تشویق تلاش‌ها

احمد احمدی‌پور/ روانپزشک
تاب‌آوری روانی توانایی انطباق با بحران و بازگشت سریع به وضعیت پیش از بحران است که سبب می‌شود افراد هنگام مواجهه با مشکلات به جای آسیب دیدن و از دست دادن عملکرد،  شرایط را مدیریت کنند و پس از پایان بحران تواناتر از قبل به مسیر رشدشان ادامه دهند. خوشبختانه مهارت‌های افزایش‌دهنده تاب‌آوری را در هر سنی می‌توان آموخت اما اگر این مهارت‌ها در کودکی پرورانده شود،  تأثیرات مثبت آن عمیق‌تر خواهد بود و به پیشرفت کودک و نوجوان کمک شایانی خواهد کرد.

یکی از راه‌هایی که به شکل‌گیری تاب‌آوری در کودک منجر می‌شود این است که به جای تحسین صفات شخصیتی ثابت، «تلاش»‌های او مورد تشویق قرار بگیرد؛ برای مثال به جای اینکه از هوش او تعریف کنید،  از اینکه هر روز ریاضی«تمرین می‌کند» ابراز خوشحالی کنید. یا به جای اینکه بگویید بچه مهربانی است،  بگویید آفرین که سعی می‌کنی با دوستانت بازی کنی یا وقتی سعی می‌کند برای مشکلاتش راه‌حل پیدا کند، کوشش او را مورد تحسین قرار دهید.

تحقیقات نشان داده‌اند که تشویق کردن تلاش کودک یا نوجوان،  سبب می‌شود برای دستیابی به اهدافش بیشتر بکوشد و با قدرت افزون‌تری موانع را پشت سر بگذارد. از آنجا که برای رسیدن به برنامه‌های بلندمدت،  پشتکار و کوشش مداوم لازم است و ممارست بیش از استعداد در موفقیت نقش دارد،  تأکید والدین بر عملکرد،  به فرزندشان می‌آموزد که با تلاش کافی می‌تواند به هدفش برسد و در سختی‌ها گرفتار ناامیدی نخواهد شد.