روایت آمار از مرغداری‌ها

محمدتقی حاجی موسی

در ایران کلا آمار به روز وجود ندارد و هیچ سایتی نیست که مثلا آمار لحظه به لحظه بدهد ولی خب آمارهای سرشماری مرغداری‌ها مربوط به یکی دو سال گذشته وجود دارد که می‌توان با استناد به آنها یک شمای تقریبی از وضعیت مرغداری‌ها و تولید مرغ کشور ارائه داد. با این توضیح که وقتی از مرغ حرف می‌زنیم از خروس هم حرف می‌زنیم. توضیح ضروری دیگر اینکه اینجا بیشتر درباره مرغ گوشتی حرف می‌زنیم و مرغ‌های تخم‌گذار در درجه دوم اهمیت قرار دارند.

براساس نتایج سرشماری مرغداری‌ها در سال 94، 1402واحد پرورش مرغ تخم‌گذار در کشور وجود داشته که از این تعداد 1140واحد فعال بوده‌اند و بقیه تعطیل تشریف داشته‌اند. آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین سهم را در مرغداری‌ها با پرورش مرغ تخم‌گذار به‌خود اختصاص داده‌اند و مجموع ظرفیت همه سالن‌های مرغداری، 76میلیون قطعه مرغ تخم‌گذار بوده. یعنی تقریبا هر ایرانی یک مرغ تخم‌گذار!

سال 93این مرغ‌های تخم‌گذار، 777هزار تن تخم‌مرغ تولید کرده‌اند که نشان می‌دهد چه فشاری به‌خودشان آورده‌اند تا ما را سیر کنند. همچنین مرغ‌ها برای این تولید، بیش از 1.5میلیون تن خوراک مصرف کرده‌اند که ارزش ریالی‌اش حدود 1989میلیارد تومان بوده که البته آن موقع دلار قیمت خیلی کمتر داشته است. برای کمک به مرغ‌های گرامی، حدود 10652نفر در مرغداری‌ها مشغول به‌کار بوده‌اند که بیش از 9هزار نفرشان کارگر با حقوق ثابت و بقیه روزمزد بوده‌اند.

طبق این سرشماری، میزان تولید تخم‌مرغ از سال 1374تا 1393تقریبا دو برابر شده و البته تعداد خود مرغداری‌ها هم کمتر از دو برابر رشد داشته است.

مرغ‌های گوشتی

بعد از داستان تخم‌مرغ به بخش مهم مرغ می‌رسیم که منظورمان همان مرغ گوشتی و جوجه یک‌روزه و این حرف‌هاست. طبق سرشماری سال 1395، 603واحد پرورش مرغ مادر در کشور وجود دارد که فقط 466واحدشان فعال هستند. استان‌های مازندران، آذربایجان غربی و گیلان بیشترین حجم تولید مرغ را به‌ خودشان اختصاص داده‌اند و بقیه پشت سر این سه استان هستند. در مجموع 4838سالن پرورش مرغ و خروس در کشور وجود دارد که می‌تواند 25میلیون قطعه مرغ و خروس را در خود جای بدهد و مساحت کل آن به 4میلیون مترمربع می‌رسد. با وجود این در انتهای سال 94 تنها 9میلیون قطعه مرغ و یک‌میلیون قطعه خروس در این مرغداری‌ها زندگی می‌کرده‌اند. در این سال مرغ‌های مادر عزیز توانسته‌اند 1374میلیون تخم نطفه‌دار مرغ گوشتی تولید کنند که انصافا جای خسته نباشید دارد و علاوه بر این 59میلیون تخم نطفه‌دار مرغ تخم‌گذار و 12میلیون عدد تخم نطفه‌دار مرغ بومی هم تولید کرده‌اند. ارزش کل این تولیدات در پایان سال 94، 1345میلیارد تومان بوده که 96درصد کل تولیدات را شامل می‌شود.

در سال 94 برای مرغ‌های گوشتی 640هزار تن خوراک تهیه شده که همه‌اش را خورده‌اند و این یعنی بیش از 784میلیارد تومان! همچنین 10518نفر در مرغداری‌های پرورش مرغ مادر کار کرده‌اند که 10204نفرشان حقوق ثابت داشته‌اند. براساس نتایج آمارگیری سال ١٣٩٧ تعداد ٢٠٥٢٠ مرغداری پرورش مرغ گوشتی هم در سطح کشور وجود داشته که از این تعداد، ١٥٣٢٢ واحد فعال و بقیه غیرفعال بوده‌اند. طبق این آمار، وزن مرغ زنده پرورش‌یافته برای این تعداد مرغداری گوشتی فعال برابر ٢٥٤٠ هزار تن گزارش شده است که نسبت به آمارگیری انجام شده در سال ١٣٩٣ حدود ٤٨٧ هزار تن (٢٤ درصد) افزایش یافته است. مرغ‌های گوشتی در سال 93 برای اینکه پروار شوند سالی 4200تن خوراک مصرف می‌کردند که ارزش ریالی‌اش برابر با 6283میلیارد تومان می‌شده است.