسان در استان‌های سیل‌زده کشور است، آسیب دیده‌اند و پیش‌بینی می‌شود با فروکش‌کردن سیل در خوزستان بر حجم آثار تاریخی آسیب‌دیده در کشور افزوده شود. همچنین تا صبح دیروز بیش از 280میلیارد تومان خسارت به آثار تاریخی کشور گزارش شده است.

بافت‌های تاریخی ثبت ملی‌شده در مسیر سیلاب خسارت جدی دیده‌اند
سیدهادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی کشور درخصوص حجم خسارات واردشده به آثار تاریخی کشور تا عصر دیروز به همشهری گفت: بررسی‌های کارشناسی و ارزیابی‌های انجام‌شده از میزان خسارات وارد‌شده به آثار و بناهای تاریخی کشور در سیل اخیر پس از فروکش‌کردن سیلاب افزایش خواهد یافت.
او با تأکید بر اینکه آثار تاریخی معروف و شناخته‌شده کشور از سیلاب اخیر جان سالم به‌در برده‌اند، افزود: بافت‌های تاریخی و روستایی ثبت ملی‌شده در برخی نقاط کشور آسیب زیادی دیده‌اند و برخی خانه‌های تاریخی در بافت‌های ثبت ملی‌شده خراسان شمالی نیز تخریب شدند.به گفته او، در بافت تاریخی دزفول و شوشتر نیز تخریب‌های جزئی در بسیاری از خانه‌های تاریخی واقع در این بافت‌ها مشاهده شده است.



لرستان، گلستان و خوزستان رکورددار خسارت سیلاب 

براساس جدول به‌روز‌شده خسارت ناشی از جاری‌شدن سیل در کشور به آثار و بناهای تاریخی تا عصر دیروز، 3 استان لرستان، گلستان و خوزستان رتبه اول تا سوم حجم خسارت به آثار تاریخی را به‌خود اختصاص دادند که احتمال تغییر رتبه خوزستان حتی تا رتبه نخست خسارات وجود دارد. سیدهادی احمدی به همشهری می‌گوید: خوزستان همچنان درگیر سیل است و کارشناسی دقیق میزان خسارت‌ به آثار تاریخی این استان تنها پس از فروکش‌کردن سیل ممکن است.
7استان کشور شامل خراسان رضوی، خراسان جنوبی، زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی، گیلان و تهران نیز در ردیف استان‌هایی هستند که هنوز هیچ گزارشی از تأثیر سیلاب بر آثار و بناهای تاریخی‌شان در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی کشور قرار نداده‌اند که احتمال می‌رود یا به‌دلیل ادامه بررسی‌ها و یا تأثیر نداشتن بارش و سیلاب بر آثار تاریخی آن استان‌ها و حجم اندک خسارت سیل و باران بر آثار تاریخی این استان‌ها گزارشی از وضعیت آثار آسیب‌دیده به مرکز ارسال نشده است.لرستان اما چگونه رتبه نخست آسیب به بناهای تاریخی را به‌خود اختصاص داد؟ مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی در پاسخ به این سؤال همشهری می‌گوید: 6پل تاریخی، قلعه فلک‌الافلاک و ده‌ها خانه در بافت تاریخی بروجرد از سیلاب اخیر دچار خسارت شده‌اند که به‌دلیل عظیم‌بودن ساختار پل‌های تاریخی آسیب‌دیده در سیل لرستان، عمده‌ترین خسارت به این آثار وارد شده است که بیشترین اعتبار برای مرمت و نجات‌بخشی را نیاز دارند. برآورد خسارت‌ها اما آنطور که سیدهادی احمدی به همشهری گفته است، توسط گروه‌های کارشناسی متبحر و جمعی از اساتید دانشگاه‌ها انجام شده ‌و یک برآورد واقعی از میزان خسارت‌های وارد شده به آثار تا حال حاضر به‌دست آمده است.



نجات‌بخشی آثار آسیب‌دیده در حال انجام است
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی از آغاز به‌کار نجات‌بخشی آثار تاریخی آسیب‌دیده از 4 روز قبل خبر داد و گفت: رفع خطر و مداخله اضطراری در همه آثار آسیب‌دیده آغاز شده ‌و اکنون در لرستان از جذب بیشتر آب ناشی از بارندگی‌ها و سیلاب به قلعه فلک‌الافلاک با استفاده از مقدار زیادی پلاستیک جلوگیری شده است.به گفته احمدی، در پل کشکان نیز کیسه‌های شن در قسمت شسته‌شده زیر پل توسط سیلاب، قرار داده شده است تا پایه‌های این پل تاریخی آب‌شستگی نداشته باشد.

چگونگی تامین اعتبار مرمت و نجات‌بخشی آثار تاریخی  خسارت دیده

بودجه نجات‌بخشی آثار تاریخی، براساس آنچه مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی به همشهری می‌گوید، توسط استان‌ها تامین می‌شود. بدین صورت که برآوردهای کارشناسی و بودجه‌ای برای حفظ آثار تاریخی نیز همچون خسارات دیگر در اختیار ستاد مدیریت بحران استان‌ها و استاندارها قرار می‌گیرد و آنها این برآورد را به دولت تحویل می‌دهند. پس از تخصیص بودجه و اعتبار نیز قرار است مرمت و نجات‌بخشی آثار تاریخی خسارت‌دیده از بودجه استانی تامین شود.


ارزیابی خسارات در نقاط دوردست هنوز انجام نشده است 

کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و ارزیابان خسارت در این سازمان اکنون در انتظار فروکش‌کردن سیلاب در خوزستان هستند تا بتوانند ارزیابی دقیق‌تری از آثار تخریب‌شده و آسیب‌دیده در سیل اخیر ارائه کنند.
سیدهادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی در همین رابطه به همشهری می‌گوید: خوشبختانه خسارت صددرصدی سیل به آثار تاریخی کشور که منجر به تخریب کامل آثار باشد، تاکنون به سازمان میراث فرهنگی ارسال نشده است اما باید درنظر داشت که هنوز بسیاری از نقاط سیل‌زده کشور که دارای آثار تاریخی هستند، از سوی کارشناسان و ارزیابان خسارت سازمان میراث‌فرهنگی به‌صورت میدانی بازدید نشده است، چون اولویت نخست با امداد انسانی است و هنوز همکاران سازمان میراث‌فرهنگی نتوانسته‌اند به نقاط دوردست که ارتباط با آنها قطع شده است، برای ارزیابی خسارات ورود کنند. به همین دلیل هنوز نمی‌توان ارزیابی نهایی خسارات ناشی از سیل به تمام آثار، بناها و محوطه‌های تاریخی کشور را اعلام کرد و باید در انتظار پایان سیلاب ماند. با این حال، ارزیابی‌های کارشناسی همچنان ادامه دارد و حجم خسارات با فروکش‌کردن سیل خوزستان افزایش خواهد یافت





   بررسی‌های کارشناسی ادامه دارد

معاون میراث فرهنگی کشور در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به برخی پیش بینی ها در مورد تداوم بارش تا اوایل اردیبهشت ماه گفت: احتمال دارد بر حجم خسارات ناشی از سیل و بارندگی بر آثار تاریخی افزوده شود. به گفته محمدحسن طالبیان، با تایید ارزیابی کارشناسی انجام شده درخصوص خسارت‌های وارد شده به آثار تاریخی که حجم آن به 300 میلیارد تومان رسیده است گفت: هنوز هم برای اعلام دقیق میزان خسارات وارد شده بر آثار تاریخی به دلیل سیل و بارندگی زود است. به گفته او، هنوز در بسیاری از روستاها و محوطه‌های تاریخی کشور بررسی‌های کارشناسی کامل نشده است و تنها پس از بررسی دقیق است که می‌توان میزان دقیق خسارات را برآورد کرد و در موردشان سخن گفت.