پراید بازان

سمیرا رحیمی

تیونینگ خودرو یا همان «اسپرت‌کردن» خودرو سابقه‌ای به قدمت تاریخ خودروسازی جهان دارد، اما دوران طلایی آن به سال‌های میان جنگ جهانی دوم تا آغاز محدودیت‌های آلودگی هوا باز‌می‌گردد. تب تیونینگ خودرو در آن سال‌ها به اندازه‌ای شدید بود که در 2ترانه محبوب به نام‌های «هات راد ریس» و «هات راد لینکولن» که درباره مسابقات اتوموبیل‌رانی در آمریکا بود، به این موضوع اشاره شده ‌است. اسپرت‌کردن خودرو- فارغ از مرز و محدوده جغرافیایی- در ابتدا ویژه خودروهای مسابقه بود، با این هدف که ساختار آیرودینامیک و در نتیجه توان، سرعت و عملکرد خودرو بهبود پیدا کند، اما به مرور، اسپرت‌کردن خودرو از درون موتور و تنظیمات آیرودینامیکی، به رنگ و جنس و شکل بدنه و اتاق خودرو کشیده شد تا مالک، خودروی خود را متناسب با ثروت، طبقه اجتماعی، سلیقه و علایقش بازطراحی و تزئین کند.

اسپرت‌کردن خودرو از همان بدو تولد نخستین خودرو تا به امروز در جهان محبوبیت فراوان دارد. هرچه پولدارتر باشی خودروی زیباتر و مجلل‌تری نصیبت خواهد شد، مانند گران‌ترین خودروی تیونینگ‌شده جهان (مک‌لارن SLR999 )که با رینگ‌های طلایی و سنگ‌های یاقوتی که در بدنه آن به‌کار رفته، قیمتش به 9میلیون دلار رسیده ‌است یا مرسدس بنز SL600 که بدنه‌اش از کریستال‌های درخشان سواروفسکی پوشانده شده و قیمتی برابر  با یک میلیون دلار دارد.

تیونینگ خودرو در بیشتر کشورهای جهان به‌دست متخصصانی آشنا با سازوکار مکانیک خودرو‌ انجام می‌شود تا عملکرد و ظاهر خودرو را در راستای بهبود عملکرد و توان و با درنظر گرفتن محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی که برای تغییر ظاهر و باطن خودرو در هرکشور وجود دارد، تغییر دهد. ایران نیز از این روند عقب نمانده ‌است و چند سالی‌است که اسپرت‌کردن خودرو در میان مالکان عموما جوان خودروهای مختلف، از خودروهای کم‌کیفیت و سابقا ارزان‌قیمتی مانند پراید گرفته تا خودروهای وارداتی گران‌قیمت، محبوبیت فراوانی پیدا کرده‌ است. شاید نخستین نشانه‌های نفوذ این صنعت در میان ایرانی‌ها را با دیدن خودرویی نحیف و سبک‌وزن که لاستیک‌هایی پهن و غیرعادی دارد، کف‌اش به زمین چسبیده و-اگر بتوانید صدای بیس کر‌کننده موسیقی‌اش را نشنیده بگیرید- اگزوزش صدایی مشابه‌خودروهای مسابقات فرمول یک می‌دهد، تجربه کرده باشید. با این‌همه امروزه متخصصان تیونینگ ایرانی نیز علاوه بر تغییرات ظاهری، بر تقویت موتور و شاسی و عملکرد کلی خودرو متمرکز شده‌اند؛ البته اگر چنین تغییراتی به ذائقه و جیب مالک خودرو خوش بیاید.

پراید به‌عنوان یکی از خودروهای داخلی که خریداری آن برای قشر متوسط جامعه مقرون به‌صرفه‌تر و ممکن‌تر بود، یکی از پرمخاطب‌ترین خودروهای کشور است که غیر از انتقادات زیادی که به ایمنی آن وارد است، ظاهر چندان خوشایندی هم ندارد. از این‌رو است که مالکان جوان پراید، از مشتریان پروپاقرص مراکزی هستند که در زمینه اسپرت‌کردن خودرو فعالیت دارند. اسپرت کردن پراید یا هر خودروی دیگری را می‌توان از نظر هزینه به چند سطح دسته‌بندی کرد، اسپرت کردن با کمترین هزینه، با متوسط هزینه و یا بیشترین سطح هزینه. اگرچه به گفته یکی از فعالان این حوزه، برای اسپرت‌کردن خودرو، به‌دلیل نوسان قیمت‌ها نمی‌توان حداقل یا حداکثری درنظر گرفت، برای مثال محدوده قیمت سپر در بازار از 300هزار تومان تا یک میلیون تومان است، محدوده قیمت رینگ از 2 میلیون تا 25میلیون تومان و محدوده قیمت ضبط از یک میلیون تا 20میلیون تومان.

بریدن فنرها و کاهش ارتفاع خودرو، اگرچه اقدامی غیراستاندارد به شمار می‌رود، اما نخستین و تاحدودی ارزان‌ترین تغییری است که در ظاهر پراید ایجاد می‌شود زیرا انجامش هزینه چندانی ندارد، اما عواقبش برای خودرو می‌تواند پرهزینه باشد. با جست‌و‌جو در انجمن‌های تیونینگ خودرو به این نتیجه می‌رسید که با پرداخت 100تا 150هزار تومان می‌توان ارتفاع پراید را با بریدن فنر کاهش داد. پس از آن، تغییر روکش صندلی‌ها و تزئینات داخلی خودرو کم‌هزینه‌ترین و قابل‌دسترس‌ترین تغییرات در راستای اسپرت‌کردن پراید است که براساس قیمت‌های فروشگاه‌های آنلاین، روکش صندلی انواع خودروی پراید از 100هزار تا 400هزار تومان تنوع قیمت دارد. دودی‌کردن شیشه با برچسب نیز از دیگر تغییراتی است که میان جوانان محبوبیت زیادی دارد و هزینه‌اش شاید به 100هزار تومان هم نرسد. تعویض دسته دنده و روکش فرمان نیز از دیگر تغییرات کم‌هزینه‌ به شمار می‌رود، سردنده را می‌توان با هزینه‌ای بین 15تا 60هزار تومان و روکش فرمان را نیز با هزینه‌ای حدود 25تا 50هزار تومان تغییر داد. مجموع هزینه‌هایی که مالک برای این سطح از اسپرت‌کردن باید تقبل کند (با درنظر گرفتن حداکثر قیمت‌ها) حدود 700هزار تومان است.

در مرحله بعد اسپرت‌کردن خودرو، مالکان با پرداخت مبالغی بیشتر، اقلامی مانند اگزوز، چراغ، داشبورد و نشانگرهای داخلی خودروی خود را متناسب با سلیقه‌شان  تغییر می‌دهند. براساس قیمت‌های ثبت‌شده در فروشگاه‌های آنلاین تجهیزات جانبی خودرو، هزینه تعویض هد‌لایت خودرو  حدود 100تا 200هزار تومان و هزینه خرید اگزوز 14 تا 400هزار تومان است و برای تغییر‌دادن داشبورد پراید حداقل باید 300هزار تومان پرداخت شود. همچنین کفپوش پراید را با هزینه‌ای  حدود 40تا 200هزار تومان، فرمان را با مبلغی  حدود 50 تا 150هزار تومان، آینه وسط خودرو را با هزینه‌ای  حدود 25 تا 50هزار تومان و نشانگرهای داخل خودرو را با مبلغ 150 تا 200هزار تومان می‌توان تعویض کرد. اگر مالک به تغییر جزئیاتی دیگر مانند افزودن باربند، بال صندوق عقب، تغییر زه درها. افزودن کنسول وسط نیز علاقه داشته باشد باید به‌ترتیب مبالغ تخمینی 150تا 300هزار تومان، 200تا 300هزار تومان، 100هزار تومان و 54تا 130 را پرداخت کند و به این ترتیب، سطح دوم هزینه‌های اسپرت‌کردن پراید به 2میلیون و 330هزار تومان می‌رسد.

گران‌ترین بخش اسپرت‌کردن خودروی پراید به تغییر قسمت‌هایی مانند رینگ، سپر، سیستم پخش صوتی و کاور بدنه پراید تعلق دارد. رینگ اسپرت پراید را با مبلغ حدودی 400هزار تا 2میلیون و 800هزار تومان می‌توان خریداری کرد. سپر اسپرت محدوده قیمتی برابر 130تا 500هزار تومان دارد و هزینه پوشش بدنه پراید از 200هزار تا حدود 500هزار تومان است. از آنجا که سیستم پخش صوتی به مدل خودرو محدود نمی‌شود، می‌توان محدوده قیمتی یک تا 8میلیون تومان را برای سیستم صوتی پراید درنظر گرفت. 11میلیون و 800هزار تومان مبلغی است که در چنین سطحی از اسپرت‌کردن پراید باید تقبل کرد. از آنجا که تمامی ارقام و قیمت‌های عنوان‌شده برگرفته از قیمت‌های فروشگاه‌های آنلاین هستند، بیشترین هزینه تخمینی که می‌توان برای اسپرت‌کردن پراید- البته تنها در سطح ظاهری-  در نظر گرفت حدود 14میلیون تومان و کمترین هزینه حدود 3میلیون تومان خواهد بود.