پاکسازی آب و خاک آبیک

وحید مروتی|  قزوین - خبرنگار:


رعایت حریم و بستر رودخانه‌ها و مجاری آبی که خسارات سیل را کاهش می‌دهد ضرورتی حیاتی برای حاشیه‌نشینان روخانه‌هاست.جمع شدن زباله در بستر رودخانه‌های فصلی به دلیل نفوذپذیری بالای زمین در این نواحی بسیار خطرناک است و می‌تواند تهدیدی جدی برای آلایندگی منابع زیرزمینی باشد.

نظارت حداکثری دستگاه‌های مسئول در این زمینه به‌ویژه بخشداری‌ها و ادارات حفاظت محیط‌‌ زیست شهرستان‌ها و حمایت از گروه‌های مردم‌نهاد محیط زیستی در این میان می‌تواند کمک شایانی کند.
ضرورت اطلاع‌رسانی مفاد قانونی حریم و بستر رودخانه‌ها به مردم، ایجاد تهمیدات لازم برای آزادسازی حریم رودخانه‌ها و مجاری آبی محدوده روستاها به همراه جلوگیری از تخلیه نخاله‌های ساختمانی و پسماندهای خانگی و صنعتی در حریم رودخانه‌ها از نکاتی است که در این سال‌ها با حمایت گروه‌های مردمی در قزوین اجرا شده است. اخیرا نیز پاکسازی پسماندهای رهاشده در حاشیه اتوبان قزوین- آبیک در محدوده کوندج و انجیلاق و حاشیه رودخانه انجیلاق با حمایت حامیان محیط‌‌ زیست انجام شد.


نقش محیط‌‌ زیست 

رئیس اداره حفاظت محیط‌‌ زیست شهرستان آبیک درباره این اقدام گفت: به طور قانونی در زمینه پاکسازی محورهای مواصلاتی هیچ‌گونه مسئولیتی برای محیط‌‌ زیست لحاظ نشده است و این سازمان فقط نقش حاکمیتی و نظارتی دارد. اگر واحدهایی دست به تخلیه پسماند صنعتی، عادی و... بزنند، در وهله اول با ذکر اخطاریه‌ای به آنها اعلام می‌شود تا به رفع آلودگی اقدام کنند، در غیر این صورت به استناد قانون مدیریت پسماند، پیگیری حقوقی انجام می‌شود و این افراد برای پیگرد قانونی و الزام به رفع موجبات آلودگی و پاکسازی به مرجع قضایی معرفی می‌شوند.

محمد ایران‌نژاد افزود: در جهت حفظ و سالم‌سازی محیط‌‌ زیست و جلوگیری از به وجود آمدن آلودگی ناشی از پسماندهای دپوشده و نخاله‌های ساختمانی که افراد متخلفی به تخلیه این پسماندها در حاشیه اتوبان قزوین-آبیک در حجم بالا اقدام کرده بودند، با مشارکت شرکت خدماتی شهرک صنعتی کاسپین این منطقه پاکسازی شد. افراد متخلف این پسماندها را در محورهای مواصلاتی و حاشیه جاده‌ها تخلیه کرده بودند و در نتیجه آلودگی بصری ایجاد شده بود. علاوه بر پاکسازی منطقه، مسیرهای ورودی اتوبان به حاشیه رودخانه انجیلاق نیز مسدود شد تا کسانی که محیط‌‌ زیست را آلوده می‌کنند دیگر نتوانند در این مناطق پسماندهای خود را تخلیه کنند.


 پایش روزانه و شبانه 

رئیس اداره حفاظت محیط‌‌ زیست آبیک ادامه داد: برخی سودجویان و به‌خصوص رانندگان کامیون‌های متخلف، پسماندهای خانگی و صنعتی و نخاله‌های ساختمانی را به دور از چشم کارشناسان و ماموران محیط‌‌ زیست شب‌ها در این مکان‌ها تخلیه می‌کنند که موجب آلودگی محیط‌‌ زیست می‌شود و سلامتی مردم را تهدید می‌کند. برای شناسایی متخلفان پایش روزانه و شبانه به صورت غیرمحسوس و حتی با لباس‌های شخصی انجام می‌شود، ضمن این‌که محیط‌‌ زیست برای انواع پسماندها مکان‌هایی را معرفی کرده است تا به طور صحیح دفع شوند.

ایران‌نژاد افزود: نخاله‌های ساختمانی باید در جایگاه‌های مخصوصی که در شهرها و بخش‌ها معرفی شده تخلیه و ساماندهی شوند. پسماندهای صنعتی را هم مدیران واحدهای صنعتی به استناد ماده 7 قانون مدیریت پسماند ملزم هستند مدیریت کنند. در کارگروه مدیریت پسماند این افراد ملزم شده‌اند ضمن آنالیز پسماندها با نظر محیط ‌زیست، این پسماندها را تحویل مراکز مجازی دهند که پسماندهای صنعتی را بی‌خطرسازی می‌کنند. 
وی ادامه داد: برای پسماندهای خانگی و عادی، یک سایت مخصوص در قزوین مشخص شده است. همه دهیاران، بخشداران و شهرداران ملزم هستند زباله‌ها را پس از این‌که به صورت مکانیزه جمع‌آوری می‌کنند به سایت بازیافت زباله محمدآباد انتقال دهند که مدیریت پسماند عادی را انجام می‌دهد.


آلودگی جمعیت جانوری و گیاهی

پاکسازی حریم رودخانه‌ها هر قدر هم موثر باشد، حتما به اندازه پیشگیری در این زمینه حائز اهمیت نیست. باید در این زمینه دستگاه‌های متولی با آموزش و حمایت از گروه‌های زیست‌محیطی فعال مانع از بروز اتفاقات ناخوشایند در حریم رودخانه‌ها شوند.
علی سعادتمند از فعالان محیط زیستی قزوین در مورد مشکلات ناشی از تخلیه پسماند در حاشیه رودخانه‌ها گفت: تخلیه پسماند در حاشیه آب‌های جاری کلان همچون رودخانه‌ها، به دلیل احتمال نفوذ در مسیر رودخانه و انتقال و جابه‌جایی بین نقاط مختلف، دارای آثار مخرب زیست‌محیطی بسیاری در ابعاد جغرافیایی وسیع است؛ چراکه پسماند در تماس کاملا مستقیم با اکوسیستم‌های مختلفی چون بستر رودخانه، جمعیت جانوری و گیاهی، حاشیه رودخانه، حوزه آبریز رودخانه و حتی آب‌های زیرزمینی منطقه قرار می‌گیرد و این موضوع منجر به آلودگی‌های وسیع، مسمومیت و کشتار دسته‌جمعی جمعیت جانوری و گیاهی منطقه خواهد شد.


خطر برای انسان‌ها

سعادتمند افزود: این آلودگی‌ها حتی در سطوح جدی‌تر می‌تواند وارد چرخه غذایی انسان شود و مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند که تجمع فلزات سنگین در بدن جانوران و انسان یکی از این آثار مخرب است. نتیجه این موضوع افزایش نرخ ابتلا به سرطان در جامعه است.


راهکارها

 علی سعادتمند فعال محیط زیستی به روش‌های متداول برای کاهش تخلفات آلودگی محیط‌‌ زیست با رها کردن پسماند اشاره کرد و گفت: پایش جدی و ممتد حریم رودخانه‌ها و آب‌های جاری و حتی تالاب‌ها، بازدیدهای میدانی با دوره‌های زمانی کوتاه و نزدیک به هم، فرهنگسازی و آگاه‌سازی مردم منطقه، آموزش همگانی برای جلوگیری از وقوع تخلفات این‌چنینی، اخطارهای جدی به متخلفان، حفاظت حریم رودخانه با تعیین کاربری‌های مناسب و پایش مداوم و مستمر توسط محیط‌بانان و نگهبانان محیط‌‌ زیست از جمله این راهکارهاست.