افزایش مسمومیت با مشروبات الکلی

‌هادی پناهی |  ارومیه – خبرنگار :


آذربایجان غربی در هفته گذشته شاهد روزهای تلخی بود. موج مرگ و میر ناشی از مصرف مشروبات الکلی به استان رسیده است و در چند روز اخیر و در شهرهای بوکان، پیرانشهر و ارومیه 5 نفر را به کام مرگ کشانده است. 

هر چند توزیع و تهیه مشروبات الکلی در ایران ممنوع است، اما بازار زیرزمینی برای آن وجود دارد و همین موضوع علت بخش‌ بزرگی از این مسمومیت‌هاست. به دلیل استفاده برخی مردم از مشروبات الکلی، سودجویان با فروش مشروب‌های الکلی تقلبی زندگی ده‌ها نفر را با خطرات جانی و آسیب‌های شدید جسمی مواجه کرده‌اند.

طی 10 روز اخیر ۳۵ نفر بر اثر استفاده از مشروبات الکلی دست‌ساز در استان مسموم شده و ۱۴ درصد از این افراد جان باخته‌اند؛ ۲۲ نفر از بوکان، ۱۱ نفر از ارومیه و ۲ نفر از پیرانشهر که برخی از آنها دچار شدیدترین آسیب‌ها به کبد، کلیه و چشم‌هایشان شده‌اند. هر چند که این حادثه تنها به استان آذربایجان غربی محدود نبود و در 2 استان همجوار یعنی کردستان و آذربایجان غربی و حتی اردبیل هم مسمومیت و مرگ ناشی از مصرف مشروبات الکلی وجود داشته تا به دومینوی مشروبات مرگبار الکلی در شمال غرب کشور تبدیل شود. 


موج شش‌روزه 

رئیس بیمارستان شهید قلی‌پور بوکان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: در این شهرستان مصرف مشروبات الکلی طی 2 هفته اخیر باعث مرگ 3 نفر شده است. موج مسمومیت با مشروبات الکلی دست‌ساز در بوکان 24 نفر در یک روز بود که هیچ کدام در یک مکان واحد و یا مهمانی خاصی حضور نداشتند. 

دکتر «صلاح‌الدین قادرزاده» بیان می‌کند: تمام مسمومان به بیمارستان طالقانی ارومیه منتقل شدند که متاسفانه ۳ نفر فوت کردند. ۳ نفر دیگر در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و ۸ نفر در بخش مسمومیت‌های بیمارستان طالقانی ارومیه بستری شدند. وی با اشاره به انتقال همه بیماران به ارومیه، اظهار می‌کند: مسمومان مشروبات الکلی دست‌ساز باید ساعت‌ها به صورت مداوم دیالیز و به طور مداوم از سوی متخصص مسمومیت ویزیت شوند. همزمان متخصصان چشم و در صورت نیاز متخصص مسمومیت هم به طور مداوم این بیماران را زیر نظر دارند. این خدمات تنها در مرکز استان وجود دارد و به همین دلیل بیماران را به بیمارستان ارومیه انتقال دادیم. 

قادرزاده درباره بخش دیالیز بیمارستان بوکان می‌گوید: این بخش به 17 دستگاه دیالیز مجهز است و 117 بیمار دیالیزی از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند که 25درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته‌ایم. تعداد دستگاه‌های دیالیز بیمارستان بوکان کافی نیست و ما نیاز به حداقل 4 دستگاه دیگر داریم که در این خصوص مکاتباتی شده است.


2 آسیب‌دیده از مشروبات الکلی تقلبی

مسئول فوریت‌های پزشکی شهرستان پیرانشهر هم با اشاره به مسمومیت ٢ نفر به دلیل استفاده از مشروبات الکلی می‌گوید: حال یکی از مسمومان که در پیرانشهر بستری شده وخیم است و تحت مراقبت‌های ویژه قرار دارد.  «ابراهیم عزیزنژاد» درباره ماجرای مسمومیت این افراد اظهار می‌کند: گزارشی مبنی بر مسمومیت الکلی به اورژانس اعلام شد و در همان زمان هم ۲ نفر در شهرستان پیرانشهر به دلیل مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز مسموم و روانه بیمارستان شدند. یک نفر از این مسمومان در پیرانشهر بستری است که حال وی وخیم و یک نفر نیز به ارومیه منتقل شده است. البته تا این لحظه دیگر مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی نداشتیم. 

عزیزنژاد با بیان این‌که در یک ماه گذشته، استان‌های مختلف کشور به‌ویژه استان‌های منطقه شمال‌غرب با اپیدمی مسمومیت به دلیل مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز مواجه شده‌اند، عنوان می‌کند: در شهرستان بانه به عنوان شهر استان همسایه (کردستان) هم تاکنون 34 نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی تقلبی مسموم شده و به بیمارستان مراجعه کرده‌اند که از مجموع این بیماران یک نفر فوت کرده است. در آذربایجان شرقی هم یک نفر تاکنون فوت کرده و در شهری مانند اهر هم آمار مسمومان به 102 نفر رسیده است. 
وی ادامه می‌دهد: در اردبیل هم شاهد چنین اتفاق ناگواری بودیم. 57 نفر از شهرستان مشگین‌شهر به همین دلیل بستری شدند که دو نفر از آنها فوت کرده و حال برخی از بیماران هم وخیم گزارش شده است. 3


مسمومیت با مشروبات الکلی به ارومیه رسید

مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی آذربایجان غربی هم می‌گوید: در کمتر از 2 هفته گذشته 5 نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز در استان جان خود را از دست داده‌اند.«علی شرق» ادامه می‌دهد: ۳۵ نفر بر اثر استفاده از مشروبات الکلی دست‌ساز در استان مسموم شده که ۱۴ نفر پس از مداوا از بیمارستان مرخص شده‌اند و 4 نفر هم در بخش ICU تحت مراقبت‌های ویژه هستند.شرق اظهار می‌کند: از کل ۳۵ نفر فرد مسمومی که در بیمارستان طالقانی پذیرش شده‌اند، ۲۲ نفر از بوکان، ۱۱ نفر از ارومیه و ۲ نفر از پیرانشهر بودند که کبد، کلیه و چشم این افراد بیشترین آسیب را دیده است.


دستگیری سازندگان مشروبات تقلبی

فرمانده انتظامی بوکان از شناسایی و دستگیری 3 نفر از عوامل اصلی توزیع مشروبات الکلی دست‌ساز و تقلبی در این شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید:‌ عوامل اصلی توزیع و ساخت این مشروبات دست‌ساز در کمتر از 3 روز و با بهره‌گیری از امکانات تخصصی و تیم‌های عملیاتی فرماندهی انتظامی بوکان دستگیر شدند.
سرهنگ «مجید محبعلی» با بیان این‌که این افراد متوجه شده بودند که آنان مسبب فوت 3 نفر از شهروندان بوکانی هستند و قصد خروج از کشور را داشتند، می‌افزاید: این افراد که در بوکان اقدام به تهیه مشروبات الکلی کرده بودند، در نهایت در شهرستان مرزی بانه از سوی پلیس شناسایی و دستگیر شدند.


علائم مسمومیت الکلی 

مسمومیت‌های الکلی اخیر و فوت تعدادی از مسمومان، اهمیت آشنایی عموم مردم با اصول تشخیص و درمان مسمومیت با الکل را مضاعف می‌کند. متانول (الکل متیلیک یا الکل چوب) سبک‌ترین الکل موجود در طبیعت است که به روش تخمیری یا تقطیری تولید می‌شود. 

فلوشیپ سم‌شناسی بالینی و مدیر گروه پزشکی قانونی و مسمومیت دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در گفت‌وگو با ایسنا درباره نحوه مسمومیت با الکل گفت: مسمومیت حاد با متانول که در اصطلاح جامعه از آن به عنوان مسمومیت با الکل یاد می‌برند، در کشور ایران به دنبال مصرف خوراکی اشتباهی یا عمدی الکل متیلیک صنعتی یا مشروبات الکلی دست‌ساز (حاوی متانول) رخ می‌دهد. «محمد دلیر‌راد» با اشاره به علائم فرد مسموم بیان کرد: علائم مسمومیت در نیم تا 4 ساعت شروع می‌شود و شامل علائم گوارشی (تهوع، استفراغ، درد شکم، التهاب معده و لوزالمعده)، علائم عصبی (گیجی، خواب‌آلودگی، سردرد، تشنج، تضعیف دستگاه عصبی مرکزی، اغما، سفتی گردن و اختلال بینایی) و نارسایی کلیه (میوگلوبینوری) است که اگر بیمار را در این مراحل به مراکز پزشکی ارجاع دهند، فرصت طلایی برای تشخیص و درمان را از دست نخواهند داد. 

دلیر با تاکید بر این‌که مسمومیت با متانول یکی از بیماری‌های اورژانسی پزشکی و بخش مسمومیت است و فرد مسموم در اولین فرصت ممکن باید به پزشک یا یک مرکز درمانی مراجعه کند، اظهار کرد: باید توجه داشت متانول یک الکل به‌شدت سمی است و مصرف مقادیر بسیار کم آن می‌تواند خطرناک باشد. متانول به‌سرعت از دستگاه گوارش جذب شده و 30 تا 60 دقیقه میزان آن در خون به حداکثر می‌رسد، لذا تسریع در انتقال بیمار به مراکز درمانی یک ضرورت است.


2 موج شیوع مسمومیت‌ مصرف مشروبات الکلی 

موج اخیر مسمومیت‌های الکلی در نواحی شمال غربی کشور، زنگ خطر دیگری از مسمومیت‌های فراگیر و قربانیان مشروبات تقلبی دست‌ساز به صدا درآورد. پرونده تلخی که براساس آمار رسمی منتشر شده تاکنون ١٠٤ جان‌باخته دارد و تعداد زیادی را هم دچار نارسایی‌های شدید کلیوی و نابینایی کرده است. هر چند درباره تعداد مسمومان و افرادی که به دنبال مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز در سال جاری دچار مشکلات شدید و نارسایی‌های ماندگار شدند، آمار دقیقی وجود ندارد؛ اما بنا بر اخبار منتشرشده از سوی مقامات رسمی تنها در بازه دو ماهه شهریور تا مهر ‌سال جاری ۱۷۰ نفر از مسمومان الکلی کلیه‌هایشان را از دست داده‌اند و ۱۶ نفر هم برای همیشه نابینا شده‌اند. آماری که به نظر می‌رسد با شدت گرفتن مسمومیت‌های الکلی چند روز اخیر در استان‌های آذربایجان ‌شرقی و اردبیل باز هم دستخوش تغییرات زیادی می‌شود.

موج نخست مسمومیت‌های الکلی از شهریور ‌سال جاری شروع شد، از بندرعباس و چند شهر دیگر استان هرمزگان و بعد هم به مناطق مرکزی و حتی پایتخت، استان البرز و خراسان شمالی هم رسید. هر چند پیش از این هم یعنی از ابتدای فروردین ‌سال جاری اخباری در خصوص مسمومیت‌های الکلی منتشر شده بود، اما فراگیری حادثه‌ای که در شهریور و مهر اتفاق افتاد با مسمومیت بیش از ٧٦٠ نفر در نقاط مختلف کشور به‌ حدی بی‌سابقه بود که شاید بتوان آن را زنگ خطری برای حوادث مشابه بعدی دانست. هر چند به دنبال این حادثه با ورود مراجع انتظامی و پلیس به ماجرا تعدادی از خرده‌فروشان و تولیدکنندگان این مشروبات خطرناک شناسایی و دستگیر شدند. اما موج دوم مسمومیت‌ها در همین هفته‌های اخیر شروع شد. این‌بار نوبت آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل بود که مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی یکی پس از دیگری با علائم مسمومیت شدید راهی مراکز درمانی این شهر شوند. ٧٣ مورد مسمومیت در اهر در ٤٨ ساعت دوباره زنگ خطر را به صدا درآورد.

 بنابر اعلام مسئولان بهداشت و درمان اهر، حال تعدادی از مصدومان وخیم بود و به همین دلیل راهی بیمارستان‌های مجهزتر مرکز استان یعنی شهر تبریز شدند. اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد، موج مسمومیت‌های الکلی در چند‌ ماه اخیر به شهرها و استان‌های مجاور هم سرایت کرد. گزارش‌هایی از مسمومیت‌های الکلی در تعدادی از شهرها و روستاهای اردبیل و آذربایجان غربی هم منتشر شد؛ مسمومیت ٥٧ نفر در مشگین‌شهر و 35 نفر در آذربایجان غربی. اما نکته قابل توجه تغییر الگوی مسمومیت‌های الکلی است. 

بررسی‌های انجام‌گرفته و اظهارات مصرف‌کنندگان نشان می‌دهد که این مشروبات در مراسم یا محل خاصی توزیع و مصرف نشده‌اند. در واقع این موضوع نشان‌دهنده گرایش افراد سودجو برای تولید گسترده این نوشیدنی‌های مرگبار است. ارزان و در دسترس بودن متانول (الکل متیلیک یا الکل چوب) که به‌ عنوان حلال در صنایع رنگ‌سازی و جلاکاری به کار می‌رود، باعث شده تا به‌عنوان ماده تقلبی در مشروبات الکلی به کار رود؛ ماده‌ای که می‌تواند حتی از طریق استنشاق و پوست هم باعث مسمومیت شدید شود.