گزارش
نظم جهانی از نگاه اروپا
فدریکا موگرینی دیروز بار دیگر استراتژی جهانی اتحادیه اروپا را تشریح کرد
مسئول سیاست خارجی اروپا دیروز طی سخنانی ضمن تشریح نگاه اتحادیه اروپا به امنیت بین‌الملل، توافق هستهای با ایران را جزو قواعد بین‌المللی دانست که حفظ آن برای حفظ نظم جهانی ضروری است.
فدریکا موگرینی که در آکادمی علوم و هنر بلژیک سخنرانی می‌کرد، در تشریح جایگاه اروپا در جهان، به جمله‌ای از آنتونیو گرامشی، نظریه‌پرداز مارکسیست اشاره کرد و گفت: «بحران شامل این وضعیت است که جهان کهنه در حال مرگ است و جهان نو نمی‌تواند زاده شود.» موگرینی وضعیت امروز جهان را مشابه شرایط توصیف‌شده از سوی گرامشی دانست و اضافه کرد که دوران قطعیت در جهان به پایان رسیده و در چنین وضعیتی نمی‌توان به‌طور قطعی در مورد جایگاه یک بازیگر بین‌المللی سخن گفت.
موگرینی در تشریح ساختار قدرت در جهان امروز گفت: «دوره کنونی نه‌تنها نقطه پایان جهان دوقطبی جنگ سرد است، بلکه پایان جهان تک‌قطبی پس از سقوط دیوار برلین و نظمی که براساس آن متولد شده بود نیز به‌شمار می‌رود؛ نظمی که در آن آمریکا تنها ابرقدرت و پلیس جهان بود.» مسئول سیاست خارجی اروپا نقش و جایگاه «قدرت‌های میانی» و «قدرت‌های منطقه‌ای» را مهم‌تر از گذشته دانست و گفت: «امروز حتی برخی شرکت‌های چندملیتی، قدرتی فراتر از برخی کشورها دارند.» او تأکید کرد که در نظم کنونی، جهان دیگر دارای یک نقطه تمرکز قدرت نیست و از «نقاط تمرکز قدرت» تشکیل شده است.
موگرینی در ادامه سخنانش ویژگی‌های دیگری از نظم کنونی جهان را تشریح کرد. او گفت: «به اعتقاد من اصول بنیادین روابط بین‌الملل به‌صورت سیستماتیک به چالش کشیده شده و به‌نظر می‌رسد تمایل برای تعریف سیاست بین‌الملل در چارچوب قدرت و درگیری بین قدرت‌ها افزایش پیدا کرده است.» او تأکید کرد که در چنین شرایطی حقوق بین‌الملل و توافقنامه‌های چندجانبه به‌عنوان سد راه قدرت‌ها تفسیر می‌شوند. فدریکا موگرینی براساس این تعریف هشدار داد که چنین رویکردی نسبت به سیاست بین‌الملل در نهایت بازگشت به منطق زور و تقابل و تهدید است. موگرینی همچنین گفت که شاید اگر کشور قدرتمندی باشید، چنین منطقی را بپذیرید اما باید در نظر داشت کشوری که امروز قوی است ممکن است فردا به یک کشور ضعیف تبدیل شود. مسئول سیاست خارجی اروپا میدان دادن به چنین تفکری را برای امنیت و ثبات در جهان خطرناک دانست و گفت: «اگر قواعد تثبیت شده و توافق‌های بین‌المللی نقض شوند، یک چرخه ناتمام تنش و درگیری در جهان شکل خواهد گرفت.» فدریکا موگرینی در این رابطه به توافق هستهای با ایران اشاره کرد و گفت که این توافق در چارچوب قطعنامه سازمان ملل به تصویب رسیده و نقض آن نمونه بارز نقض قواعد پذیرفته‌شده بین‌المللی است.
برجام؛ سند موفقیت اروپا
فدریکا موگرینی در سخنان دیروز خود به تبیین اصول «استراتژی جهانی اتحادیه اروپا» پرداخت و این اصول را مرجع تفاوت اروپا با دیگر قدرت‌های جهانی خواند. موگرینی گفت: «ثبات برای ما باارزش است، همچنان به چندجانبه‌گرایی معتقدیم و اعتقاد داریم که باید به توافقنامه‌های بین‌المللی احترام گذاشت. از نگاه ما همچنان مذاکره برای حل بحران‌های بین‌المللی بر تقابل اولویت دارد.»
استراتژی جهانی اتحادیه اروپا 3سال پیش به تصویب اعضا رسید و جایگزین «استراتژی امنیتی اروپا» شد که در سال2003 به تصویب رسیده بود. موگرینی جامعیت استراتژی جدید را نقطه قوت آن دانست که امنیت اروپا را بیش از پیش تأمین می‌کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلاش این سازمان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای با ایران و امضای برجام را در راستای اصول تعیین‌شده در استراتژی جهانی اتحادیه اروپا دانست و گفت که حفظ این توافق با ثبات و امنیت اروپا گره خورده است. موگرینی 13گزارش آژانس بین‌الملی انرژی اتمی در تأیید فعالیت‌های ایران در چارچوب برجام را سندی مهم برای تأیید مسیر درست حرکت اروپا در حمایت از توافق هستهای با ایران دانست و گفت: «حفظ برجام تأمین‌کننده منافع استراتژیک اروپاست و ما باید دنبال‌کننده منافع‌مان باشیم.»
نظم جهانی به سبک اروپا
فدریکا موگرینی جایگاه اروپا در نظم نوین جهانی را «منحصر‌به‌فرد» دانست و گفت که بسیاری از کشورهای جهان اکنون اروپا را یک «قدرت جهانی» و «بازیگر محوری» می‌دانند و این نه‌تنها از قدرت نرم اروپا بلکه از قدرت سخت نظامی این قاره نشأت می‌‌گیرد. موگرینی ایجاد «صلح پایدار» را یکی از محور‌های استراتژی جهانی اتحادیه اروپا دانست و گفت که کشورهای اروپایی برای رسیدن به این مهم نیازمند ترکیبی از قدرت نظامی، توانایی اقتصادی و شکوفایی فرهنگی هستند. به گفته موگرینی، بر همین اساس، بسیاری از کشورهای جهان اکنون اروپا را شریک صلح و امنیت جهانی می‌دانند. او این رویکرد را نظم جهانی به «سبک اروپا» دانست.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تجربه چندجانبه‌گرایی را محور دیگر استراتژی جهانی این سازمان دانست و گفت: «انتخاب ما سرمایه‌گذاری بر همکاری‌های چندجانبه است.» موگرینی در این زمینه نیز به توافق هستهای با ایران به‌عنوان نمونه‌ای موفق از سیاست‌های اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: «اگر برجام یک توافق دوجانبه بود، احتمالا امروز وجود خارجی نداشت. برجام به این دلیل که در چارچوب قطعنامه سازمان ملل به تصویب رسیده، همچنان حمایت کشورها و شرکت‌های بین‌المللی را دارد؛ حتی در شرایطی که یکی از امضاکنندگان آن تلاش دارد آن را لغو کند.»
موگرینی «استقلال استراتژیک» را دیگر محور مهم استراتژی جهانی اتحادیه اروپا دانست و گفت: «برخی معتقدند استقلال اروپا به‌معنای انزوای اروپاست اما من معتقدم هم می‌توان در چارچوب همکاری‌های بین المللی و چندجانبه‌گرایی فعال بود و هم استقلال خود را حفظ کرد.» موگرینی حفظ استقلال اروپا را مسیر تقویت قدرت این قاره دانست و گفت که همکاری با ناتو، سازمان ملل و همکاری‌های فراآتلانتیکی با حفظ استقلال اروپا یک مزیت است. او تأکید کرد: «برخی تصور می‌کنند اروپا هنوز زمین رقابت ابرقدرت‌هاست. این دنیای دیروز بود. امروز اروپا خود یک ابرقدرت است.»
پوتین: اروپا و آمریکا را هدف می‌گیریم
ساعاتی پس از آنکه فدریکا موگرینی در سخنرانی خود در بلژیک اعلام کرد که اروپا دیگر زمین بازی ابرقدرت‌ها نیست، ولادیمیر پوتین در سخنرانی سالانه خود تهدید کرد در صورت استقرار سلاح‌های هستهای میان‌برد در اروپا، روسیه خاک آمریکا به‌ویژه «مراکز تصمیم‌گیری» در واشنگتن و همچنین همه کشورهای اروپایی که این نوع موشک‌ها در آنها مستقر شوند را در تیررس قرار خواهد داد. پوتین گفت که مسکو به دنبال رویارویی نیست و در پاسخ به خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های هستهای میان‌برد قدم اول را در استقرار موشک برنخواهد داشت. او اما گفت که واکنش روسیه به هرگونه استقرار جدید موشک «قاطعانه» خواهد بود و «سیاست‌گذاران آمریکایی باید پیش از هر اقدامی ریسک آن را نیز محاسبه کنند».
در همینه زمینه :