شهر زیرزمینی در انتظار کاوش

عاطفه علیان/اصفهان- خبرنگار


 چند روز پیش خبری درباره ورود فاضلاب به شهر زیرزمینی و دست‌کند کشف‌شده در زیر شهر اردستان در استان اصفهان منتشر شد. مهدی مشهدی، رئیس سازمان میراث فرهنگی شهرستان اردستان، درباره سازه‌های زیرزمینی در زیر شهر اردستان و اخبار منتشرشده در روزهای گذشته به همشهری پاسخ داد. 


شهر زیرزمینی اردستان مورد کاوش قرار گرفت؟
فعلا خیر. در حال دریافت مجوزهای لازم برای نقشه‌برداری و مستندنگاری هستیم. تا اقدامات لازم صورت نگیرد، امکان کاوش‌های باستان‌شناسی وجود ندارد. از چند ماه پیش که مسئول میراث فرهنگی اردستان شدم، با اخباری در فضای مجازی روبه‌رو بودم مبنی بر این‌که در مورد شهر زیرزمینی در زیر اردستان کم‌کاری‌هایی از سوی میراث فرهنگی صورت می‌گیرد. با هماهنگی و حمایت مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان و با همکاری تیم باستان‌شناسی کاشان در چند مرحله تحقیق و کاوش در محله‌های مختلف شهر انجام شد و سازه‌ای منحصربه فرد با اصطلاح «شهر زیرزمینی» مورد تایید قرار گرفت. سازه‌هایی که به صورت دست‌کند و از مصالح بومی منطقه ساخته شده و کاربری‌هایی نظیر پایاب و پناهگاه داشته است. این سازه‌های زیرزمینی در کنار قنات و در عمق 45 کیلومتری از سطح زمین واقع شده که در نوع خود بی‌نظیر و بی‌بدیل است. 

طول سازه‌های زیرزمینی چند کیلومتر است؟
این سازه‌ها در 5 محله شهر قرار دارند. با توجه به شواهد موجود تخمین زده می‌شود طول سازه‌ها چیزی بیش از 5 کیلومتر باشد. 

خبر ورود فاضلاب به این شهر دست‌کند زیرزمینی صحت دارد؟
این اتفاق مورد تایید نیست، اما هنوز نمی‌توانیم آن را رد کنیم. این سازه‌ها در زیر محله‌ها و خانه‌های مردم و در عمق زمین واقع شده و ممکن است در اثر حفاری چاه‌ها، فاضلاب به نقاطی از سازه‌ها نشت کرده باشد. با وجود این، تا زمانی که نقشه‌برداری و مستندنگاری و کاوش صورت نگیرد، هیچ کدام از این گفته‌ها مورد تایید نیست. 

موانع بر سر راه کاوش در سازه‌های زیرزمینی اردستان چیست؟
مانع خاصی وجود ندارد. فقط باید اعتبار تامین شود. با حمایت شورای شهر و شهرداری قرارداد مستندنگاری امضا شده و این کار 1-2 ماه طول می‌کشد. تنها مانع جدی این است که سازه‌ها در اعماق زمین واقع شده و دسترسی به این مناطق نیاز به امکانات و تجهیزات ایمنی خاصی دارد. از سوی دیگر این مکان ناشناخته است و شاید خطراتی پیش رویمان باشد.

آیا مشخص شده است این شهر دست‌کند مربوط به چه دوره‌ای از تاریخ است؟
با توجه به شواهد و از آنجا که این شهر از زیر بناهایی که قدمتشان به تقریبا هزار سال پیش برمی‌گردد، رد شده است، تخمین زده می‌شود تاریخ آن به قبل از دوره اسلام برگردد. با وجود این، جواب دقیق بعد از تحقیقات علمی مشخص خواهد شد.