مردم را مقابل خود و دولت قرار ندهیم

معصومه حیدری پارسا/ خبرنگار:

قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نخستین موضوعی بود که وزیر بهداشت در همایش بزرگداشت روز پرستار به آن اشاره کرد و گفت: مهم‌تر از تصویب قانون، اجرای آن است و اگر پول نداریم، قانونی تصویب نکنیم. سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی با بیان اینکه باید شرایطی ایجاد کنیم که بتوان مطالبات را مطرح کرد، افزود: یکی از مطالبات حوزه پرستاری تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است. در این‌باره باید گفت که مجلس هر‌قدر بخواهد، قانون تصویب می‌کند، اما اجرای آن مهم است. نباید مردم را مقابل خود و دولت قرار دهیم. اگر پولی نداریم، قانون تصویب نکنیم؛ به‌طور مثال قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که مصوب مجلس است، اعتبار مالی ندارد؛ به همین سبب از سازمان برنامه و بودجه انتظار داریم که این قانون را مطالعه کند. وظیفه شورای نگهبان نیز این است که در این زمینه نظارت کند و قوانینی را تصویب کند که بار مالی آن را بتواند تحمل کند. البته امسال پیشنهادی برای بودجه اجرای قانون تعرفه‌گذاری در دولت نبود. پیشنهاد آن نیز در کمیسیون تلفیق تصویب نشد که تصور می‌کنم مربوط به تأمین منابع باشد.

اجازه ندادیم وزارت بهداشت به شیوه سیاسیون اداره شود

وزیر بهداشت با بیان اینکه صنف پرستاری امکان ندارد بدون کمک دولت و مجلس به اهداف ملی خود برسد، گفت: ممکن نیست امور دولت و وزارتخانه‌ها بدون همکاری مردم و صنف‌ها به سرانجام برسد. پیش از ریاست‌جمهوری روحانی به رئیس سازمان نظام پزشکی حتی اجازه داده نمی‌شد در مورد مشکلات‌شان درددل کنند. ما تا جایی که توانستیم اجازه ندادیم که وزارت بهداشت به شیوه سیاسیون اداره شود. این وزارتخانه تخصصی است و از هر کسی با دین یا بی‌دین و یا حتی دشمنان‌مان مراقبت می‌کنیم. به هر حال هم‌اکنون شرایط کشور آن‌طوری که در خلوت یا آشکار می‌گوییم، نیست. گاهی افراط و خودزنی می‌کنیم. نباید کفران نعمت کرد. باید به نعمت‌هایی که داریم اعتراف کنیم و در کنار آن مشکلات خود را نیز بگوییم.

بودجه97، کاغذی نباشد

وزیر بهداشت با بیان اینکه سازمان برنامه و بودجه به ما بگوید در سال97 چقدر پول داریم هم گفت: البته توقع نداریم پول زیادی به ما بدهند، هر چه می‌خواهند بدهند، اما کاغذی نباشد. آنچه روی کاغذ درباره منابع نوشته می‌شود با آنچه به دستمان می‌رسد زمین تا آسمان فرق دارد. اگر بودجه سال آینده یک سوم بودجه امسال نیز باشد همان مقدار مصوب پرداخت شود تا بتوانیم حوزه دارو، پزشکی و پرستاری را حمایت کنیم. امیدواریم در دولت دوازدهم شرکای ما مردانگی کرده و به قول خود عمل کنند.

درخصوص استخدام پرستاران مطالبه داریم

اما یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلات پرستاران در سال‌های اخیر کمبود نیرو و فشار کاری بالاست. وزیر بهداشت با تأیید این موضوع گفت: درخصوص استخدام این نیروها ما از دولت و مجلس مطالبه داریم؛ به‌خصوص اینکه 24هزار تخت بیمارستانی راه‌اندازی شده و نیازمند تأمین پرستار است. نیروی پرستاری نه در حد استانداردهای بین‌المللی بلکه به اندازه حداقلی باید برای ما تأمین شود. هم‌اکنون به‌دلیل کمبود پرستار، بخشی از خدمات توسط خود مردم انجام می‌شود و پرستاران کار چند نفر را متقبل می‌شوند. همچنین اعلام کردیم که مطالبات معوق شش ماهه اول امسال نیروهای پرستاری به‌صورت یکجا تا 2‌ماه آینده پرداخت می‌شود.

140هزار پرستار، مشغول ارائه خدمت

وی اضافه کرد: آمارها در مورد فعالیت پرستارها متفاوت است که امیدواریم آمار دقیقی در این زمینه نظام پرستاری ارائه دهد، ولی به‌طور کلی حدود 140هزار پرستار مشغول کار هستند و بخش عمده‌ای از نیازها را با همه محدودیت‌ها و مشکلاتی که وجود دارد، رفع می‌کنند؛ البته این مشکلات از چشم‌ها پنهان نیست و رفع برخی از مشکلات در توان ما نبوده است. هاشمی اضافه کرد: در کلانشهرها در پرداخت معوقات جلوتر هستیم ولی در شهرهای مرزی نه که امیدواریم معوقات تا شهریور را بتوانند تا پایان سال پرداخت کنند، تا سال آینده بتوانیم صحیح‌تر مدیریت کنیم.

38درصد تولید علم در حوزه بهداشت و درمان

هاشمی بیان کرد: اداره حوزه بهداشت و درمان سخت است و کارهای متفاوت می‌طلبید که پیش از ورود به این حوزه فکر می‌کردم فعالیت در وزارت کشور سخت است ولی الان می‌بینم این حوزه بسیار تنوع دارد و این وزارتخانه از قبل از تولد تا بعد از مرگ افراد باید اقداماتی انجام دهد.

وی افزود: خوشبختانه در حوزه ما در خط مقدم علم حرکت می‌کنیم ‌4درصد دانشجویان را داریم ولی 38درصد علم را تولید می‌کنیم و از سگ ولگرد تا موش مسئولیت‌اش با حوزه بهداشت و درمان آن حوزه است و این مسئله گستردگی کارها را نشان می‌دهد.

نمایندگان از پرستاران دفاع نکردند

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری هم در این مراسم به تأخیر 10ساله در اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اشاره کرد و گفت: قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری یک دهه پیش تصویب شده ولی متأسفانه اکنون معطل مانده است و این در حالی بوده که قوانین دیگران به‌سرعت حل شده و این زیرپا گذاشتن حقوق پرستاران است؛ البته نمایندگان کمیسیون بهداشت بودجه 1000میلیاردی مورد نیاز این قانون را تصویب کردند، اما برخی از آنها آن‌طور که باید از پرستاران دفاع نکردند گویا مطمئن نبودند که این، حق جامعه پرستاری است.

علی‌محمد آدابی با بیان اینکه اگر انتقادی صورت می‌گیرد، برای استفاده بهتر از منابع و فرصت‌ها است، گفت: گاهی در وزارت بهداشت موجی از پرستارستیزی ایجاد می‌شود، اما خیلی زود برطرف می‌شود. ما همراه پزشکان هستیم. اگر جایی بخواهند سهوا ما را جا بگذارند ما همیشه همراه آنها می‌مانیم. وی عنوان کرد: سرمایه اجتماعی فاصله ما با کشورهای توسعه‌یافته را تعیین می‌کند و این مسئله باعث همگرایی افراد و ملت شده و رسیدن به اهداف را به همراه دارد. اگر در جامعه‌ای احساس بی‌عدالتی وجود داشته باشد، آن جامعه متضرر می‌شود و وظیفه ما این است که این احساس را با اجرای صحیح قوانین از بین ببریم. همچنین پرستاری سرمایه اجتماعی بوده و سوای بحث عاطفه، مسئله فرهیختگی، علم و موضوعات آکادمیک مطرح است. بیش از 180دانشکده برای تربیت پرستار در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری داریم و پرستاری فقط یک رشته عاطفی نیست؛ چراکه پرستارها کارهایی انجام می‌دهند که حتی مادر توانایی انجام آن را برای فرزند خود ندارد.

وی به 3 نکته قانون، سرمایه اجتماعی و عدالت اشاره کرد و گفت: بیش از اینکه انسان‌ها جوامع مدنی را تشکیل دهند در کوه و جنگل زندگی می‌کردند و با تشکیل جامعه مدنی، قانون ایجاد شد. قانون برآمده از اخلاق ناشی از حقوق خود و دیگران است و این رمز پیشرفت کشورهای توسعه‌یافته به‌شمار می‌رود؛ در غیر این ‌صورت قانون جنگل را داریم. رئیس سازمان نظام پرستاری با تأکید بر اینکه با تعامل وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری مشکلات حل خواهد شد، گفت: خیلی از این مشکلات نیاز به پول ندارد و فقط ما اعلام کرده‌ایم که به ما اختیار دهید تا بتوانیم بخشی از مشکلات را حل کنیم.

وضعیت پرستاری مطلوب نیست

وزیر کار نیز در این جلسه ریشه مشکلات حوزه پرستاری را ساختارهای معیوب چند دهه دانست و تأکید کرد: امروز وضع پرستاری مطلوب نیست اما مسیر برنامه وجود دارد. پرستاری یکی از مهم‌ترین عناصر درون طرح تحول است. احساس عدالت، ‌شأن و منزلت دستاوردهایی هستند که باید آنها را جلو ببریم.

علی ربیعی گفت: ما باید ساختارهای معیوبی که چند دهه پیش رفته و مسائل پرستاری را ایجاد کرده، بررسی کنیم. طرح طب ملی از دهه1340 تا دولت آقای روحانی هنوز اجرا نشده است و در این مدت بیشترین کسانی که آسیب دیده‌اند افراد خدمت‌گیرنده بودند. مردم فقیر می‌شدند و علاوه بر آن درون این ساختارها پرستاران هم وضعیت تبعیض‌آمیزی پیدا کردند. نباید فکر کنید مسائل دیده نمی‌شود و کوتاهی می‌شود. اگر نتوانستیم تعرفه‌ها را جلو ببریم به این دلیل بود که در نظام سلامت مسائل زیادی انباشته شده است. ما قرار بود در جهت عادلانه کردن مسائل حرکت کنیم. آنچه امروز در کشور انجام می‌شود به سمت عادلانه و منطقی کردن منابع سلامت است. در حوزه سلامت طی چند دهه اخیر از نظر مالی دچار کاستی‌هایی بودیم، اما اجرای طرح تحول توانست تا حدی آن را جبران کند. در این طرح باید پرستاران را ببینیم و ساختار نظام سلامت را اصلاح کنیم.

وی افزود: بخشی از تعرفه‌های پرستاری در منزل مصوب شده و امیدواریم شورای‌عالی بیمه برای ساماندهی این مصوبات همکاری خوبی داشته باشد. پرستاران در طرح تحول و پیش از آن بخش مهمی از خدمات درمانی را به مردم ارائه می‌کردند. اگر نیروی پرستاری تأمین شود پزشکان نیز می‌توانند کارهای حساس‌تری انجام دهند و بخشی از مسئولیت‌ها به پرستاران محول شود.

تشکیل شورای سیاستگذاری پرستاری

تشکیل شورای سیاستگذاری پرستاری در وزارت بهداشت خبر خوبی بود که معاون پرستاری وزیر بهداشت از آن خبر داد و با بیان اینکه آموزش پرستاری در ایران همپا با کشورهای غربی و اروپایی حرکت می‌کند گفت: هم‌اکنون 194دانشکده پرستاری و 10هزار دانشجو و 194عضو هیأت علمی در این زمینه فعالیت می‌کنند واین نشان از وضعیت بسیار مطلوب پرستاری در علم دارد و همه اینها در حالی است که کمبود شدید نیرو، حجم بالای کار و معوقات انجام شده، اضافه‌کاری اجباری و عدم‌اجرای برخی مصوبات منجر به ایجاد وضع معیشتی نامناسبی برای پرستاران شده است. وی ادامه داد: پس از گذشت 3‌ماه از شروع فعالیت من در معاونت پرستاری، در چارچوب اسناد بالادستی و برنامه ششم توسعه، شورای سیاستگذاری پرستاری با حضور 100نفر از فرهیختگان این حوزه تشکیل شد. علاوه بر آن شرایط احراز پست مدیریتی نیز برای پرستاران فراهم شد. اصلاح جایگاه مدیران پرستاری، تصویب برنامه‌های کوتاه‌مدت و تشکیل تیم ملی پرستاری بحران نیز بخشی از اقداماتی بود که در این مدت انجام شد. به گفته معاون پرستاری وزارت بهداشت، ساماندهی برنامه کمک پرستاران و تلاش برای جذب آنها، یکی دیگر از اقدامات انجام شده طی 3‌ماه گذشته بوده است.

ورود کمیسیون بهداشت مجلس به اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه به‌زودی اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را پیگیری می‌کنیم از شورای‌عالی بیمه درخواست کرد آن را هر چه سریع‌تر تعیین تکلیف کند.

حیدرعلی عابدی با تأکید بر لزوم اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، اجرای این قانون را تکلیف دولت دانست و گفت: مجلس دولت را ملزم به پرداخت هرگونه کارانه در قالب تعرفه خدمات پرستاری کرده و آن را لازم الاجرا می‌داند. این نماینده، با بیان اینکه پرداخت‌ها در قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری براساس سقف پرداختی فعلی است، افزود: البته نحوه عملکرد و اجرا با گذشته تفاوت داشته؛ به‌نحوی که به پرستاران پرکار کارانه بیشتری تعلق می‌گیرد، در نتیجه پرداخت‌ها به عدالت نزدیک‌تر می‌شود. وی با بیان اینکه هم‌اکنون وزارت بهداشت، به نوعی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را در قالب طرح موسوم به پرداخت مبتنی بر عملکرد (قاصدک) اجرایی می‌کند، گفت: دستورالعمل اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری باید در ابتدا توسط شورای‌عالی بیمه تصویب و پذیرفته شود و سپس پس از تصویب دستورالعمل اجرای این قانون ابتدا باید در بخش خصوصی تعریف و به مرحله اجرایی درآید تا در مراحل بعدی جایگزین طرح مبتنی بر پرداخت عملکرد (قاصدک) شود و سپس در مراکز دولتی تحقق یابد.

وی با تأکید بر اینکه کمبود اعتبار و بودجه علت عدم‌اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیست، گفت: از شورای‌عالی بیمه تقاضا دارم هر چه سریع‌تر مصوبه مجلس را اجرایی کند و خواسته 10تا 15ساله جامعه پرستاری را جامه عمل بپوشاند. البته اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیازمند عزم و اراده جدی شورای‌عالی بیمه است. اجرای این قانون هیچ ربطی به تأمین یا کمبود اعتبار ندارد، زیرا اعتباراتی که هم‌اکنون به صور مختلف تحت عنوان کارانه پرداخت می‌شود در قالب تعرفه‌گذاری پرداخت می‌شود و فقط شکل پرداختی تغییر می‌کند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان، با یادآوری تشکیل کمیته‌ای در این کمیسیون برای پیگیری اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، گفت: به‌زودی در کمیسیون این قانون را پیگیری خواهیم کرد.

پس از روز پرستار همه‌‌چیز فراموش می‌شود

یکی دیگر از پرستاران به همشهری می‌گوید: مشکلات پرستاران موضوع تازه‌ای نیست؛ از کمبود پرستار گرفته تا تفاوت فاحش درآمد بین پزشک و پرستار، شیفت‌های زیاد به‌خصوص شبکاری‌ها و برخوردهای همراهان بیمار با پرستاران، مسائلی هستند که همچنان تکرار می‌شوند و هر سال قرار است حل ‌شوند اما پس از روز پرستار همه‌‌چیز فراموش می‌شود. کاش در سایر روزهای سال مسئولان بیایند و از نزدیک حجم بالای کار، دغدغه‌های معیشتی و تأخیر در پرداخت معوقات ما را می‌بینند. از طرفی دیگر پرستاران به‌دلیل اجرای طرح تحول نظام سلامت و افزایش مراجعات بیماران، با حجم بالای کاری مواجه شده‌اند؛ درحالی‌که تعداد آنان تغییر چندانی نکرده است. بارها گفته‌اند کمبود پرستار را جبران می‌کنیم اما نمی‌دانیم این حرف‌ها عملی می‌شود یا خیر.

ساعات کاری پرستاران ناعادلانه است

یکی از پرستاران هم با ناعادلانه خواندن ساعات کاری پرستاران گفت: اجبار پرستاران به انجام اضافه‌کاری‌های زیاد و بیش از توان آنها منصفانه نیست و باید اصلاح شود. به این موارد تأخیر در پرداخت کارانه‌ها را هم اضافه کنید. ما بارها خواستار پیگیری و انعکاس مطالبات معوقه بوده‌ایم اما همچنان مشکلات به قوت خود باقی است. متأسفانه اجرای طرح تحول نظام سلامت فارغ از تسهیلاتی که برای مردم داشته است، به‌دلیل عدم‌پایبندی سازمان‌های بیمه‌گر به پرداخت منظم و بموقع مطالبات و نقض تعهدات، موجب تأخیر 8تا 10ماهه شده که اینها خود سبب مشکلات عدیده معیشتی و مالی برای پزشکان و پرستاران تمام وقت در بیمارستان‌های دولتی می‌شود که تنها راه امرار معاش‌شان از همین پرداخت‌هاست.

فقط وعده‌های خوش تکرار می‌شود

یکی از پرستاران که در مراسم روز پرستار حضور داشت به همشهری گفت: فقط زمانی که تقویم ورق می‌خورد و به روز پرستار می‌رسیم همه به ما توجه می‌کنند. به‌طور مثال چند سال است که بحث ارتقای بهره‌وری، کاهش ساعت کار، بهبود شرایط حقوقی، تعرفه‌گذاری خدمات و... مطرح است ولی ما عملا هیچ نتیجه و کار اجرایی ندیده‌ایم. همچنین دیر پرداخت شدن کارانه‌ها موضوعی است که با وجود وعده‌های مسئولان به نتیجه‌ای نرسیده است یا درباره ساماندهی وضعیت کاری ما پرستاران و تعرفه‌گذاری خدمات هم سال‌هاست که همه حرف می‌زنند اما واقعیت این است که هر ساله به مناسبت روز پرستار فقط وعده‌های خوش تکرار می‌شود.