مجلس کم‌تجربه‌ها

مجلس، نامزدی نمایندگانی که 3 دوره پیاپی در پارلمان حضور دارند را ممنوع کرد. از یک نگاه این مصوبه مجلس، نخستین قطعه از معمای انتخاباتی سال 98 و البته سال1400 است، چه آنکه در انتخابات مجلس یازدهم که قرار است اسفند 98 برگزار شود؛ چهره‌های معروف و باتجربه‌ای مثل مسعود پزشکیان و علی مطهری نواب رئیس مجلس فعلی، کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، محمدمهدی مفتح سخنگوی چندین دوره کمیسیون تلفیق بودجه و چند نماینده مهم دیگر نمی‌توانند شرکت کنند. مهم‌ترین چهره‌ای که با این مصوبه (در صورت تأیید نهایی در شورای نگهبان) از حضور در انتخابات مجلس بازمی‌ماند علی لاریجانی است؛ کسی که از او به‌عنوان یکی از نامزدهای احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری1400 هم یاد می‌شود و چه چیزی بهتر از اینکه قانون، تصمیم‌گیری برای او درباره آینده سیاسی‌اش را راحت‌تر کرد. البته با تحرکاتی که اعضای جبهه پایداری در قم علیه داماد شهید مطهری داشتند، کار برای علی لاریجانی در انتخابات مجلس یازدهم در این حوزه انتخابیه سخت‌تر شده است و لاریجانی احتمالا حتی بدون توجه به مصوبه دیروز مجلس و با نیم‌نگاهی به انتخابات ریاست‌جمهوری در انتخابات اسفند 98 حضور پیدا نخواهد کرد. مصوبه دیروز مجلس از نگاه دیگر، دومین گام در خالی کردن عرصه‌های مدیریتی و سیاستگذاری از «تجربه» است. گام اول با اصلاحیه قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان برداشته شد که در اجرا به مشکلات متعددی برخورد. اگرچه محمدرضا تابش می‌گوید با این مصوبه عرصه قانونگذاری برای جوانان باز می‌شود اما استخوان خرد کرده‌های مجلس معتقدند نمایندگان جوان دوره اول را به یادگیری سازوکار و قواعد مجلس و چگونگی اعمال نظر بر طرح و لوایح می‌گذرانند.

مجلس دهم، مجلس تصمیمات بزنگاهی است و اغلب مصوباتش به همین دلیل هم خبر‌ساز می‌شود و هم دردسرساز. خبر‌ساز است به‌دلیل غیرقابل پیش‌بینی‌بودن آرای‌اش مثل رأی منفی نمایندگان به کلیات لایحه بودجه‌97 و دردسرساز به این دلیل که مسیری را در روند قانونگذاری بنا کرده که معمولا بدون بستر‌سازی‌ برای پیشبرد مصوباتش بوده است، مثالش قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بدون سنجیدن عواقب اجرای قانون است.

 دیروز نمایندگان با استقبال از ایده‌ای که تا پیش از این، نه خبری شده بود و نه در نشست‌های کارشناسانه به رأی گذاشته شده بود، مصوب کردند نامزدی افرادی که 3دوره متوالی نماینده مجلس بودند، در انتخابات مجلس ممنوع شود.

این مصوبه محدودیتی برای آینده سیاسی قریب به یک‌هفتم از نمایندگان مجلس اعمال کرد که اکثرا از چهره‌های شناخته‌شده و تأثیر‌گذار بهارستان هستند.

در این مصوبه به پیشنهاد حسین امیری خامکانی و با رایزنی محمد‌رضا تابش، نایب‌رئیس فراکسیون امید،‌ تأکید شده است کاندیداتوری افرادی که 3دوره متوالی نماینده مجلس هستند، در انتخابات مجلس شورای اسلامی ممنوع می‌شود و این افراد پس از یک دوره استراحت مجددا می‌توانند در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کنند.

طعنه نقوی‌حسینی به لاریجانی
خلق‌الساعه‌بودن طرح و رأی مجلس به پیشنهاد حذف نمایندگان 3دوره‌ای از انتخابات آتی چنان برای نمایندگانی که سابقه 12ساله در مجلس دارند عجیب و یکباره بود که دقایقی پس از تصویب این پیشنهاد محمد‌حسین نقوی‌حسینی، از چهره‌های شاخص فراکسیون اصولگرایان ولایی خطاب به علی لاریجانی، رئیس مجلس، گفت: این دوره آخر نمایندگی شماست و ان‌شاءالله دوره بعد استراحت می‌کنید. لاریجانی نیز خطاب به او که از دوره‌های هشتم، نهم و دهم نماینده ورامین در بهارستان است، گفت:‌ شما هم نفس راحتی می‌کشید. نقوی‌حسینی مجددا اظهار کرد: اگر ملت ما را حذف نکردند، همکاران ما را حذف کردند.

تابش: لاریجانی هم موافق بود
مصوبه دیروز نمایندگان یکی از اصلی‌ترین مباحثی بود که در راهروهای مجلس میان نمایندگان و رسانه‌ها مورد نقد و بررسی بود، در همین راستا محمدرضا تابش، نایب‌رئیس فراکسیون امید تأکید کرد: این پیشنهاد از سوی جمع کثیری از نمایندگانی که سابقه 3دوره یا بیش از آن نمایندگی مجلس را دارند، ارائه شده است. این پیشنهاد باعث می‌شود که به جوانان در عرصه‌های قانونگذاری فرصت داده شود و راه برای جوانان متخصص و آشنا به علم روز باز شود.

او این رأی مجلس را گام دوم بهارستان‌نشینان در جهت واگذاری سکان‌های مدیریتی به جوانان دانست و به همشهری گفت: قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان نخستین اقدام مجلس دهم در توجه به پتانسیل جوانان بوده‌ و مصوبه امروز نیز تکمیل‌کننده این مسیر است و ما باید در عمل نشان دهیم که به جوانان و توانایی‌های آنها اعتماد داریم و زمین را برای نقش‌آفرینی در اختیار آنها قرار می‌دهیم.

تابش در پاسخ به این سؤال همشهری که آیا حذف بیش از 30نماینده که از تأثیر‌گذارترین نمایندگان مجلس هستند، به بدنه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مجلس آسیبی وارد نمی‌کند، ادامه داد: درست است که تجربه در همه امور مهم است و نقش مشخص و محرزی دارد، اما ما در این 40سال چهره‌های بسیاری را که عنوان سرمایه نظام داشته‌اند، از دست داده‌ایم؛ یعنی وقتی چهره‌های تأثیرگذار خواسته و یا ناخواسته از گردونه تصمیم‌گیری و مدیریتی کشور حذف شدند، مسیر پیشرفت امور نه‌تنها متوقف‌نشده بلکه فرصتی فراهم آمده تا چهره‌های جوان‌تر و خلاق‌تری به میدان بیایند. نماینده اردکان ادامه داد: حضور متوالی و مستمر جمعی به‌عنوان نماینده در مجلس شورای اسلامی بستر‌ساز فساد و فراهم‌آمدن رانت‌خواری از سوی جمعی ذی‌نفوذ می‌شود و این رکود به سود نظام و مردم نیست، به همین دلیل با یک دوره عدم‌حضور برخی در کسوت نمایندگی هم این رکود حل می‌شود و هم بستر برای سپردن میدان به جوانان فراهم می‌شود. تابش در پاسخ به این سؤال که آیا برای ارائه این طرح با کسی هم مشورتی صورت گرفته بود، گفت: مشورتی که از قبل باشد نه، فقط قبل از طرح با آقای خامکانی و چند نفر از نمایندگان دیگر ازجمله علی لاریجانی در صدر مجلس صحبت‌های کلی داشتم که نظر همگی مثبت بود و ما هم طرح را مطرح کردیم.

 ممنوعیت نامزدی خلاف قانون اساسی است
برخلاف محمد‌رضا تابش، نماینده ادوار ششم، هفتم، هشتم، نهم و دهم یزد در مجلس، فرهاد تجری، نماینده قصرشیرین و سرپل ذهاب که در ادوار هشتم و دهم مجلس حضور دارد، این مصوبه را برخلاف قانون اساسی دانست و به همشهری گفت: از آنجا که در قانون اساسی محدودیتی برای حضور یک نماینده در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی قید نشده است، منع کاندیداتوری افرادی که 3دوره متوالی نماینده مجلس بودند، خلاف قانون اساسی است و قابل پیش‌بینی است که از سوی شورای نگهبان رد خواهد شد. او با بیان اینکه حضور در مجلس شورای اسلامی و به‌دست آوردن قدرت ارزیابی و تحلیل و ارائه طرح و بودجه‌نویسی اموری نیست که به‌راحتی حاصل شود و بسیاری از نمایندگان دوره اول حضورشان در خانه ملت را به آزمون و خطا در این مسیر می‌گذرانند، ادامه داد: انصافا در دوره نخست، نمایندگان تا مسیر رفت‌وآمد به مجلس را بیاموزند و حتی چگونگی اظهارنظر در مورد طرح‌ها و لوایح را یاد بگیرند و یا اصلا بتوانند بر آیین‌نامه داخلی مجلس اشراف به‌دست بیاورند، 4سال گذشته است.  تجری گفت: نمایندگان تازه از دوره دوم‌شان از بلا‌تکلیفی و سرگردانی که از بی‌تجربگی‌شان حاصل می‌شود، رهایی می‌یابند و هرچه بر امور مسلط‌تر شوند، حضورشان در پارلمان مؤثر‌تر و مفید‌تر خواهد بود. او افزود: حضور مستمر برخی افراد که محبوب و مورد اعتماد مردم در حوزه‌های انتخابیه‌شان هستند، نه‌تنها آفتی به‌دنبال ندارد که باعث حفظ سرمایه‌های تجربی به‌دست‌آمده می‌شود و اگر خدایی ناکرده نماینده‌ای دچار آفتی شده باشد، مردمی که به او رأی داده‌اند، زودتر از هر فرد یا سازمان دیگری متوجه این آفت می‌شوند و از او رویگردان می‌شوند بنابر‌این الزامی به ایجاد این ممنوعیت نیست.

مکث

ازتعریف جدید حوزه انتخابیه تا معرفی‌نامه حزبی
در ادامه بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات که به طرح استانی‌شدن انتخابات در رسانه‌ها مشهور شده است، نمایندگان مصوبه مهم دیگری هم داشتند و آن تعریف جدیدی از حوزه انتخابیه بود. براساس رأی دیروز بهارستانی‌ها، حوزه انتخابیه در انتخابات مجلس، محدوده جغرافیایی هر استان است. به این معنا که مرکز استان‌ها به‌عنوان حوزه انتخابیه اصلی و سایر حوزه‌های انتخابیه موجود واقع در آن استان، حوزه انتخابیه فرعی محسوب می‌شوند. براساس تبصره سوم این ماده مقرر شد «حوزه انتخابیه اقلیت‌های دینی از حکم این ماده مستثنی باشند». همچنین نمایندگان در ادامه بررسی تصویب کردند: «ثبت‌نام داوطلبان از طریق فهرستی که احزاب یا گروه‌ها و تشکل‌های قانونی ارائه می‌کنند یا به‌صورت منفرد انجام می‌شود، رأی به فهرست‌های انتخاباتی مطابق تشریفات مقرر در این قانون صورت گیرد.»