عید و عروسی ‌در‌ «آویهنگ»

زانکو شریفی/سروآباد - خبرنگار

عروسی در کردستان با آداب و سنت‌های مختص به خود برای همه مردم آشناست. آویهنگ یکی از روستاهای ژاورود غربی‌ از توابع شهرستان سنندج است. در این روستا هر سال بیش از ۳۰ عروسی برگزار می‌شود. تشکیل حلقه‎های بزرگ از رقص کردی با فضایی رنگین از لباس‎های کردی نشان از اتحاد و استقبال از عروسی و نظم و مدیریت آن است. آویهنگ را می‏توان روستای عروسی نامید.

ازدواج به‌موقع
یکی از اهالی درباره ازدواج جوانان روستا و آداب و رسوم عروسی می‎گوید: معمولا جوانان روستای آویهنگ زودتر از جوانان دیگر روستاهای اطراف، اقدام به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک می‎کنند. این موضوع طوری‌ است که جوانان در سنین پایین تصمیم ازدواج خود را محقق می‌کنند. پسران معمولا در بازه سنی ۲۰ تا ۲۷ و دختران در ۱۶ سالگی به بالا عقد می‌کنند. در نتیجه میانگین سن ازدواج در روستا پایین است و حتی پسرانی بودند که در سن ۱٨ و ۱۹ پیمان زندگی مشترک را بستند.

محمدعلی رجب‌پور می‌افزاید: با توجه به ترک تحصیل دانش‌آموزان و ادامه ندادن تحصیل در مقاطع دانشگاهی، پسران بعد از خدمت سربازی و ایجاد شغل، زودتر از جوانان منطقه علاقه‌مندی خود را برای ازدواج نشان می‌دهند، به نحوی که هم دختر و هم پسر اهل آویهنگ‎اند و با روستاهای همسایه همچون «ویسر» و «سالیان» ارتباط می‏گیرند. 
وی ادامه می‌دهد: هر سال حدود ۳۰ زوج مراسم عروسی خود را جشن می‎گیرند. بیشتر مراسم در روستا و برخی در دماوند و سنندج به علت مهاجرت فصلی برگزار می‌شود. مراسم‌ روستا در ۲۰ اسفند تا دهم فروردین و هر روز برگزار می‌شود. 

وی عنوان می‎کند: بعد از ‎نشان کردن دختر از طرف خانواده پسر، فوری اقدام به خواستگاری می‎‌کنند. برای بار اول چند نفر از جمله پدر و مادر پسر و بزرگ طایفه به خواستگاری می‎روند. در صورت انتخاب پسر از سوی خانواده دختر، برای آزمایش‎ها و طی مراحل قانونی به شهر می‌روند.

حمایت اهالی روستا
یکی از جوانان روستا می‎گوید: خوشبختانه مردم روستا همراهی، کمک و حمایت می‎کنند. مراسم در طول 2 روز با شرکت اهالی روستا و مردمان روستاهای اطراف و در مکان مشخص برگزار می‌شود. برای برگزاری عروسی 3 محل متفاوت در قسمت‌های مختلف روستا وجود دارد که تعیین مکان و محل رقص، بستگی به خانواده داماد دارد.
مهدی حلیمی می‎افزاید: به هنگام تعطیلات نوروز که تعداد عروسی‌ها زیاد است، باید تاریخ و روز مراسم عروسی را زودتر تعیین کرد و با دامادها هماهنگ شد تا در یک روز چند مراسم همزمان نباشد و همه بتوانند در عروسی‎ها شرکت کنند. دو روز مانده به عروسی، فامیل‎ها موقع شام یا ناهار به خانه داماد می‌روند. شب عروسی هم  جوراب‌بازی  با حساسیت بیشتری برگزار و افراد شرکت‎کننده تا صبح بیدارند.

یک کارشناس جامعه‎شناسی هم می‎گوید: عروسی در مناطق مختلف کردستان با تفاوت‎ها و تشابه‌های زیادی همراه است و هر منطقه‎ای با توجه به مسافت جغرافیایی و پیشینه تاریخی‌اش دارای خصلت‎ها و تنوع خاص خودش است. 
شاهو بهرامی می‎افزاید: در روستاهای اطراف سنندج وجه تشابه مراسم بیشتر از وجوه افتراقشان است. در اغلب آنها از یک نوع ساز و موسیقی و یک فرم لباس و حتی در مواردی یک نوع غذای مشخص استفاده می‌شود. 

بهرامی عنوان می‎کند: در سال‎های قبل از دهه 70 از ساز و دهل که‌ سازی بسیار شناخته شده در بین کردهاست، استفاده می‎شد و امروزه می‎توان گفت که دیگر مرسوم نیست. از دیگر آیین‎هایی که در عروسی این منطقه و روستاهای آن مثل آویهنگ برجسته و مهم است، همراهی عروس توسط یکی از برادران یا افراد فامیل نزدیک، مثل عمو و دایی او، در هنگام ورود به خانه داماد است که نوعی سمبل حفظ حقوق زن و احترام به بدرقه اوست. یکی دیگر از این آیین‎ها که الان به نظر نمی‎رسد در این روستاها باقی مانده باشد، دریافت وجه یا هدیه‎ای از طرف یکی از براداران یا فامیل‎های نزدیک عروس از داماد در لحظه ورود او و اطرافیان برای بردن عروس و انجام خداحافظی از خانواده‎اش ‎است که از لحاظ فرهنگی و روان‌شناختی نماد غم و غصه خانواده عروس برای ترک خانه پدری است.