نگاه
صنعت رسانه
فرامرز قره‌باغی/ روزنامه‌نگار
نخستین روزنامه‌ها و نشریات در جهان غرب با امید و به سودای نتایج اقتصادی، تولید، منتشر و توزیع شدند. به این ترتیب هسته اولیه روزنامه‌نگاری با هدف سودآوری شکل گرفت و نشریات اولیه یا همان گازتا به‌عنوان بسته‌های اطلاعاتی به‌روز و مفید جای خود را در سبد مصرفی جامعه باز کردند. ارتباط تولید خبر و اقتصاد از نام ابتدایی نشریات مشخص است.
گازتا واحد پول است و در واقع صاحبان روزنامه پول چاپ می‌کردند. اما روزنامه‌ها از اولین مراحل انتشار تا مطرح‌شدن به‌عنوان یک صنعت مهم، مدرن و تأثیرگذار، مراحلی را باید طی می‌کرد. با توجه به تحولاتی که پیش از آن و از قرن 17 با هدف صنعتی‌شدن تولید شکل گرفته بود، موسسات اقتصادی با مبنای کسب‌و‌کار و سرمایهگذاری در کسب‌و‌کارها به سمت فعالیت‌های مطبوعاتی یا سرمایهگذاری مؤسسات مطبوعاتی و سهامداری در این زمینه جذب شدند. از اوایل قرن بیستم و در سراسر این قرن این سرمایه‌گذاری‌ها در قالب فعالیت مؤسساتی که افزایش تیراژ را با افزایش سود برابر می‌دیدند، ادامه می‌یابد. اکنون ترکیب رسانه‌های کاغذی، رسانه‌های جمعی که رادیو و تلویزیون شناخته‌شده‌ترین و مهم‌ترینشان هستند، رسانه‌های اینترنتی و چند‌رسانه‌ای‌ها با عنوان آشنای غول‌رسانه‌ای پدید آمده‌اند؛ غول‌هایی که پای خود را در زمین اقتصاد سفت کرده‌اند. این ترکیب امروز با تولید انبوه برای مصرف انبوه بخشی از صنایع مدرن است؛ زنجیره‌ای که تولید را افزایش می‌دهد تا پاسخگوی همه مصرف‌کنندگان باشد و در ضمن سعی در اشاعه و افزایش مصرف دارد تا تولید توجیه داشته باشد.
با چنین رویکردی دیگر در هیچ کجای جهان صاحبان سرمایه و گردانندگان اقتصاد حاضر نیستند در صنایع کم‌مصرف که ظرفیت تولید را محدود می‌کند، سرمایهگذاری کنند. به این ترتیب ما با شکل پیچیده‌ای از صنایع رسانه‌ای روبه‌روییم. با بررسی نیازها و اولویت‌بندی آن در جوامع می‌توان گفت صنایع رسانه، خودشان را به اقتصاد جهان تحمیل کرده‌اند. بخش مهمی از گزارش‌های مالی اقتصاد جهانی به تولید، انتشار و توزیع اخبار تعلق دارد و مقایسه رویدادهای خبر با درآمدهای رسانه‌ای می‌تواند نشانگر قدرت و وسعت و میزان نفوذ غول‌های رسانه‌ای باشد.
